Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Çerçevesinde Türkiye’deki Büyükşehir Belediyelerinin Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 3, 1193 - 1222, 30.09.2024

Zehra Haberal , Ayşe Işık

https://doi.org/10.18037/ausbd.1485975

Öz

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (SKA) ulaşılmasında yerel yönetimlerin katkısının önemli olacağı düşüncesiyle bu çalışmada, Türkiye’deki büyükşehir belediyelerinin SKA’ları ne ölçüde desteklediklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada bu konu genelden özele doğru gidilerek üç boyutta ele alınmıştır. İlk olarak Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan Ulusal Kalkınma Planlarında yerel yönetimlerin stratejik hedefleri arasında SKA’lara yönelik hedefleri olup olmadığının değerlendirilmesi amacıyla 11. ve 12. ulusal kalkınma planları incelenmiştir. İçerik analizleri yapılarak değerlendirilen bu planlarda yerel yönetimlerin SKA’lara yönelik hedeflerinin olması gerektiğinin vurgulandığı belirlenmiştir. Daha sonra 30 büyükşehir belediyesinin 2020-2024 dönemi stratejik planları incelenerek belediyelerin SKA’lara yönelik stratejik hedeflerinin olup olmadığı değerlendirilmiştir. İçerik analizi yapılarak değerlendirilen planlarda 17 SKA’nın benzer düzeyde desteklemediği en çok desteklenen SKA’ların SKA 8, SKA 11 ve SKA 16 olduğu belirlenmiştir. Üçüncü boyutta ise bu belediyelerin 2022 yılı faaliyet raporları incelenerek SKA’lara yönelik stratejik hedeflerinin gerçekleşme düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu aşamada nitel veriler nicel verilere dönüştürülerek değerlendirilmiş ve ilgili dönemde SKA’ları destekleyeceği belirlenen 381 hedefin 265’inin büyükşehir belediyeleri tarafından gerçekleştirildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Belediyelerde Sürdürülebilirlik, Stratejik Hedefler, SKA

Evaluation of the Activities of Metropolitan Municipalities in Turkey within the Framework of United Nations Sustainable Development Goals

Öz

With the idea that the contribution of local governments will be important in achieving the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs), this study aimed to determine to what extent metropolitan municipalities in Turkey support the SDGs. In the study, this issue was discussed in three dimensions, from the general to the specific. Firstly, the 11th and 12th national development plans were examined in order to evaluate whether local governments have targets for SDGs among their strategic goals in the National Development Plans published by the Presidency of Strategy and Budget. It was determined that these plans, which were evaluated by content analysis, emphasized that local governments should have targets for SDGs. Then, the strategic plans of 30 metropolitan municipalities for the 2020-2024 period were examined and it was evaluated whether the municipalities had strategic targets for SDGs. In the plans evaluated by content analysis, it was determined that 17 SDGs were not supported at a similar level, and the most supported SDGs were SDG 8, SDG 11 and SDG 16. In the third dimension, it was aimed to examine the 2022 activity reports of these municipalities and determine the realization levels of their strategic goals for the SDGs. At this stage, qualitative data were evaluated by converting them into quantitative data, and it was determined that 265 of the 381 targets determined to support the SDGs in the relevant period were achieved by metropolitan municipalities.

