Bölgelerarası Gelişmişlik Farklılıklarının Çözümünde Teşvik Politikalarının Etkinliği: Türkiye İBBS-II Örneği

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 3, 39 - 58, 30.09.2019

Necmettin Çelik

https://doi.org/10.18037/ausbd.631968

Cited By: 2

Öz

Bölgelerarası gelişmişlik farklıkları, kısmi ve sınırlı iyileşmelere rağmen, Türkiye’nin önemli bir yapısal sorunu olarak varlığını korumaktadır. Bu sorunun çözümünde teşvik politikalarının etkinliğinin analiz edilmek istendiği çalışmada, 2005-2014 dönemi ve İBBS-II (26 Bölge) Bölgelerini kapsayan Sistem GMM tahmincisine dayalı Dinamik Panel Model ve her bir kesite özgü farklılaştırılmış etkileri veren Farklılaştırılmış β Sabit Etkiler Panel Modeli üzerinden makro (ulusal) ve mikro (bölgesel) düzeyde iki farklı modelleme yoluna gidilmiştir. Elde edilen makro bulgular, teşvik uygulamaları ile bölgelerin büyüme performansları arasında, ulusal düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı herhangi bir ilişki olmadığı yönündedir. Elde edilen mikro bulgular ise, teşvik uygulamalarının orta-düşük gelir grubunda yer alan sınırlı sayıdaki bölgede etkin sonuçlar verdiğini; buna karşın, bölgelerin çoğunda etkinsiz olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda, teşvik sisteminin bölgelerarası gelişmişlik farklılıklarının giderilmesinde etkinsiz olduğu; teşvik politikalarının yalnızca geri kalmış bölgeler için bir politika aracı olabileceği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bölgelerarası Gelişmişlik Farklılıkları, Teşvik Politikaları, Dinamik Panel Veri Analizi, Farklılaştırılmış β Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Aisen A., Veiga, F. J. (2013). How Does Political Instability Affect Economic Growth?. European Journal of Political Economy, 29 (2013), 151–167.
• Akgüngör, S., Kumral, N., Çelik, N. (2017a). Ekonomik ve Demografik Göstergelerle İzmir. İzmir: EGİAD.
• Akgüngör, S., Kumral, N., Çelik, N. (2017b). Türkiye’de Sektörel İleri – Geri Bağlantılar, Kümelenmeler ve Bölgesel Uzmanlaşma. 17. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi (BBTMK2017) Bildiri Özetleri, Burdur-Türkiye.
• Anselin, L. (1998). Spatial Econometrics: Methods and Models. Boston-London: Kluwer Academic Publishers.
• Baltagi, B. H. (2013). Econometric Analysis of Panel Data (5th Edition), United Kingdom: Wiley Publication.
• Becker, S.O., Egger, P.H., Fenge, R. (2008). Going NUTS: The Effect of EU Structural Funds on Regional Performance. CESifo Working Paper No: 2495.
• Becker, S. O., Egger, P. H., Ehrlich, M. (2010). Going NUTS: The effect of EU Structural Funds on regional performance. Journal of Public Economics, 94(2010), 578-590.
• Becker, S. O., Egger, P. H., Ehrlich, M. (2012). Too Much of a Good Thing? On the Growth Effects of the EU’s Regional Policy. European Economic Review, 56(2012), 648–668.
• Berber, M. Yamak, R., Artan, S. (2000). Türkiyede Yakınlaşma Hipotezinin Bölgeler Bazında Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma: 1975-1997. 9. Ulusal Bolge Bilimi Kongresi, Trabzon.
• Busillo, F., Muccigrosso, T., Pellegrini, G., Tarola, O., Terribile, F. (2010). Measuring the Impact of the European Regional Policy on Economic Growth: A Regression Discontinuity Design Approach. Sapienza Working Paper No:6.
• Crescenzi, R., Giua, M. (2014). The EU Cohesion Policy in Context: Regional Growth and the Influence of Agricultural and Rural Development Policies. LSE ‘Europe in Question’ Discussion Paper Series 85.
• Çelik, N. (2017). Teşvik Politikalarının Etkinliğinin Mekansal Perspektiften Değerlendirilmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 17(1), 1-12.
• Çelik, N., Altay, N. O. (2016). Avrupa Birliği Yapısal Fonlarının Yatırım Kararları Üzerindeki Etkisi: AB-25 İçin SAR Panel Veri Modeli. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 15 (1), 73-84.
• Çiftçi, H. (2007). 1980-2007 Teşvik Belgeli Yatırımların Teşvik Bölgeleri Açısından Analizi. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(2), 11-23.
• Dall’erba, S., Gallo, J. L. (2008). Regional Convergence and the Impact of European Structural Funds over 1989 – 1999: A Spatial Econometric Analysis, Regional Science, 87(2), 219-245.
• Delgado, M. S., Henderson, D. J., Parmeter, C. F. (2012). Does Education Matter for Economic Growth?. IZA Discussion Paper 7089.
• Ederveen, S., Groot, H., Nahuis, R. (2006). Fertile Soil for Structural Funds? A Panel Data Analysis of the Conditional Effectiveness of European Cohesion Policy, Kyklos, 59(1), 17-42.
• Esposti, R., S. Bussoletti (2008). Impact of Objective 1 Funds on Regional Growth Convergence in the European Union: A Panel-Data Approach, Regional Studies, 42(2), 159-173.
