An Evaluation of the Disputes of Islam and Socialism in Turkish Thought in the Axis of Yön Journal

Yıl 2021, Cilt: 76 Sayı: 4, 991 - 1021, 22.12.2021

Elif Türkislamoğlu

https://doi.org/10.33630/ausbf.907915

Öz

A dispute arose in Turkish thought in the mid-1960s after the translation of the Roger Garaudy’s book -Socialism and Islam- by Doğan Avcıoğlu and E. Tüfekçi (Mihri Belli, the writers of Yön journal. The dispute was about whether socialism was a convenient social order for Islamic life or not. The idea of reconcilement of Islam with socialism, as a doctrine of social order, extends back to the beginning of the 20th century. In Turkey, together with the appearance of the socialist movement, some elements of the Islamic rule were put into forward as basis for socialism. The disputes in Yön magazine came into the scene between E. Tüfekçi who defended this idea and Niyazi Berkes, who defended that İslam was not a religion leaned on socialism. The dispute went on among the other thinkers out of Yön. In this study, depending on the diputes that arose in Yön magazine about socialism and Islam, in the mid-1960s, it is aimed to make an assesment of the reclections of the idea of reconcilement of socialism and Islam both in Turkish and Islamic thought.

Anahtar Kelimeler

Islam, Socialism, Turkish thought, Yön, Capitalism

Yön Dergisi Ekseninde Türk Düşüncesinde İslamiyet ve Sosyalizm Tartışmalarının Bir Değerlendirmesi

Öz

Türk düşüncesinde 1960’lı yıllarda Fransız düşünür Roger Garaudy’ye ait Sosyalizm ve İslamiyet başlıklı kitabın Yön dergisi yazarlarından Doğan Avcıoğlu ve E. Tüfekçi (Mihri Belli) tarafından Türkçe’ye çevrilmesiyle bir tartışma başlamıştır. Söz konusu tartışmanın ekseni sosyalizmin İslam dini açısından uygun bir toplumsal düzen olup olmadığı üzerinedir. İslam dini ile bir toplumsal düzen kuramı olarak sosyalizmi bağdaştırma fikrinin geçmişi esasen İslam dünyasında 20. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Türkiye’de de sosyalist hareketin ilk ortaya çıkışıyla birlikte İslamiyet’in çeşitli unsurları sosyalizme bir dayanak olarak öne sürülmüştür. Yön dergisindeki tartışmalar ise esas olarak bu fikri savunan E. Tüfekçi ile İslamiyet’in öne sürüldüğü gibi sosyalizme yatkın bir din olmadığını savunan Niyazi Berkes arasında gelişmiştir. Tartışma daha sonra Yön dışındaki çevrelerde de devam etmiştir. Bu çalışmada, Yön dergisinde sosyalizm ve İslamiyet üzerine 1965-1966 yılları arasında ortaya çıkan tartışma temel alınarak, söz konusu fikrin gerek Türk düşüncesindeki gerekse Türkiye dışındaki İslam düşüncesindeki yansımaları tarihsel bir perspektif içinde bir
değerlendirmesinin yapılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam, Sosyalizm, Türk düşüncesi, Yön, Kapitalizm

Kaynakça

• Referans 1 Açıkgöz, Halil, (2010), Cemil Meriç’le Sohbet, Doğu Kütüphanesi, İstanbul.