Ergenlerde Sosyal Medya Kullanımı ve Sosyal Medya Bağımlılığı

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 183 - 190, 30.12.2020

Mehmet Güney Taşkın Taştepe

Öz

Amaç: Bu araştırma, tipik gelişim gösteren ergenlerin sosyal medya bağımlılık düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Ankara’da Çankaya İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı resmi Anadolu liselerine devam eden, 9. 10. ve 11. sınıflarda öğrenim gören toplam 500 ergenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel istatistik, Bağımsız Örneklemler T Testi, Tek Yönlü ANOVA Testi ve veri madenciliği yöntemlerinden Karar Ağacı Modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular ve Sonuç: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; kızların sosyal medya bağımlılık düzeylerinin erkeklere oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Sınıf düzeyinin bağımlılık düzeyini belirlemede anlamlı bir değişken olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ergenlik, sosyal medya, bağımlılık

Kaynakça

• Akdemir, T. N. 2013. İlköğretim öğrencilerinin Facebook tutumları ile akademik erteleme davranışları ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aktan, E. 2018. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi; 5(4): 405-421.
• Allen, K. A., Ryan, T., Gray, D. L., Mclnerney, D. M., Waters, L. 2014. Social media use and social connectedness in adolescents: The positives and the potential pitfalls. The Australian Educational and Developmental Psychologist; 31(1): 18-31.
• Amichai-Hamburger, Y., Vinitzky, G. 2010. Social network use and personality. Computers in Human Behavior; 26(6): 1289-1295. Andreassen, C. S., Pallesen, S. 2014. Social network site addiction - An overview. Current Pharmaceutical Design; 20(25): 4053-4061.
• Atalay, R. 2014. Lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki (Bahçelievler ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Balcı, Ş., Gülnar, B. 2009. Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim Dergisi; 6(1): 5-22.
• Brys, S. 2013. Internet addiction treatment programs on the rise. https://www.psychcongress.com/article/internet-addiction-treatment-programs-rise (Erişim Tarihi: 02.05.2020).
• Büyüköztürk, Ş. 2018. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. 24. Baskı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Caplan, S. E. 2003. Preference for online social interaction: A theory of problematic internet use and psychosocial well-being. