Çatışma Çözme Becerilerine Yönelik İhtiyaçlar ve Çatışma Durumlarını Yönetme Becerileri Ölçeklerinin Geçerlik ve Güvenirliği

Yıl 2015, Cilt: 15 Sayı: 2, 17 - 31, 29.06.2015

Nermin Koruklu , Tarik Totan , Ali Serdar Sağkal

https://doi.org/10.18037/ausbd.75744

Cited By: 2

Öz

Okullardaki artan şiddet olaylarıyla birlikte öğrenciler arasındaki anlaşmazlıkları en başından sorun olmadan çözmek ya da anlaşmazlıkları önlemek amacıyla, çatışma çözme becerilerini geliştirmeye yönelik, önleyici ve gelişimsel rehberlik hizmetleri gün geçtikçe artmaktadır. Her ne kadar çatışma çözme alanyazınında yayın sıklığı artsa da öğrencilerin çatışma çözme becerilerini farklı bakış açılarıyla değerlendirmeye yönelik psikometrik niteliği kanıtlanmış ölçme aracı sıkıntısı bulunmaktadır. Bu sebeple de araştırmada iki parçadan oluşan Çatışma Çözme Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması kapsamında geçerlik ve güvenirlik çalışmalarıyla ölçek parçalarının psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Aydın ili merkezindeki üç farklı ortaokulda 2011-2012 eğitim öğretim yılının bahar döneminde eğitim gören 175’i kız (%45,10), 212’si erkek (%54.60) olmak üzere cinsiyet sorusunu yanıtlamayan 1 öğrenciyle 388 öğrenci katılmıştır. Araştırma verilerinin toplamasında ölçekle birlikte kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmada betimleyici faktör analizi, paralel analiz, doğrulayıcı faktör analizi, Cronbach alfa, McDonald omega, madde toplam korelasyonlarıyla %27’lik alt üst gruplar için bağımsız örneklemler t-testi analizleri kullanılırken araştırma istatistikleri SPSS, LISREL ve R paket programları kullanılarak yapılmıştır. Araştırma kapsamında yürütülen geçerlik ve güvenirlik çalışmaları sonrasında Çatışma Çözme Ölçeği’nin çatışma çözme becerilerine yönelik ihtiyaç düzeyini belirlemeye yönelik birinci kısmının ve çatışma öncesiyle çatışma sırasında çatışmayı yönetme becerilerini değerlendiren ikinci kısmının çatışma çözme becerilerini ve sürecini değerlendirmede kullanılabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çatışma Çözme, Çatışma Çözme Becerileri,, Çatışma Çözmeye Yönelik İhtiyaç,, Çatışma Çözme Ölçeği

