Turizm İşletmelerinde Liderlik Tarzıyla İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Duygu İkliminin Aracılık Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 209 - 228, 25.06.2018

Seray Gülertekin Genç Murat Gümüş

https://doi.org/10.18037/ausbd.550958

Öz

Bu araştırmanın amacı, turizm işletmelerindeki duygu iklimi ve liderlik tarzının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu etkiyi belirlemek amacıyla Alanya’daki konaklama işletmelerinde, yiyecek içecek işletmelerinde ve seyahat acentalarında yöneticilerin ve işgörenlerin katıldığı bir alan araştırması yapılmıştır. Turizm işletmelerinde duygu iklimi, liderlik tarzları ve işten ayrılma niyet düzeylerini ölçmek için daha önce geliştirilen ölçekler kullanılmıştır. Örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Yöneticilerden ve çalışanlardan ulaşılabilen 503’ü araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Veriler anket tekniği ile yüz yüze ya da internet ortamından toplanmıştır. Veriler, yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; turizm işletmelerindeki liderlik tarzının işten ayrılma niyetini etkilemesinde duygu ikliminin aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Duygu İklimi, Liderlik Tarzı, İşten Ayrılma Niyeti

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M. (2012). Otel İşletmeciliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. & Klesh, J. (1979). Michigan Organizational Assessment Questionnaire. Michigan: University of Michigan, Ann Arbor.
• Ceseroğlu, C. M. (2010). Örgütlerde İşgören İlişkileri Açısından Psikolojik Kontrat ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: 4-5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Cole, S. M., Heike, B. & Vogel, B. (2006). Emotion as Mediators of the Relations Between Perceived Supervisor Support and Psychological Hardiness on Employee Cynicism, Journal of Organizational Behavior, 27(4), 463-484.
• Çelik, S. (2011). Liderlik Tarzları İle Stratejik Kararlar Arasındaki İlişki: İstanbul’daki 4 ve 5 yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Düzce.
• Denision, R. D. (1990). Corporate Culture and Organizational Effectiveness, United States of America: Braun-Brumfield Inc.
• De Rivera, J. & Yurtsever, G. (2010). National Emotional Climate and the Value of Freedom, Beliefs and Values, Springer Publishing Company, 2(1), 57-65.
• Eren, E. (2012). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Gök, S. (2009). Örgüt İkliminin Çalışanların Motivasyonuna Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 587-605.
• Güzel, T. & Akgündüz, Y. (2011). Liderlik Davranışının Orta Düzey Yöneticiler Üzerindeki Etkisi ve Yöneticilerin Tükenmişlik Düzeyleri İle İlişkisi; Kuşadası Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 281-296.
• Güzel, T. (2009). Turizm İşletmelerinde Liderlik. Zeyyat Sabuncuoğlu (Ed.), Turizm İşletmelerinde Örgütsel Davranış içinde (s. 121-134), Bursa: MKM Yayıncılık.
• Hicks, G. H., Gullert, C. R. (1981). Organizasyonlar; Teori ve Davranış. Besim Baykal (Çev.), İstanbul: İstanbul Üniversitesi, İşletme Bilimleri Enstitüsü Yayını.
• İnce, C. (2013). Demokratik Liderlik ile İhtiyaçlar Hiyerarşisi Arasındaki İlişkiye Yönelik 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-15.
• Koys, J. D. & DeCotiis, T. A. (1991). Inductive Measures of Psychological Climate, Human Relations, 44(3), 265-285.
• Mullins, L. L. (1998). Managing People in the Hospitality Industry. England: Addison Wesley Longman Limited Edinburg Gate.
• Newstorm, W. J. & Davis, K. (1993). Organizational Behavior (Human Behavior at Work). USA: Mc Graw Hill Inc.
• Özer, E. (2007). Akreditasyon Belgesine Sahip Özel Hastanelerdeki Yönetici Hemşirelerin Liderlik Tarzlarının, Hemşirelerinin Liderlik Tarzlarının, Hemşirelerinin İşten Ayrılma Nedenleri Üzerine Etkileri, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Paez, D., Basabe, N., Ubillos, S., Gonzalez-Castro, J. L. (2007). Social Sharing, Participation in Demonstrations, Emotional Climate, and Coping with Collective Violence After the March 11th Madrid Bombings, The Society for the Psychological Study of Social Issues, Journal of Social Issues, 63(2), 323-337.
• Payne, R. L., Pugh, S. S. (1976). Organizational Structure and Organizational Climate. M.D. Dunnette (Ed.), In Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Chicago: Rand Mc Nally College Pub.
• Pheysey, C. D. (1993). Organizational Cultures Types and Transformations. London, New York: Routledge.
• Riley D. N. (2006). The Effects of Sales Management Leaderships Styles on Salesperson Turnover Intentions, PhD Thesis, H. Wayne Huizenga School of Business and Entrepreneurship Nova Southeastern University.
