Klinik Sosyoloji: Yönetim Bilimlerine Psiko-Sosyolojik Bir Yaklaşım Önerisi

Yıl 2025, Cilt: 80 Sayı: 3, 597 - 612, 10.09.2025

Soner Kavuncuoğlu

https://doi.org/10.33630/ausbf.1721575

Öz

Bu çalışma, yönetim bilimleri disiplinine psiko-sosyolojik bir yaklaşım önerisi olarak klinik sosyoloji yaklaşımını incelemektedir. Yönetim Bilimleri disiplini ve daha spesifik olarak Kamu Yönetimi, devleti ve idare aygıtını incelemeye odaklanmaktadır. Bu çerçevede, kamu yönetimi disiplini, tarihsel dönüşümleri devlette ve idari aygıtta ortaya çıkan değişiklikler bağlamında analiz etmektedir. Bu değişiklikler, genellikle iki gösterge aracılığıyla incelenmektedir: Mevzuat ile Kamu Örgütlenmesinin Yapısı ve İşleyişi. Bu analiz tarzı, toplumsal ilişkileri, bireysel tutum ve davranışları ve psişik durumları genellikle yadsımaktadır. Oysa gündelik yaşamın deneyimlenmesinde toplumsal ilişkiler, bireyler arası ilişkiler, birey ve toplum arasındaki ilişkiler ve psişik durumlar, mevzuatta yapılan değişikliklerden daha etkileyici ve birincildir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, devlette ve idari aygıtta meydana gelen dönüşümleri, toplumsal ve bireysel ilişkiler ile bireylerin gündelik yaşam deneyimlerine eşlik eden psişik durumlarla bağlantılı bir şekilde analiz etmektir. Bu karşılıklı ve bağlantılı analiz tarzını, yönetim bilimleri ve kamu yönetimi disiplinine psiko-sosyolojik bir yaklaşım olarak klinik sosyoloji gerçekleştirmektedir. Bu çerçevede, çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, klinik sosyolojinin tanımı, tarihsel kökleri ve gelişme evrelerini açıklamaktadır. İkinci bölüm ise 1980 sonrası neoliberalizm ve yeni kamu işletmeciliği ideolojilerini, klinik sosyoloji yaklaşımı aracılığıyla incelemektedir

Anahtar Kelimeler

Klinik sosyoloji , Yönetim bilimleri , Kamu yönetimi , Neoliberalizm , Yeni kamu işletmeciliği

A Proposal for a Psycho-Sociological Approach to Administrative Sciences

Öz

This study examines the clinical sociology approach as a proposal for a psycho-sociological approach to the discipline of administrative sciences. The discipline of administrative sciences and more specifically Public Administration, focuses on the study of the state and the administrative apparatus. In this framework, the discipline of public administration analyzes historical transformation in the context of changes in the state and the administrative apparatus. These changes are usually analyzed through two indicators: Legislation and the Structure and Functioning of Public Organization. This mode of analysis often neglects social relations, individual attitudes and behaviors and psychic states. However, in the experience of everyday life, social relations, interpersonal relations, relations between the individual and society and psychic states are more influential and primary than legislative changes. In this framework, the aim of the study is to analyze the transformations in the state and the administrative apparatus in relation to social and individual relations and the psychic states that accompany individuals’ experiences of everyday life. This reciprocal and interconnected mode of analysis is realized by the clinical sociology as a psycho-sociological approach to administrative sciences and public administration discipline. Within this framework, the study consists of two main sections. The first section explains the definition, historical roots, and stages of development of clinical sociology. The second section examines neoliberalism and new public management ideologies after 1980 through the lens of clinical sociology.

Anahtar Kelimeler

Clinical sociology , Administrative sciences , Public administration , Neoliberalism , New public management

