Müze ve Çevresel Koşulların Denetimi Açısından Denizli Atatürk ve Etnografya Müzesi

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 3, 683 - 708, 27.09.2021

Ayşegül Koyuncu Okca Berker Kalfa

https://doi.org/10.18037/ausbd.1001644

Cited By: 2

Öz

Kültür varlıklarını korumak ve eserleri en iyi çevre koşulları altında tutarak onları geleceğe taşımak müzelerin en temel görevini oluşturmaktadır. Gelecek nesillere iletilecek olan kültür varlıklarının çürüme, ayrılma, yıpranma ve atmosfer koşulları gibi çeşitli bozulmaları en aza indirmek ya da bozulma sürecini yavaşlatmak için gereken müdahalelerin yapılması ve tedbirlerin alınması, koruma yöntemlerinin belirlenmesi ve uygulanması çok önemlidir. Bu çalışmada Denizli Atatürk ve Etnografya Müzesi, çevresel koşulların denetimi açısından değerlendirilip, iç mekân çevre kalitesi, sergi odaları ve vitrinlerdeki ısı, ışık, nem değerleri ve dengelerinin denetim koşulları açısından uygun olup olmadığı incelenmiş ve en iyi sonuca ulaşması için çeşitli önerilerin ortaya çıkması amaçlanmıştır. Çalışmanın gerçekleşmesi için literatür taraması yapılmış, müzede görevli olan yetkili kişiler ile görüşmeler gerçekleştirilmiş, bireysel tespitler gerçekleştirilerek müze ve vitrinlerdeki çevresel koşulların denetimi gözlemlenmiştir. Ayrıca müze, teşhir odaları ve vitrinler tarafımızdan fotoğraflanarak belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Müze, Etnografya Müzesi, Çevresel Koşullar, Bozulma, Koruma

