YEREL SİYASET BAĞLAMINDA CUMHURİYET HALK PARTİSİ (CHP) MERSİN ÜYE PROFİLİ ÜZERİNE SOSYO-EKONOMİK ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 79 Sayı: 1, 159 - 183, 18.03.2024

Kandemir Atçeken

https://doi.org/10.33630/ausbf.1223669

Öz

Türkiye’de siyasi partiler hala en önemli siyasal katılım araçlarından birisidir. Siyasi partilerin üye profili; parti karakteristiği ve partinin siyasal katılım yapısına dair pek çok bilgiyi içermekte ve çeşitli analizler yapılmasına olanak sağlamaktadır. Yalnız siyasi partilerin farklı seviyelerindeki üye profilleri üzerine yapılan sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Çalışma bu noktada, Mersin CHP üye profili ve partinin çeşitli seviyelerinde siyaset yapma fırsatı elde etmiş üyelerin profilini, Sosyo-Ekonomik Statü (SES) modelinden faydalanarak analiz etmektedir. Çalışmada, 2019 yerel seçimleri ile uyumlu 2017 ve 2018 yıllarına ait Mersin CHP üye bilgilerini içeren iki veri seti ve bu veri setlerinin birleştirilmesiyle elde edilen 37.172 kişinin üye bilgileri incelenmiştir. Yine, çalışmayı desteklemesi amacıyla oluşturulan, Mersin CHP’ye ait 2002-2018 yılları arası milletvekilleri, 2004-2018 yılları arası belediye başkanları, 2014 yılı meclis üyeleri ve 2019 yılı yerel seçimlerinde aday adayı olan üyelere ilişkin veri setleri de analize dâhil edilmiştir. Buna göre, SES modelinin genel CHP üye profilinden çok, siyasi kariyer basamaklarında yükselme şansı elde eden (milletvekili, belediye başkanı vb.) bireylerin siyasal katılım profilini açıklamada daha anlamlı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Siyasal katılım, Yerel siyaset, Sosyo Ekonomik Statü (SES), Cumhuriyet Halk Partisi, Mersin

REPUBLIC PEOPLE'S PARTY (CHP) THE SOCIO-ECONOMIC ANALYSIS ON MERSİN MEMBER PROFILE IN THE CONTEXT OF LOCAL POLITICS

Öz

Political parties are still one of the most important political participation tools in Turkey. The member profile of the political parties contains much information, such as the party characteristic and the political participation structure of the party, and it makes possible various analyses to be made on this subject. However, there are only a limited number of studies on member profiles at different levels of political parties. At this point, the study analyzes the Mersin CHP member profile and the profile of the members who have had the opportunity to engage in politics at various levels of the party, by making use of the Socio-Economic Status (SES) model. In the study, two data sets containing Mersin CHP member information for the years 2017 and 2018, which are compatible with the 2019 local elections, and the member information of 37,172 people obtained by combining these data sets were examined. In addition, data sets of the deputies of Mersin CHP between 2002-2018, mayors between 2004-2018, members of the council in 2014, and the members who were candidates in 2019 local elections, which were created to support the study, were also included in the analysis. Accordingly, it was seen that the SES model is more meaningful in explaining the political participation profile of individuals who have the chance to rise in the political career ladder (like deputy, mayor) rather than the general CHP member profile.

Anahtar Kelimeler

Political participation, Local politics, Socioeconomic status (SES), Republican People, Mersin

