Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde (1923-1930) “Köy” Sorunu

Yıl 2016, Cilt: 71 Sayı: 3, 693 - 729, 21.09.2016

Esra Dik

https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002409

Cited By: 7

Öz

Türkiye‟de, köylere ilişkin ilk ilerici adım, 1924 tarihli 442 sayılı Köy Kanunu‟nun çıkarılmasıdır. Bu
kanun çerçevesinde, demokratik yönetim mekanizmalarının ortak karar alma süreçleri ile birlikte düşünülmüş
olması köy yönetimine önemli kazanımlar getirmiştir. Ancak yeni rejim sadece hukuksal çerçeve yaratarak değil,
geliştirdiği önemli iktisadi ve yönetsel araçlarla savaş nedeniyle yıkılmış köylerin ve yorgun düşmüş köy
nüfusunun kalkınması için çaba göstermiştir. Osmanlı döneminden kalan toprak düzenin terki, köylü üzerindeki
mükellefiyetlerin hafifletilmesi ve köylerin yeniden imarı yönetimin öncelikli hedeflerindendir.
Çalışma, erken Cumhuriyet döneminde, devlet ile toprak arasındaki ilişkinin temel dinamiklerine dikkat
çekmektedir. Cumhuriyet rejimi, en küçük yerel yönetim birimi olarak köyü temel almış ve devletin toprak
üzerinde örgütlenmesini bu temele dayanarak kurmuştur. Köy iktisadı üzerindeki sömürü bağlarının çözülmesi,
köy halkının ulus devletle bütünleşmesi ve köy yönetiminin kendi otonomisini kurması erken Cumhuriyet
döneminde devletin köye yaklaşımının üç temel ayağını oluşturmaktadır.
Bu çerçevede çalışmada, Cumhuriyetin köylere yönelik olarak hangi motivasyonla hareket ettiği ve
hangi araçları ürettiğine dair bir çerçeve sunulmaya çalışılacaktır. Literatür taramasına ek olarak, Meclis
tutanakları, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi katalogları, dönem gazeteleri ve konuya ilişkin diğer basılı eserler,
çalışmanın ana kaynaklarını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Köy Kanunu, Demokrasi, Kalkınma

The “Village”Question in the Early Republican Period (1923-1930) in Turkey

Öz

The first progressive step of villages in Turkey was the Village Law No. 442, which adopted in 1924. In the framework of this law, it can be asserted that considering the democratic administrative mechanism jointly with common decision process has made significant acquisitions for village administration. However, the new regime struggled to create a legal frame, but also battled to improve important economics and administrative instruments for village population who had been destroyed and exhausted during the war. The main aim of the government was leaving the land formation that remained from Ottoman period, mitigation the obligations of villagers and re-build of villages.
This study points the main dynamics of the relationship between state and land form in the early Republican period. The villages were considered to base as the smallest unit of local government for the state organization upon territorial lands by the government. There were three priority pillars of the government‟s approach on village issue: to resolve the exploitation ties on village economy, nation state-villager integration and to establish its own autonomy.
In this context, this study seeks to examine the villages in terms of motivations and instruments of the new regime in the early republican period. In addition to literature, the main sources of this study are parliament proceedings; the documents of State Archives of Prime Ministry and other printed documents on this topic. 

Anahtar Kelimeler

The Early Republican Era, The Village Law, Democracy, Development, Land Policy

Kaynakça

• Akdağ, Mustafa (1979), Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi- 1453-1558 (Ankara: Tekin Yayınevi).