Kaynakça

• Akbalık, F. G. (2001). Çatışma çözme ölçeğinin üniversite öğrencileri formu geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Der- gisi, 2(16), 7–13.
• Arslan, C. (2005). Kişilerarası çatışma çözme ve problem çözme yaklaşımlarının yükleme karmaşıklığı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Konya.
• Astor, R. A. & Meyer, H. A. (2001). The conceptualization of violence pron school sub contexts. Urban Education, 36 (3), 374-399.
• Basilevsky, A. (1994). Statistical factor analysis and related methods: Theory and applications. New York, NY: John and Wiley Sons, Inc.
• Benson, A. J., Benson, J. M. (1993). Peer mediation: Conflict resolution in schools. Journal of School Psychology, 31, 427-430.
• Bodine, J. R., Crawford, K. D. (1998). The handbook of conflict resolution education: A guide to building quality programs in schools. San Francisco: Jossey Bass Publishers.
• Blake, R. R., Mouton, J. S. (1964). The managerial grid. Houston: Gulf Publications.
• Bowen, N. K. ve Guo, S. (2012). Structural equation modeling. New York; NY: Oxford University Press.
• Brown, T. A. ve Moore, M. T. (2012). Confirmatory factor analysis. İçinde R. H. Hoyle (Ed.). Handbo- ok of structural equation modeling. (syf. 361-379). New York; NY: e Guilford Press.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS. Basic concepts, applications, and programming. (2. Baskı). New York, NY: Routledge.
• Denno, D. W. (1990). Biology and violence: From birth to adulthood. Cambridge: Cambridge University Press.
• Deutsch, M. (1973). e resolution of con ict: Cons- tructive and destructive processes. New Haven, CT: Yale University Press.
• DeVellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme. Kuram ve Uygulamalar (Çev. Ed. T. Totan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Dodge, K. A. & Frame, C. L. (1982). Social cognitive biases and deficits in aggressive boys. Child Development, 53, 620-635.
• Dökmen, Ü. (1986). Yüz ifadeleri konusunda verilen eğitimin duygusal yüz ifadelerini teşhis becerisi ve iletişim çatışmalarına girme eğilimi üzerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Duru, E. (2005). Amerika’da lisansüstü öğrenim gören Türk öğrencilerinin yalnızlık düzeylerinin Türkiye örneklemi ile karşılaştırılması ve yalnızlık düzeyi- nin bazı psiko sosyal değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30, 16-26.
• Eunson, B. (2007). Communicating in the workplace. Brisbane: John Wiley & Sons.
• Farrington, D. P. (1991). Childhood aggression and adult violence: Early precursors and later-life out- comes. İçinde D. J. Pepler & K. H. Rubin (Ed.), e development and treatment of childhood aggression (syf. 5-29). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Fisher, R., Ury, W., & Patton, B. (1991). Getting to yes: Negotiating agreement without giving in (2nd ed.). NY: Penguin.
• Follett, M. P. (1940). Constructive con ict. İçinde H. C. Metcalf & L. Urwick (Eds.), Dynamic administration: The collected papers of Mary Parker Follett (syf. 30–49). New York, N.Y.: Harper & Row.
• Goldstein, S. B. (1999). Construction and validation of a con ict communication scale. Journal of Applied Social Psychology, 29(9), 1803-1832.
• Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1996a). Con ict reso- lution and peer mediation programs in elementary and secondary schools: A review of research. Revi- ew of Educational Research, 66(4), 459-506.
• Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (1996b). Cooperation and the use of technology. İçinde D. H. Jonassen (Ed.), Handbook of Research for Educational Com- munications and Technology (syf. 1017-1044). NY: Macmillan Library Reference.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., Mitchell, J., Cotton, B., Harris, D., and Louison, S. (1996). E ectiveness of con ict managers in an inner-city elementary school. Journal of Educational Research, 89 (5), 280-285.
• Hurley, A. M. Y. E., Scandura, T. A., Chester, A., Bran- nick, M. T., Seers, A., Vandenberg, R. J., & Willi- ams, L. J. (1997). Exploratory and confirmatory factor analysis: Guidelines, issues, and alternatives. Journal of Organizational Behavior, 18, 667–683.
• Jandt, F. E. & Pedersen, P. B. (1996). Constructive conf- lict management: Asia-Pacific cases. Newbury Park: Sage Publications.
• Kaymak – Özmen, S. (2006). İlköğretim öğrencileri- nin maruz kaldıkları şiddetin türleri ve sıklığı: Kars ili örneği. 1. Şiddet ve Okul: Okul ve Çevresinde Çocuğa Yönelik Şiddet ve Alınabilecek Tedbirler Sempozyumu. İstanbul: 28-31 Mart 2006. MEB & UNICEF.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equations modeling. New York, NY: Guilford.
• Koruklu, N. (1998). Arabuluculuk eğitiminin ilköğretim düzeyindeki bir grup öğrencinin çatışma çözme dav- ranışlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bi- limler Enstitüsü, Ankara.