Kaynakça

• Ayata, Ayşe ve Özlem G. Klujs (2016), “Siyasi Kültür”, Acar, Feride ve Hasan Faruk Uslu (Der.), Siyaset Sosyolojisi : Temel Yaklaşımlar - Yeni Tartışmalar (Ankara: Dipnot): 299-306.
• Aydın, Mehmet Ali (2007), “Milletvekilleri Adaylarının Belirlenme Usulü ve Önseçim”, Yasama Dergisi, 2(5): 82–108.
• Biezen, Ingrid Van, Peter Mair ve Thomas Poguntke (2012), “Going, Going, ... Gone? The Decline of Party Membership in Contemporary Europe”, European Journal of Political Research, (51): 24–56.
• Brady, Henry E., Sidney Verba ve Kay Lehman Schlozman (1995), “Beyond Ses: A Resource Model of Political Participation”, The American Political Science Review, 89(2): 271-294.
• Çarkoğlu, Ali ve Gamze Avcı (2002), “An Analysis of the Electorate from a Geographical Perspective”, Sayari, Sabri ve Yılmaz Esmer (Der.), Politics, Parties, and Elections in Turkey, (London: Lynne Rienner): 115-137.
• CHP Tüzük (2018), Cumhuriyet Halk Partisi Tüzüğü.
• Dağ, Rahman (2019), “Siyasal Davranış ve Demografik Özellikler Arasındaki İlişki - Adıyaman İli Örneği”, Al-Farabi International Journal on Social Sciences, 3(1): 25–52.
• Doğan, Sevinç (2018), KONDA Seçmen Kümeleri - CHP Seçmenleri, (İstanbul: Konda). Dursun, Davut (2008), Siyaset Bilimi, (İstanbul: Beta).
• Ekman, Joakim ve Erik Amna (2012), “Political Participation and Civic Engagement: Towards a New Typology.” Human Affairs, (22): 283–300.
• Erdoğan, Emre (2015), “Siyasal Psikoloji Siyasal Katılım Hakkında Ne Öğretebilir? Gezi Protestoları’na Katılanlar Üzerinden Bir Değerlendirme”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(1): 31–58.
• Erdoğan Tosun, Gülgün, Tanju Tosun ve Yusuf Can Gökmen (2018), “Party Membership and Political Participation in Turkey: A Comparative Perspective”: 29–44.
• Fırat, Derya (2013), “Bit(iril)Emeyen Gençlik”, Lüküslü, Demet ve Hakan Yücel (Der.), Gençlik Halleri: 2000’li Yıllar Türkiye’sinde Genç Olmak, (Ankara: Efil): 26–53.
• Gunther, Richard, José R. Montero ve Juan J. Linz (2002), Political Parties: Old Concepts and New Challanges, (Oxford University Press).
• Heywood, Andrew (2006), Siyaset, (Ankara: Liberte).
• Kalaycıoğlu, Ersin (1983), Karşılaştırmalı Siyasal Katılma: Siyasal Eylemin Kökenleri Üzerine Bir İnceleme, (İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları).
• Kalaycıoğlu, Ersin (1984), Çağdaş Siyasal Bilim: Teori, Olgu ve Süreçler, (İstanbul: Beta).
• Kapani, Münci (1975), Politika Bilimine Giriş, (Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları).
• Kömürcü, Derya (2015), Türkiye’de Parti Örgütleri ve Gençlik Kolları, (Ankara: TÜBİTAK).
• Marsh, Alan ve Max Kaase (1979), “Political Action: Background of Political Action”, Barnes, Samuel H. ve Max Kaase (Der.), Political Action: Mass Participation in Five Western Societies, (California: SAGE Publications): 97–136.
• Milbrath, Lester W. ve M. L. Goel (1977), Political Participation: How and Why Do People Get Involved in Politics? USA (Rand McNally College).
• Nagel, Jack H (1987), Participation, (New Jersey: Prentice-Hall).
• Özdemir, Gürbüz (2019), “Siyasal Katılmayı Etkileyen Sosyoekonomik Faktörler Üzerine Bir Araştırma - Çankırı Örneği”, Sakarya İktisat Dergisi, 3: 252–83.
• Özgül, Mahmut (2019), “Sosyoekonomik Faktörlerin Yerel Yönetimlerde Siyasal Katılım Davranışı Üzerine Etkisi: Beşiktaş ve Sultanbeyli Örneği”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Secim.haberler.com (2019a), “Genel Seçimler”, https://www.haberler.com/secim/2018/ (04.04.2019).
• Secim.haberler.com (2019b), “Yerel Seçimler”, https://www.haberler.com/secim/2019/yerel-secimler/ (04.04.2019).
• Verba, Sidney ve Norman H. Nie (1972), Participation in America: Political Democracy and Social Equality, (New York: Harper & Row).
• Verba, Sidney, Kay Lehman Schlozman ve Henry E. Brady (1995), Voice and Equality: Civic Voluntarism in American Politics, (Boston: Harvard University Press).
• Whiteley, Paul ve Patrick Seyd (2002), High-Intensity Participation: The Dynamics of Party Activism in Britain, (The University of Michigan Press).
• Yaman, Ahmet (2014), “Cumhuriyet Halk Partisi’nde Parti Içi Demokrasi İstanbul - Fatih Örneği”, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Yılmaz, Volkan ve Burcu Oy (2014), Türkiye’de Gençler ve Siyasi Katılım: Sosyo-Ekonomik Statü Fark Yaratıyor Mu?, (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları).