İşyeri Nezaketsizliğinin Çalışan Sessizliğine Etkisinde Ruminasyonun Aracı Rolü

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 1429 - 1452, 23.12.2024

Berat Çiçek , Ramazan Çoban

https://doi.org/10.18037/ausbd.1518793

Öz

İş yaşamında çalışan davranışlarını olumsuz etkileyen konulardan biri olan işyeri nezaketsizliği, işyerinde saygı kurallarını çiğneyen, belirsiz bir amaçla sergilenen, iletişim esnasında karşıdaki kişiye zarar veren ve düşük yoğunluğa sahip kaba davranışlar olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, işyeri nezaketsizliğinin çalışan sessizliği üzerindeki etkisinde ruminasyonun aracı rolünü incelemektir. Değişkenler arası ilişkileri incelemek amacıyla kesitsel nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri, anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın örneklemini İzmir ilinde eğitim sektöründe görev yapan 409 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılardan anket yöntemiyle toplanan verilerin analizinde, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) yöntemi benimsenmiştir. Araştırma bulgularına göre, işyeri nezaketsizliğinin çalışan sessizliği ve ruminasyonu pozitif yönlü etkilediği; ruminasyonun ise çalışan sessizliğini pozitif yönlü etkilediği görülmüştür. Ayrıca, dolaylı etki analizi bulgularına göre çalışanların ruminatif düşüncelerinin işyeri nezaketsizliği ile çalışan sessizliği arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolünün olduğu görülmüştür. Araştırmada elde edilen sonuçların örgütsel davranış alanında özellikle ruminasyon kavramıyla ilgili gelişmekte olan literatüre özgün katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İşyeri Nezaketsizliği, Çalışan Sessizliği, Ruminasyon

The Mediator Role of Rumination in the Effect of Workplace Incivility on Employee Silence

Öz

Workplace incivility, which is one of the matters that negatively affects employee behavior in business life, is defined as low-intensity rude behavior that violates the rules of respect in the workplace, is displayed for an unclear purpose, harms the other person during communication. The purpose of this research is to examine the mediating role of rumination in the effect of workplace incivility on employee silence. Cross-sectional quantitative research method was used to examine the relationships between variables. Research data was collected using the survey method. The sample of the research consists of 409 participants who work in the education sector in Izmir city of Turkey. The data were analyzed with Structural Equation Modeling (SEM) approach. According to the research findings, workplace incivility has a positive effect on employee silence and rumination; rumination has a positive effect on employee silence. Additionally, according to the indirect effect analysis findings, it was observed that employees' ruminative thoughts had a partial mediating role in the relationship between workplace incivility and employee silence. It is thought that the results obtained in the study will make an original contribution to the developing literature in the field of organizational behavior, especially on the concept of rumination.