• Lulofs, R. S. & Cahn, D. D. (2000). Conflict from theory to action (2. baskı). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Maurer, R. E. (1991). Managing con ict: Tactics for school administrators. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Noaks, J. & Noaks, L. (2000). Violence in school: Risk, safety and fear of crime. Educational Psychology in Practice, 16 (1), 69-73.
• O’Connor, B. P. (2000). SPSS and SAS programs for determining the number of components using pa- rallel analysis and Velicer’s MAP test. Behavior Research Methods, Instrumentation, and Computers, 32, 396-402.
• Philips, E. & Cheston, R. (1979). Con ict resoluti- on: What works? California Management Review, 21(4), 76-84.
• Pişkin, M. ve Ayas, T. (2005). Lise öğrencileri arasında yaşanan akran zorbalığı olgusunun okul türü ba- kımından karşılaştırılması. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde sunulmuş bil- diri (21-23 Eylül). Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, İstanbul.
• Putman, L. L. & Wilson, C. E. (1982). Communication strategies in organizational conflicts: Reliability and validity of a measurement scale. içinde M. Bur- goon (Ed.), Communication Yearbook, 6, (syf. 629- 652). Beverly Hills: Sage Publications.
• Rahim, M. A. (1983). A measure of styles of handling interpersonal conflict. Academy of Management Journal, 26 (2), 368-376.
• Rahim, M. A. (2002). Towards a theory of managing organizational conflict. The International Journal of Con ict Management, 13(3), 206-235.
• Rahim, M. A. & Bonoma, V. T. (1979). Managing organizational conflict: A model for diagnosis and intervention. Psychological Reports, 44, 1323-1344.
• Rahim, M. A., Garett, J. E., & Buntzman, G. F. (1992). Ethics of managing interpersonal con ict in organizations. Journal of Business Ethics, 11, 423- 432.
• Sağkal, A. S., Türnüklü, A. , & Totan, T. (2012). Kişi- lerarası barış için empati: Barış eğitimin empati becerilerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1447-1460.
• Sarı, S. (2005). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerine çatışma çözümü becerilerinin kazandırılmasında akademik çelişki, değer çizgisi ve güdümlü tartışma yöntemlerinin etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Schrumph, F., Crawford, D. K. & Bodine, R. J. (1997). Peer mediation. Illinios: Research Press.
• Smith, P. K. (2003). Violence in schools: An overview. İçinde P. K. Smith (Ed.), Violence in schools: e response in Europe (syf. 1-14). London: Routledge
• Smith, S. W., Daunic, A. P., Miller, M. D., & Robinson, T. R. (2002). Con ict resolution and peer mediati- on in middele school: Extending the process and outcome knowledge base. The Journal of Social Psychology, 142(5), 567-586.
• SPSS (2009). PAWS statistics 18 core system user’s guide. Illinois: SPSS Inc.
• Stommel, M. & Wills, C. E. (2004). Clinical research. Concepts and principles for advanced practive nurses. Philadelphia, PA: Lippincontt Williams & Wilkins.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multi- variate statistics (5. baskı). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Taştan, N. (2004). Çatışma çözme ve akran arabuluculuğu eğitimi programlarının ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin çatışma çözme ve akran arabuluculuğu becerilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Thomas, K. W. (1976). Con ict and con ict manage- ment. İçinde M. D. Dunnetre (Ed.), Handbook of industrial and organizational psychology (syf. 889- 935). Chicago: Rand McNally.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis. Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association.
• Tillett, G. & French, B. (2006). Resolving con ict: A practical approach (3. baskı). South Melbourne, Australia: Oxford University Press.
• Toch, H. (1993). Good violence and bad violence: Self- presentations of aggressors through accounts and war stories. In R. B. Felson & J. T. Tedeschi (Eds.), Aggression and violence: Social interactionist pers- pectives. Washington, DC: American Psychological Association.
• Totan, T., İkiz, E. F., & Karaca, R. (2010). Duygusal Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanarak tek ve dört faktörlü yapısının psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 71-95.
• Totan, T. & Kabasakal, Z. (2013). Sosyal-duygusal Öğrenme Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 203-224.
• Totan, T. & Yaşar, Y. (2009). Westside sınav kaygısı ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 95-109.
• Türnüklü, A. ve Şahin, İ. (2002). Ilköğretim okulların- da öğrenci çatışmaları ve öğretmenlerin bu çatış- malarla başa çıkma stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(30), 283-302.