Kaynakça

• Audier, S. (2013). Les Paradigmes du « Néolibéralismé ». Cahiers Philosophiques, 133(2), 21-40.
• Barus-Michel, J. (2006). Clinique et Sens. J. Barus-Michel, E. Enriquez & A. Lévy (Ed.), Vocabulaire de Psychosociologie: Références et Positions (ss. 313–324). Érès.
• Bataille, G. (1967). La Part Maudite. Les Éditions des Minuit.
• Boltanski, L. & Chiapello, È. (1999). Le Nouvel Esprit du Capitalisme. Gallimard.
• Castel, R. (2017). Ücretli Çalışmanın Tarihçesi: Sosyal Sorunun Dönüşümü (I. Ergüden, Çev.). İletişim Yayınları.
• Dardot, P. & Laval, C. (2010). Néolibéralisme et Subjectivation Capitaliste. Cités, 41(1), 35-50.
• Dardot, P. & Laval, C. (2018). Dünyanın Yeni Aklı: Neoliberal Toplum Üzerine Deneme (I. Ergüden, Çev.). 2. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Durkheim, É. (1895). Les Règles de la Méthode Sociologique. Félix Alcan.
• Durkheim, É. (2010). Sosyolojik Yöntemin Kuralları (C. B. Akal, Çev.). Dost Kitabevi Yayınları.
• Enriquez, E. (1993). L’Approche Clinique: Genèse et Développement en France et en Europe de l’Ouest. V. de Gaulejac & S. Roy (Ed.), Sociologies Cliniques (ss. 19-35). Desclée de Brouwer.
• Enriquez, E. (1997). The Clinical Approach: Genesis and Development in Western Europe. International Sociology, 12(2), 151–164.
• Gaillard, R. (2007). La Sociologie Face au Psychisme. V. de Gaulejac, F. Hanique, & P. Roche (Ed.), La Sociologie Clinique: Enjeux Théoriques et Méthodologiques (ss. 115–129). Érès.
• Gaulejac, V. de (2007). Aux Sources de la Sociologie Clinique. V. de Gaulejac, F. Hanique & P. Roche (Ed.), La Sociologie Clinique: Enjeux Théoriques et Méthodologiques (ss. 25-55). Érès.
• Gaulejac, V. de (2009). La Société Malade de la Gestion: Idéologie Gestionnaire, Pouvoir Managérial et Harcèlement Social. Éditions du Seuil.
• Gaulejac, V. de, Giust-Desprairies F. & Massa, A. (2013). La Recherche Clinique en Sciences Sociales. Érès.
• Gaulejac, V. de (2013). İşletme Hastalığına Tutulmuş Toplum: İşletme İdeolojisi, Yönetsel İktidar ve Toplumsal Taciz (Ö. Erbek, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Hanique, F. (2009). Enjeux Théoriques et Méthodologiques de la Sociologie Clinique. Informations Sociales, 156(6), 32-40.
• Hood, C. (1991). A Public Management For All Seasons?. Public Administration, 69(1), 3-19.
• Kavuncuoğlu, S. (2022). Georges Gurvitch: Determinizm ile Özgürlük Üzerine Bir İnceleme. A. Öztürk ve C.C. Çevik (Ed.), Kavramlar Tarihi: Özgürlük (ss. 510–542).Doğu Batı Yayınları.
• Kavuncuoğlu, S. (2024). Dijital Sosyoloji ve Üç Düzeyli Tartışma Ekseni (Post-Endüstriyel Toplum, Yeni Kamu İşletmeciliği ve Neo-Liberal Devlet). Başkent Üniversitesi II. Ulusal Sosyolojinin Geleceği, Geleceğin Sosyolojisi Kongresi Özet Bildiri Kitapçığı, 49-50.
• Kaya, A. Y. (2011). Michel Foucault’nun Ekonomi Düşünce Tarihi: Liberal ve Neoliberal Yönetim Rasyonalitelerinde Ekonomi Politik. E. Eren – M. Sarfati (Der.), İktisatta Yeni Yaklaşımlar (ss. 197–241).İletişim Yayınları.
• Lacan, J. (1966). Écrits. Éditions du Seuil.
• Monnerot, J. (1946). Le Fait Sociaux Ne Sont Pas Des Choses. Cinquième Édition, Gallimard.
• Pagès, M. (2007). Tisser la Tresse de l’Existence. Changement Social No: 11, Histoire de Vie et Choix Théoriques en Sciences Sociales: Itinéraires de Sociologues, L’Harmattan, 145–191.
• Pagès, M. (2008). Le Rôle Précursuer de Guy Palmade et l’Institutionnalisation de la Psychosociologie. Nouvelle Revue de Psychosociologie, 5(1), 69-77.
• Salmon, A. (2015). Néoliberalisme, Nouveau Management et Plaisir. Connexions, 103(1), 21-38.
• Standing, G. (2017). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf (E. Bulut, Çev.). İletişim Yayınları.
• Tarde, G. (1895). La Logique Social. Félix Alcan.
• Tarde, G. (1921). Les Lois de l’Imitation: Essai Sociologique. Septième Édition, Libraire Félix Alcan.
• Ülken, H. Z. (1947). Les Faits Ne Sont Pas Des Choses. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 2(4-5), 346–348.