Anahtar Kelimeler

Workplace Incivility, Employee Silence, Rumination

Kaynakça

• Aboramadan, M., Türkmenoğlu, M. A., Dahleez, K. A. ve Çiçek, B. (2021). Narcissistic leadership and behavioral cynicism in the hotel industry: The role of employee silence and negative workplace gossiping. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 33(2), 428-447. Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/IJCHM-04-2020-0348/full/html
• Achmadi, A., Hendryadi, H., Siregar, A. O. ve Hadmar, A. S. (2022). How can a leader’s humility enhance civility climate and employee voice in a competitive environment? Journal of Management Development, 41(4), 257–15. https://doi.org/10.1108/JMD-11-2021-0297
• Alhas, F. (2021). İşyeri nezaketsizliği ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Business, Economics and Management Research Journal, 4(2) 156-175. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1599473
• Anderson, J. C. ve Gerbing, D. W. (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411. https://doi.org/10.1037/0033-2909.103.3.411
• Andersson, L. M. ve Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of Management Review, 24(3), 452-471. https://doi.org/10.2307/259136
• Aronsson, G., Svensson, L. ve Gustafsson, K. (2003). Unwinding, recuperation, and health among compulsory school and high school teachers in Sweden. International Journal of Stress Management, 10(3), 217-234. https://doi.org/10.1037/1072-5245.10.3.217
• Balyer, A. ve Çetindere, E. D. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 3(2), 99-116. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2088881
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of personality and social psychology, 51(6), 1173. doi: 10.1037//0022-3514.51.6.1173.
• Batga, B. ve Ceyhan, S. (2019). İşyeri nezaketsizliğinin çalışanlar üzerindeki etkisi: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. Çukurova Araştırmaları,5(2), 250-262. Erişim Adresi: http://dx.doi.org/10.18560/cukurova.1143
• Bozacı, İ. ve İşcan, R.V. (2020). Sağlık kurumlarında algılanan hekim nezaketsizliğinin, algılanan adalet ve hizmetten kaçınmaya etkisi: Kırıkkale’de bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 35-59. Erişim adresi: https://betadergi.com/ttad/yonetim/icerik/makaleler/260-published.pdf
• Brinker, J. K. ve Dozois, D. J. A. (2009). Ruminative thought style and depressed mood. Journal of Clinical Psychology, 65, 1-19. doi: 10.1002/jclp.20542
• Brinsfield, C. T. (2013). Employee silence motives: Investigation of dimensionality and development of measures. Journal of Organizational Behavior, 34(5), 671–697. https://doi.org/10.1002/job.1829
• Brislin, R. W. (1980). Translation and content analysis of oral and written materials. In Berry, J. W./Triandis H. C. (Eds.). Handbook of cross-cultural psychology (2nd ed., pp. 389-444). Boston: Allyn & Bacon.
• Bryman, A. (2016). Social Research Methods. Oxford: Oxford University Press.
• Bugay, A. ve Baker, Ö. E. (2011). Ruminasyon düzeyinin toplumsal cinsiyet ve yaşa göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 191-201. https://doi.org/10.17066/pdrd.50586Chen, H. T. Ve Wang, C. H. (2019). Incivility, satisfaction and turnover intention of tourist hotel chefs. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 31(5), 2034-2053. https://doi.org/10.1108/IJCHM-02-2018-0164
• Ciarocco, N. J., Vohs, K.D. ve Baumeister, R. F. (2010). Some good news about rumination: Task-focused thinking after failure facilitates performance improvement. Journal of Social and Clinical Psychology, 29(10), 1057-1073. https://doi.org/10.1521/jscp.2010.29.10.1057
• Conway, M., Csank, P. A. R., Holm, S. L. ve Blake, C. K. (2000). On individual differences in rumination on sadness. Journal of Personality Assessment, 75, 404-425. https://doi.org/10.1207/S15327752JPA7503_04
• Cortina, L. M., Kabat-Far, D., Leskinen. E., Huerta, M. ve Magley, V. J. (2013). Selective incivility as modern discrimination in organizations: Evidence and impact. Journal of Management, 39(6), 1579-1605. https://doi.org/10.1177/0149206311418835
• Cortina, L. M., Magley, V. J., Williams, J. H. ve Langhout, R. D. (2001). Incivility in the workplace: Incidence and impact. Journal of Occupational Health Psychology, 6(1), 64-80. https://doi.org/10.1037/1076-8998.6.1.64