• Felipe, J., Abdon, A., Kumar, U. (2012). Tracking the Middle Income Trap: What Is It, Who Is in It, and Why?, Levy Economics Institute Working Paper No 715.
• Fratesi, U., Perucca, G. (2014). Territorial Capital and the Effectiveness of Cohesion Policies: an Assessment for CEE Regions. Investigaciones Regionales, 29(2014), 165-191.
• Gezici, F., Hewings, G.J.D. (2002). Spatial Analysis of Regional Inequalities in Turkey. European Planning Studies, 15(3), 383-403.
• Gezici, F., Hewings, G.J.D. (2004). Regional Convergence and the Economic Performance of Peripheral Areas in Turkey. Review of Urban & Regioanl Development Studies,16(2), 113-132.
• Gujarati, D.N., Porter, D.C. (2012). Temel Ekonometri, (Çev: Şenesen, Ü. ve Şenesen, G.G.), İstanbul: Literatür.
• Gürler-Hazman, G. (2010). Türkiye’de Mali Nitelikteki Teşviklerin Doğrudan Yabancı Sermaye Üzerindeki Etkisi: Toda-Yamamato Nedensellik Analizi Çerçevesinde Bir Değerlendirme. Maliye Dergisi, 158, 262-277.
• Judson, R. A., Owen, A. L. (1999). Estimating Dynamic Panel Data Models: A Guide for Macroeconomists. Economics Letters, 65(1999), 9-15.
• Karaca, O. (2004). Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama Var Mı?. TEK Tartışma Metni 2004/7.
• Karaçay-Çakmak, E., Erden, L. (2004). Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımları ve Kamu Destekleme Politikaları: Türkiye’de Bölgesel Panel Veri Setiyle Ampirik Bir Analiz. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 77-96.
• Kyriacou, A. P., Roca-Sagales, O. (2012). The Impact of EU Structural Funds on Regional Disparities within Member States. Environment and Planning C: Government and Policy, 30, 267-281.
• Martin, R., Sunley, P. (1996). Slow Convergence? Post-Neoclassical Endogenous Growt Theory and Regional Development. ESRC Centre for Business Research WP No. 44.
• Maynou, L., Saez, M., Kyriacou, A., Bacaria, J. (2014). The Impact of Structural and Cohesion Funds on Eurozone Convergence, 1990–2010. Regional Studies, 50(7), 1127-1139.
• Mohl, P., Hagen, T. (2010). Do EU Structural Funds Promote Regional Growth? Evidence From Various Panel Data Approaches. Regional Science and Urban Economics, 40(5), 353-365.
• Pellegrini, G., Terribile, F., Tarola, O., Muccigrosso, T., Busillo, F. (2013). Measuring the Effects of European Regional Policy on Economic Growth: A Regression Discontinuity Approach. Papers in Regional Science, 92(1), 217-233.
• Penalver, M.C.P. (2007). The Impact of Structural Funds Policy on European Regions’ Growth: A Theoretical and Empirical Approach. The European Journal of Comparative Economics, 4(2), 179-208.
• Pereira, J., Aubyn. M. (2009). What Level of Education Matters Most for Growth?: Evidence from Portugal. Economics of Education Review, 28(1), 67-73.
• Pose, A.R., Fratesi, U. (2004). Between Development and Social Policies: The Impact of Eurpean Structural Funds in Objective 1 Regions. Regional Studies, 38(1), 97-113.
• Pike, A., Rodriquez-Pose, A., Tomaney, J. (2006). Local and Regional Development. USA-Canada: Routledge.
• Ramajoa, J. Ma´rqueza, M. A., Hewings, G. J. D., Salinas, M .M. (2008). Spatial Heterogeneity and Interregional Spillovers in the European Union: Do Cohesion Policies Encourage Convergence Across Regions?. European Economic Review, 52(2008), 551-567.
• Rodriguez-Pose, A., Garcilazo, E. (2013). Quality of Government and the Returns of Investment: Examining the Impact of Cohesion Expenditure in European Regions. OECD Regional Development Working Papers 12, OECD Publishing.
• Rodriguez-Pose, A., Novak, K. (2013). Learning Processes and Economic Returns in European Cohesion Policy. Investigaciones Regionales, 25, 7-26.
• Şahin, M., Uysal, Ö. (2011). Bölgesel Kalkınma Çerçevesinde Yatırım Teşviklerinin Shift-Share Analizi. Maliye Dergisi, 160, 111-138.
• Taşdoğan, C. (2013). Yeni Teşvik Programı: Stokastik Sınır Analizi ile Bir Değerlendirme. Ekonomik Yaklaşım, 24(89), 1-23.
• Tomova, M., Rezessy, A., Lenkowski, A., Maincent, E. (2013). EU Governance and EU Funds – Testing the Effectiveness of EU Funds in a Sound Macroeconomic Framework. European Economy Economic Papers 510.
• Yavan, N. (2011). Teşviklerin Bölgesel Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir Analiz. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 22(81), 65-104.
• Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., Özsan, M. E. (2012). Orta Gelir Tuzağından Çıkış: Hangi Türkiye?, Makro/Bölgesel/Sektörel Analiz (Cilt:1),. İstanbul: TÜRKONFED.
• Yıldırım, J. (2005). Regional Policy and Economic Convergence in Turkey: A Spatial Data Analysis. 18th European Advanced Studies Institute in Regional Science, 01 July -10 July 2004, Lodz-Krakow-Poland.