• Rime, B. (2007). The Social Sharing of Emotion as an Interface Between Individual and Collective Processes in the Construction of Emotional Climates, Journal of Social Issues, 63(2), 307-322.
• Robbins, P. S. & Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış Organizational Behavior, İnci Erdem (Çev. Ed.), İstanbul: Nobel Kitap.
• Ruiz, J. I. (2007). Emotional Climate in Organizations: Applications in Latin American Prisons, Journal of Social Issues, 63(2), 289-306.
• Rusbelt, F. & Rogers, M. (1988). Impact of Exchange Variables on Exit, Voice, Loyalty and Neglect: An Integrative Model of Responses to Decline Job Satisfaction, Academy of Management Journal, 31(2), 599-627.
• Schein, H. E. (1999). Sense and Nonsense About Culture and Climate, N. M. Ashkanasy; C. P. M. Wilderom; M. F. Peterson (Ed.), Handbook of Organizational Culture & Climate, Thousand Oaks: Sage.
• Schneider, B. & Reichers, A. E. (1983). On the Etiology of Climates, Personnel Psychology, 36(1), 19-39.
• Smith, D. & McNeese, K. (1999). The Relationship Between Managerial Motivation, Leadership, Nurse Outcomes and Patient Satisfaction, Journal of Organizational Behavior, 243-259, John Wiley & Sons.
• Smoak L. M. (2008). Dönüştürücü Leadership, Work-Related Cultural Values And Job Satisfaction, Nova Southeastern University, PhD Thesis, H. Wayne Huizenga School of Business and Entrepreneurship.
• Spiess, J. & Ashia, K. (2011). The Effect of Emotional Climates in Leader-Follower and Employee-Customer Relationships in a Service Context, Zentralsteller: UZH.
• Şahin, F. (2011). Lider-Üye Etkileşimi ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerinde Cinsiyetin Etkisi, Ege Akademik Bakış Dergisi, 11(2), 277-288.
• Şahin, N. (2007). Personel Güçlendirmenin İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
• Tekin, Y. & Ehtiyar, R. (2011). Başarının Temel Faktörleri: Vizyoner Liderler, Journal of Yasar University, 24(6), 4007-4023.
• Telli, E., Ünsar, A. S. & Oğuzhan, A. (2012). Liderlik Davranış Tarzlarının Çalışanların Örgütsel Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Eğilimleri Üzerine Etkisi: Konuyla İlgili Bir Uygulama, Electronic Journal of Vocational Colleges, 135-150.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Kamu ve Özel Sektör Örgütlerinde Liderlik Davranışı Özelliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 1-16.
• Töremen, F. & Çankaya, İ. (2008). Yönetimde Etkili Bir Yaklaşım: Duygu Yönetimi, Kurumsal Eğitimbilim Dergisi, 1(1), 33-47.
• Tran, V. (1998). The Role of the Emotional Climate in Learning Organizations, The Learning Organization, MCB University Press, 5(2), 99-103.
• Tutar, H. & Altınöz, M. (2007). Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi: Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 195-218.
• Tütüncü, Ö. & Akgündüz, Y. (2012). Seyahat Acentalarında Örgüt Kültürü ve Liderlik Arasındaki İlişki: Kuşadası Bölgesinde Bir Araştırma, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 23(1), 59-72.
• Unur, K., Çakıcı, C. & Duran, A. (2011). Otel İşletmelerinde İşgörenlerin Örgütsel Güven Algısı İle İş Memnuniyetleri Arasındaki İlişki Üzerine Dört ve Beş Yıldızlı Şehir Otellerinde Yapılan Bir Araştırma, 12. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Düzce 30 Kasım-4 Aralık 2011, Akçakoca Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, 582-590.
• Van de Vijver, F. & Hambleton, R. (1996). Translating Tests: Somer Practical Guidelines, European Psychologist, 1(2), 89-99.
• Whittington, J. L., Goodwin, V. L. & Murray, B. (2004). Transformational Leadership, Goal Difficulty and Job Design: Independent and Interactive Effects on Employee Outcomes, The Leadership Quarterly, 15, 593-606.
• Woo, S. B. (1998). Leader Behaviors and Their Effects on Satisfaction, Commitment, Justice and Organizational Citizenship Behavior in Korean Hotel Employees, Judy Miller (Ed.), Proceedings of Advances in Hospitality and Tourism Research, Kansas State University, 3, 516-528.
• Yavuz, E. (2009). İşgörenlerin Dönüşümcü Liderlik ve Örgütsel Bağlılıkla İlgili Tutumlarına Yönelik Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 51-69.
• Yazıcıoğlu, İ. (2009). Konaklama İşletmelerinde İşgörenlerin Örgütsel Güven Duyguları ile İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetleri Üzerine Bir Alan Araştırması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 235-249.
• Yeşilyurt, P. (2007). Türk ve İtalyan Yöneticilerinin Liderlik Tarzları: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Türkİtalyan Ortak Girişimlerinde Bir Uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Yurtsever, G. & De Rivera, J. (2010). Measuring the Emotional Climate of an Organization, Perceptual and Motor Skills, 110(2), 501-516.