• Cropley, M. ve Purvis, L. J. M. (2003). Job strain and rumination about work issues during leisure time: A diary study. European Journal of Work and Organizational Psychology, 12(3), 195-207. https://doi.org/10.1080/13594320344000093
• Cropley, M. ve Zijlstra, F. R. H. (2011). Work and rumination. In Langan-Fox, J & Cooper, C. L. (Eds). Handbook of Stress in the Occupations. Edward Elgar Publishing Ltd., U.K.
• Cropley, M., Zijlstra, F. R., Querstret, D. ve Beck, S. (2016). Is work-related rumination associated with deficits in executive functioning? Frontiers in Psychology, 7(1524), 1-8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01524
• Çakıcı, A. (2010). Örgütlerde işgören sessizliği: Neden sessiz kalmayı tercih ediyoruz? (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Çiçek, B. ve Çiçek, A. (2020). İşyeri nezaketsizliğinin yaratıcı çalışan performansı üzerindeki etkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 267-282. https://doi.org/10.18394/iid.644694
• Çoban, R. ve Deniz M. (2021). İşyeri nezaketsizliğinin işten ayrılma niyetine etkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü üzerine bir araştırma. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(34), 1224-1259. https://doi.org/10.26466/opus.787756
• Donahue, E. G., Forest, J., Vallerand, R. J., Lemyre, P. N., Crevier-Braud, L. ve Bergeron, E. (2012). Passion for work and emotional exhaustion: The mediating role of rumination and recovery. Applıed Psychology: Health And Well-Being, 4(3), 341-368. https://doi:10.1111/j.1758-0854.2012.01078.x
• Erigüç, G., Özer, Ö., Sonğur, C. ve Turaç, İ. S. (2014). Bir devlet hastanesinde hemşirelerde örgütsel sessizlik üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 61-84. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/382307
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.2307/3151312
• Gustiawan, D., Aisjah, N. S. ve Indrawati, N. K. (2023). Cogent Business & Management, 10(1), https://doi.org/10.1080/23311975.2023.2188982
• Hair, J. F., Sarstedt, M., Ringle, C. M. ve Gudergan, S. P. (2017). Advanced issues in partial least squares structural equation modeling. Sage Publications.
• Hamesch, U., Cropley, M. ve Lang, J. (2014). Emotional versus cognitive rumination: Are they differentially affecting long‐term psychological health? The impact of stressors and personality in dental students. Stress and Health, 30(3), 222-231. https://doi.org/10.1002/smi.2602
• Hobfoll, S. E. (2001). The influence of culture, community, and the nested-self in the stress process: Advancing conservation of resources theory. Applied Psychology, 50(3), 337-421. https://doi.org/10.1111/1464-0597.00062
• Hong, W., Liu, R., Ding, Y., Fu, X., Zhen, R. ve Sheng, X. (2021). Social media exposure and college students’ mental health during the outbreak of COVID-19: The mediating role of rumination and the moderating role of mindfulness. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 24(4), 282-287. doi: 10.1089/cyber.2020.0387.
• Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• İştin, A. E. ve Üngüren, E. (2019). Çalışan sessizliğinin demografik ve mesleki özellikler açısından incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 5(4), 585-597. doi: 10.23929/javs.931
• Jiménez, P., Dunkl, A. ve Peissl, S. (2015). Workplace incivility and its effects on value congruence, recovery-stress-state and the intention to quit. Psychology, 6, 1930-1939. doi: 10.4236/psych.2015.614190
• Kanten, P. (2014). İşyeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26. Erişim adresi: http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/tr/download/article-file/209409
• Karanfil, S. M. ve Doğan, A. (2023). İş güvencesizliğinin presenteeism (iş yerinde görünürde var olma) davranışına etkisinde iş yaşam dengesinin aracı rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 58, 379-401. doi:10.30794/pausbed.1276180
• Kaya, E. Ü. (2015). İşyeri kabalığı, örgütsel bağlılık, örgütsel özdeşleşme ve iş tatmin değişkenleri arasındaki ilişkiler ve birbirleri üzerindeki etkileri: Yükseköğretimde bir çalışma. International Journal of Social Science, 41, 55-78. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3042