Anahtar Kelimeler

Sustainability in Municipalities, Strategic Goals, SDGs

Kaynakça

• Adana Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.adana.bel.tr/panel/uploads/stratejikplani_v/files/2020-2024-adana-buyuksehir-belediyesi-stratejik-plani.pdf.
• Akduğan, U. ve Agun, B. H. (2018). Türkiye’de belediyelerin mali sürdürülebilirliği: Birincil denge yaklaşımı. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 207-222. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.452043
• Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2019).2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://s.ankara.bel.tr/files/2022/04/06/c2dd96f266679134a44d544972.pdf.
• Antalya Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.antalya.bel.tr/Content/UserFiles/Files/Raporlar%2F2020-2024.pdf,
• Aydın Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://aydin.bel.tr/Content/files/Stratejik%20Planlar/2020-2024_stratejik_plan.pdf,
• Balıkesir Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://cmsapi.balikesir.bel.tr//Media/BBB%202022- 2024 %20Stratejik %20Plan.pdf.
• Belke, M. (2021). Türkiye’deki il belediyelerinin mali sürdürülebilirliği: Dinamik panel veri analizi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(1), 128-158. https://doi.org/10.30784/epfad.824990
• Bimay, M. (2020). Büyükşehir belediyelerinin sürdürülebilir çevre yönetim politikaları: Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi örneği. Premium e-Journal of Social Science (PEJOSS), 4(10), 389-413.https://doi.org/10.37242/pejoss.1080
• Bursa Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/yayinlar/191011104504_0.0.0.BBB-2020-2024-Stratejik-Plani.pdf.
• Çakıcı, K. ve Özaslan, R. K. (2021). Birleşmiş Milletler 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının akıllı kent uygulamalarındaki karşılığı: İstanbul büyükşehir belediyesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 209-233. https://doi.org/10.36362/gumus.829733
• Denizli Büyükşehir Belediyesi. (2019).2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www2.denizli.bel.tr/userfiles/file/stratejik_plan_2020-2024.pdf.
• Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.diyarbakir.bel.tr/bilgi-bankasi/1/stratjik-plan.html.
• Erzurum Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.erzurum.bel.tr/DOSYA/stratejiplan2020.pdf.
• Eskişehir Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.eskisehir.bel.tr/dosyalar/stratejik_plan/2020.pdf.
• Fenton, P. ve Gustafsson, S. (2017). Moving from high-level words to local action—governance for urban sustainability in municipalities. Current opinion in environmental sustainability, 26, 129-133. https://doi.org/10.1016/j.cosust.2017.07.009
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.gaziantep.bel.tr/uploads/2020/07/2020-2024-stratejik-plan.pdf. Hatay Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://api.hatay.bel.tr/storage/gallery-media/September2021/.pdf.
• Hong, S., Kweon, I., Lee, B. H. ve Kim, H. (2019). Indicators and assessment system for sustainability of municipalities: A case study of South Korea’s assessment of sustainability of cities (ASC). Sustainability, 11(23), 6611. https://doi.org/10.3390/su11236611
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://uploads.ibb.istanbul/uploads/ibb_stratejik_plan_2020_2024.pdf.
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.izmir.bel.tr/CKYuklenen/Dokumanlar_2020/Stratejik%20Plan2024.pdf.
• Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://kahramanmaras.bel.tr/stratejik-plan.
• Kayseri Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.kayseri.bel.tr/uploads/pdf/kbb_stratejik_plan_2020_2024.pdf.
• Kocaeli Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.kocaeli.bel.tr/plan-raporlar/Kocaeli%20Belediyesi%202020-2024.Stratejik Plani.pdf.
• Konya Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://sepet.konya.bel.tr/kbb/stratejik_raporlar/sp2020-2024.pdf.
• Küresel amaçlar (2024). Erişim adresi: https://www.kureselamaclar.org.
• Malatya Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/2270/Malatya+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024. Manisa Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://manisa.bel.tr/upload/teskilat/dosya/e202558e383b43.pdf,
• Mardin Büyükşehir Belediyesi. (2024). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/1895/Mardin+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024.
• Mersin Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.mersin.bel.tr/uploads/files/MBB%202020-2024-STRATEJİ PLANI.pdf.
• Muğla Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://panel.mugla.bel.tr/uploads/sayfatr/mali_hizmetler/2020_2024.pdf.
• Ordu Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.ordu.bel.tr/uploads/137377-PYVLZXCZ-6152-581-0968.pdf.
• Paz, T. D. S. R., Caiado, R. G. G., Quelhas, O. L. G., Gavião, L. O. ve Lima, G. B. A. (2021). Assessment of sustainable development through a multi-criteria approach: Application in brazilian municipalities. Journal of Environmental Management, 282, 111954. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.111954
• Rajaonson, J., Régnier‐Sakamoto, P., Vivin, C. ve Guillemette, M. (2024). Addressing sustainability challenges in micro‐municipalities: Insights from the study of Quebec's smallest municipalities. The Canadian Geographer/Le Géographe canadien, 68(1), 88-100. https://doi.org/10.1111/cag.12882
• Sakarya Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.sakarya.bel.tr/uploads/stratejik/Kki37LN1A5.pdf.
• Samsun Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://samsun.bel.tr/uploads/dokumanlar/.pdf.
• Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.sanliurfa.bel.tr/files/1/bsb_sonra/_2020-2024_stratejik_plani.pdf.
• Taşkıran, H. B. (2022). Kamusal halkla ilişkiler bağlamında belediyeler ve sürdürülebilirlik uygulamaları: Türkiye’deki büyükşehir belediyeleri üzerine bir inceleme. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (39), 31-53. https://doi.org/10.17829/turcom.1017789
• Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://www.tekirdag.bel.tr/content/WebSource/file/statejik_plan/2020_2024.pdf.
• Trabzon Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: https://webdata.trabzon.bel.tr/BaglantiFotolar/303edfef-b888-4018-a5d9-34751483301b/20220822034 918IHSLP.pdf.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). 11.Kalkınma Planı. Erişim adresi: (2019-2023) https://www.sbb.gov.tr/wp-ontent/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2023). 12.Kalkınma Planı (2024-2028). Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/12/On-Ikinci-Kalkinma- Plani_2024-2028_11122023.pdf
• United Nations Department of Economic and Social Affairs. (2018). Revision of World Urbanization Prospects; UNDESA: New York, NY, USA.
• Van Büyükşehir Belediyesi. (2019). 2020-2024 Stratejik Planı ve 2022 Faaliyet Raporu. Erişim adresi: http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/2183/Van+Buyuksehir+Belediyesi+2020-2024
• Yılmaz, H. ve Yücel, T. (2022). Sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında uluslararası çalışmalar ve eleştirileri. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(3), 691-702. https://doi.org/10.33712/mana.1181239