Kaynakça

• Adcock, E. P. (1998). IFLA Principles for the care and handling of library material. Paris: IFLA PAC. Erişim adresi: https://www.ifla.org/files/assets/pac/ipi/ipi1-en.pdf
• Alpaslan, A. S. (2009). Topkapı Sarayı Müzesi kumaş deposundaki tekstilin korunmasına yönelik yapılan çalışmalar. F. Bayram ve A. Özme (Yay. haz.). 17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu, 28 Nisan – 1 Mayıs 2008, Side, Türkiye, bildiriler içinde (s. 119-130). Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Erişim adresi: http://www.kulturvarliklari.gov.tr/sempozyum_pdf/muze_kurtarma/17_muze_kurtarma.pdf
• Al-Saad, Z. (2013). Course outline: Preventive Conservation. Paris: UNESCO World Heritage. Erişim adresi: https://whc.unesco.org/document/6819+&cd=2&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
• Altınoluk, Ü. (1988). Eski yapılar yeni fonksiyonlar. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
• Altınsapan, E. ve Küçükhasköylü, N. (2013). Müzecilik ve sergileme. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Atasoy, S. (1994). Çağdaş müzecilik anlayışı ve Türk müzeciliği. Anons Plastik Sanatlar Dergisi, 41(42), 38-39.
• Ayaokur, A. (2014). Müzelerde bilgi yönetimi: Sadberk Hanım Müzesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Baydar, N. (2001). Müzelerdeki organik eserler hangi koşullarda depolanmalı ve eserlere nasıl muamele edilmelidir?. 5. Müzecilik Semineri Bildiriler, 107-111.
• Baysal, H. H. ve Kayhan, R. (2016). Denizli kültür envanteri. Denizli: T.C. Denizli Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Boersma, F. (2016). Preventive conservation – ‘more than dusting objects’? An overview of the development of the preventive conservation profession. Journal of the Institute of Conservation, 39(1), 3-17. doi:10.1080/19455224.2015.1136463
• Bonvicini, C. (2010). Conservazione preventiva e controllo microclimatico nel contesto degli standard museali. Siena: Santa Maria della Scala, Erişim adresi: https://www.regione.toscana.it/documents/10180/70936/Conservazione%20preventiva%20e%20controllo%20microclimatico%20nel%20contesto%20degli%20standard%20museali/a7e39bf9-ec68-4c13-87a9-a14902c75eec
• Bülbül, H. (2016). Yozgat Etnografya Müzesi örneği ile yaşayan kültürün aktarımı. K. Özköse (Ed.). I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 3, 05 – 07 Mayıs 2016, Yozgat, Türkiye, bildiriler içinde (s. 216-228). Yozgat: Bozok Üniversitesi. Erişim adresi: https://silo.tips/download/yozgat-etnografya-mzes-rne-le-yaayan-kltrn-aktarimi
• Camuffo, D. (2014). Microclimate for cultural heritage. Amsterdam: Elsevier. doi:10.1016/C2013-0-00676-7
• Caneva, G., Nugari, M. P. ve Salvadori, O. (1991). Biology in the conservation of work of art. Rome: ICCROM. Erişim tarihi: https://www.iccrom.org/sites/default/files/2018-02/1991_caneva_biology_51352_light.pdf
• Caneva, G., Mandrioli, P. ve Sabbioni, C. (2003). Cultural heritage and aerobiology. Bologna: SEPS. doi:10.1007/978-94-017-0185-3
• Cavallini, T., Massa, S. ve Russo, A. (1991). Optimal environmental conditions in museums. N. S. Baer, C. Sabbioni ve A. I. Sors (Yay. haz.), Science, Technology and European Cultural Heritage içinde, (s. 626-631). Oxford: Butterworth-Heinemann. doi:10.1016/B978-0-7506-0237-2.50104-0
• Çıkış, Ş. (2009). Modern konut olarak XIX. yüzyıl İzmir konutu: biçimsel ve kavramsal ortaklıklar. METU JFA, 2(26), 211-233. Erişim adresi: http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2009/cilt26/sayi_2/211-233.pdf
• De Nuntiis, P., Franco, P. ve Fabio, P. (2012). Preventive conservation. B. Fabbri (Ed.), Science and Conservation for Museum Collection içinde, (s. 14-52). Firenze: Nardini Editore.
• Doğruer, F. S. (2019). Müzelerde önleyici koruma: Temel yaklaşımlar ve gelişimi. Akademik Sanat Dergisi, 7(4), 121-134. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/776399
• Dolar, A. ve Yılmaz, E. Ş. (2014). Kültürel yapılarda biyolojik bozulma mekanizmaları. Elektronik Mikrobiyoloji Dergisi, 12(1), 1-19. Erişim adresi: www.mikrobiyoloji.org/pdf/702140101.pdf
• Dominique, P. (2003). Another history of museums: From the discourse to the museum-piece. Anais do Museu Paulista, 21(1), 27-47. doi:10.1590/S0101-47142013000100004
• Dorge, V. ve Jones, L. S. (1999). Building an emergency plan a guide for museums and other cultural institutions. Los Angeles: The Getty Conservation Institute. Erişim adresi: https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/pdf_publications/pdf/emergency_plan.pdf
• Erdal, B. (1989). Müzelerimizde sergilenen taşınır arkeolojik ve etnoğrafik kültür varlıklarımızın bozulma sebepleri ve koruma (konservasyon) metotları. Türk Arkeoloji Dergisi, 28, 323-332.
• Fangqing, L. (2017). Museum architecture as spatial storytelling of historical time: Manifesting a primary example of jewish space in Yad Vashem Holocaust History Museum. Frontiers of Architectural Research, 6(4), 442-455. doi:10.1016/j.foar.2017.08.002
• Finke, A. L. (2008). Implementing preventive architectural conservation: Do historic property stewards in the United States possess the tools to meet the challenge?. (Yüksek lisans tezi, Pennsylvania Üniversitesi, Philadelphia). Erişim adresi: https://core.ac.uk/download/pdf/76361378.pdf
• Fromm, A. B. (2016). Ethnographic museums and intangible cultural heritage return to out roots. Journal of Marine and Island Cultures, 5(2), 89-94. doi:10.1016/j.imic.2016.10.001
• ICCROM. (1987). Müzelerde koruma: Çevresel koşulların denetimi. İstanbul: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü.