• Khan, R., Murtaza, G., Neveu, J. P. ve Newman, A. (2022). Reciprocal relationship between workplace incivility and deviant silence-The moderating role of moral attentiveness. Applied Psychology, 71(1), 174-196. https://doi.org/10.1111/apps.12316
• Kılınç, E. (2018). İşletmelerde çalışan sessizliği ve örgütsel yabancılaşma düzeylerinin ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research, 5(30), 4022-4034. https://orcid.org/0000-0002-2065-2407
• Kinnunen, U., Feldt, T., Sianoja, M., De Bloom, J., Korpela, K. ve Geurts, S. (2017). Identifying long-term patterns of work-related rumination: Associations with job demands and well-being outcomes. European Journal of Work and Organizational Psychology, 26(4), 514-526. https://doi.org/10.1080/1359432X.2017.1314265
• Kish-Gephart, J. J., Detert, J. R., Trevino, L. K. ve Edmondson, A. C. (2009). Silenced by fear: The nature, sources, and consequences of fear at work. Research in Organisational Behavior, 29(1), 163-193. https://doi.org/10.1016/j.riob.2009.07.002
• Kumral, T. ve Çetin, C. (2016). İşyeri nezaketsizliği üzerine bir yazın incelemesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1, 153-171. doi: 10.26466/opus.839745
• Lam, L. W. ve Xu, A. J. (2019). Power imbalance and employee silence: The role of abusive leadership, power distance orientation, and perceived organisational politics. Applied Psychology, 68(3), 513–546. https://doi.org/10.1111/apps.12170
• Lim, S., Cortina, L. M. ve Magley, V. J. (2008). Personal and workgroup incivility. Impact on work and health outcomes. Journal of Applied Psychology, 93, 95-107. https://doi.org/10.1037/0021-9010.93.1.95
• Madrid, H. P., Patterson, M. G. ve Leiva, P. I. (2015). Negative core affect and employee silence. How differences in activation, cognitive rumination, and problem-solving demands matter. Journal of Applied Psychology, 100(6), 1887-1898. https://doi.org/10.1037/a0039380
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research an Applied Orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Mallinckrodt, B., Abraham, W. T., Wei, M. ve Russell, D. W. (2006). Advances in testing the statistical significance of mediation effects. Journal of counseling psychology, 53(3), 372. https://doi.org/10.1037/0022-0167.53.3.372
• Martin, L. L. ve Tesser, A. (1989). Toward a motivational and structural theory of ruminative thought. In J. S. Uleman ve J. A. Bargh (Eds.), Unintended thought (pp. 306-326). New York: The Guilford Press.
• Martin, L. L. ve Tesser, A. (1996). Some ruminative thoughts. In R. S. Wyer (Ed.), Ruminative Thoughts. Hillside, NJ: Erlbaum.
• Mikulincer, M. (1996). Mental rumination and learned helplessness: Cognitive shifts during helplessness training and their behavioral consequences. In I. G. Sarason, G. R. Pierce ve B. R. Sarason (Eds.), Cognitive interference: Theories, methods, and findings (pp. 191-209). Mahwah, NJ: Erlbaum
• Milliken, F. J. ve Morrison, E. W. (2003). Shades of silence: Emerging themes and future directions for research on silence in organizations. Journal of Management Studies, 40(6). 1564-1568. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00391
• Morrison, E. W. ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic World. Academy of Management Review, 25(4), 706-725. https://doi.org/10.2307/259200
• Nazir, T., Norulkamar B. U. ve Ahmed, U. (2016). Interrelationship of incivility, cynicism and turnover intention. International Review of Management and Marketing, 6(1), 146-154. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/367609
• Nolen-Hoeksema, S. (1991). Responses to depression and their effects on the duration of depressive episodes. Journal of Abnormal Psychology, 100, 569-582. https://doi.org/10.1037/0021-843X.100.4.569
• Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E. ve Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3(5), 400-424. https://doi.org/10.1111/j.1745-6924.2008.0008 8.x
• Park, W. ve Keil, M. (2009). Organizational silence and whistle blowing on it projects: An integrated model. Decision Sciences, 40(4), 901–918. https://doi.org/10.1111/j.1540-5915.2009.00255.x
• Pinder, C. C. ve Harlos, K. P. (2001). Employee silence: Quiescence and acquiescence as responses to perceived injustice. Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331-369. https://doi.org/10.1016/S0742-7301(01)20007-3
• Polatcı, S. ve Özçalık, F. (2013). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin işyeri nezaketsizliği ve tükenmişliğe etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 1(1), 17-34. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jobs/issue/22916/245386
• Reich, T. G. ve Hershcovis, M. S. (2015). Observing workplace incivility and job performance. Journal of Applied Psychology, 100(1), 203-215. https://doi.org/10.1037/a0036464
• Rippere, V. (1977). What’s the thing to do when you’re feeling depressed?: A pilot study. Behaviour Research and Therapy, 15, 185-191. https://doi.org/10.1016/0005-7967(77)90104-8
• Roger, D. ve Jamieson, J. (1988). Individual differences in delayed heart-rate recovery following stress: The role of extraversion, neuroticism and emotional control. Personality and Individual Differences, 9, 721-726. https://doi.org/10.1016/0191-8869(88)90061-X
• Selamat, R. S., Hendryadi, H. ve Irsan, T. (2019). Workplace incivility, self-efficacy, and turnover intention relationship model: A multi-group analysis. RJOAS, 1(85), 358-368. Doi:10.18551/rjoas.2019-01.44
• Solak, S.G. ve Erok, M. (2018). Örgütsel sessizlik sarmalında örgütsel vatandaşlık: Karaman ili örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), 1337-1356. doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.12.1058
• Soo, H., Burney, S. ve Basten, C. (2009). The role of rumination in affective distress in people with chronic physical illness: a review of the literature and theoretical formulation. Journal of Health Psychology, 14, 956-966. https://doi.org/10.1177/1359105309341204
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2007).Using multivariate statistics,(Vol. 5, pp. 481-498). Boston, MA: Pearson.
• Tangirala, S. ve Ramanujam, R. (2008). Employee silence in critical work issues: The cross-level effects of procedural justice climate. Personnel Psychology, 61(1), 37-68. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.2008.00105.x
• Taştan, S. B. (2014). İşyeri nezaketsizliğini öngören örgütsel ve durumsal önceller ile çalışanların davranışsal sonuçları arasındaki ilişkinin ve sosyopsikolojik kaynakların rolünün incelenmesi: Sağlık kurumlarında yapılan bir araştırma. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(3), 60-75. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/235167
• Thomas, N., Ribaux, D. ve Phillips L.J. (2014). Rumination, depressive symptoms and awareness of illness in schizophrenia. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 42, 143-155. doi:10.1017/S1352465812000884
• Topçuoğlu, E. (2021). Örgütlerde iletişim sorunları kapsamında örgütsel sessizlik davranışının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 3(2), 225-230. doi: 10.47542/sauied.1035813
• Trapnell, P. D. ve Campbell, J. D. (1999). Private self consciousness and the five-factor model of personality: Distinguishing rumination from reflection. Journal of Personality and Social Psychology, 76(2), 284-304. https://doi.org/10.1037/0022-3514.76.2.284
• Van Dyne, L., Ang, S. ve Botero, I. C. (2003), Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40(6), 1359-1392. https://doi.org/10.1111/1467-6486.00384
• Wang, C. C., Hsieh, H. H. Ve Wang, Y.D. (2020). Abusive supervision and employee engagement and satisfaction: The mediating role of employee silence. Personnel Review, 49(9), 1845-1858. https://doi.org/10.1108/PR-04-2019-0147
• Ward, A., Lyubomirsky, S., Sousa, L. ve Nolen-Hoeksema, S. (2003). Can’t quite commit: rumination and uncertainty. Personality and Social Psychology Bulletin, 29, 96-107. https://doi.org/10.1177/01461672022383
• Weston, R. ve Gore Jr, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751. https://doi.org/10.1177/0011000006286345
• Williams, F. I, Campbell, C. ve Denton, L.T. (2013). Incivility in academe: What if the instigator is a high performer? Journal of Management Policy and Practice, 14(1), 35-52. Erişim adresi: http://www.na-businesspress.com/JMPP/WilliamsFI_Web14_1_.pdf
• Yılmaz, A. E. (2015). Endişe ve ruminasyonun kaygı ve depresyon belirtileri üzerindeki rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(2), 107-15. doi: 10.5080/u8017