• ICCROM. (2016). A guide to risk management of cultural heritage. Ottawa: Canadian Conservation Institute. Erişim adresi: https://www.iccrom.org/wp-content/uploads/Guide-to-Risk-Managment_English.pdf
• ICOM. (2017). Statutes, as amended and adopted by the extraordinary general assembly. ICOM: Paris. Erişim adresi: https://icom.museum/wp content/uploads/2018/07/2017_ICOM_Statutes_EN.pdf
• ICOMOS. (1964). International charter for the conservation and restoration of monuments and sites. Venice: The Venice Charter. Erişim adresi: https://www.icomos.org/charters/venice_e.pdf
• James, S. (2000). Museums in the German art world from the end of the old regime to the rise of modernism. Oxford: Oxford University Press.
• Karabay, N. (2007). Atatürk ve etnografya müzesi. Geçmişten Günümüze Denizli, 15(1), 2-7. Erişim adresi: http://dergi.csavakfi.org.tr/sayilar/sayi15/files/assets/basic-html/page-1.html#
• Knell, S. (1994). Care of collections. London: Routledge.
• Kocaeli, F. ve Eskici, B. (2017). İç Anadolu Bölgesi müzelerinde önleyici koruma sorunları üzerine bir değerlendirme. Restorasyon-Konservasyon Çalışmaları Dergisi, 20, 53-64. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/624653
• Koçak, E. ve Eskici, B. (2019). Müzelerde korumaya etkiyen faktörler. Sanat ve Tasarım Dergisi, 24(1), 235-258. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/903037#
• Koyuncu Okca, A. (2014). Geleneksel dokumalarda koruma ve onarım prensipleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Koyuncu Okca, A. ve Özar, H. (2015). Denizli Atatürk ve etnografya müzesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14, 194-206. doi:10.16992/ASOS.723
• Kökten, H. (2007). Müzede koruma. Ankara: Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları (ANKUZEM).
• Kuzucuoğlu, A. H. (2010). Müzelerde iklim ölçümleri ve pasif konservasyon. Restorasyon-Konservasyon Çalışmaları Dergisi, 6, 17-22. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/restorasyon/issue/48684/619372
• Kuzucuoğlu, A. H. (2011). İstanbul Beylerbeyi Sarayında risk analizleri ve koruyucu tedbir önerileri (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Lewis, G. (2004). The role of museums and the professional code of ethics. J. Boylan (Ed.), Running a museum: A pratical Handbook içinde, (s. 1-16). Paris: ICOM. Erişim adresi: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000141067
• Macleod, K. J. (1978). Museum lighting. Ottawa: National Museums of Canada.
• Michalski, S. (2004). Care and preservation of collections. J. Boylan (Ed.), Running a museum: A pratical Handbook içinde, (s. 51-89). Paris: ICOM, Erişim adresi: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000141067
• National Park Service. (2016). The museum handbook part I: Museum collections environment. Washington DC: National Park Service Museum Management. Erişim adresi: https://www.nps.gov/museum/publications/mhi/mhi.pdf
• Oran, H. (1974). Atatürk Denizli’de. Denizli: Cumhuriyetin 50. Yılı İl Kutlama Kurulu Yayınları.
• Ötgün, Ö. (2007). Atatürk evleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Dösim Basımevi.
• Öztürk, İ. (2003). Geleneksel Türk el sanatlarına giriş. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Plenderleith, H. J. (1957). The conservation of antiquities and works of art. London: Oxford University Press
• Putt, N. ve Slade, S. (2004). Teamwork for preventive Conservation. Rome: ICCROM. Erişim adresi:https://www.iccrom.org/sites/default/files/publications/202104/iccrom_01_teamwork_en.pdf
• Robert, L. (1988). The museum time machine: putting cultures on display. London: Routledge.
• Rose, C. L., Catharine, A. H. ve Waller, R. (2019). A preventive conservation approach to the storage of collections. L. Elkin ve C. A. Norris (Ed.), Preventive conservation: collection storage, (s. 43-55) içinde. New York: Society for the Preservation of Natural History Collections. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/335682131_A_Preventive_Conservation_Approach_to_the_Storage_of_Collections
• Schultz, A. W. (1992). Caring for your collections. New York: Harry N. Abrams.
• Serap, B. ve Levent, M. (2010). Görsel sanatlar eğitiminde müze eğitimi ve uygulamaları. Ankara: Öncü Basımevi.
• Steen, A. (2004). Samdok: tools to make the world visible. S. J. Knell (Ed.), Museums and future of collecting, (s. 183-189) içinde. London: Routledge. doi: 10.4324/9781315248561
• Stiff, M. (2007). Kültür mirasını koruma el kitabı 3 - Koleksiyonların belgelenmesi. İstanbul: UNESCO. Erişim adresi: https://kumid.net/storage/0h7hbpOxglSNq5IOMmNvpNaLlqxkTpY.pdf
• Stulik, D. C., Druzik, J. R. ve Preusser, F. (1991). GCI - Environmental research program. N. S. Baer, C. Sabbioni ve A. I. Sors (Ed.), Science, technology and european cultural heritage, (s. 364-366) içinde. Oxford: Butterworth-Heinemann. doi:10.1016/C2013-0-04509-4
• Uring, P., Chabas, A., Alfaro, S. ve Derbez, M. (2020). Assessment of indoor air quality for a better preventive conservation of some French museums and monuments. Environmental Science and Pollution Research, 27(34), 42850-42867. doi:10.1007/s11356-020-10257-6
• Ünaldı, V. (2019). Kilim koruma ve onarım ilkeleri, meslek analizi ve uygulanabilirliği. (Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Wang, S. K. (2001). Handbook of air conditioning and refrigeration. New York: McGraw-Hill. Erişim adresi: https://gmpua.com/CleanRoom/HVAC/Cooling/Handbook%20of%20Air%20Conditioning%20and%20Refrigeration.pdf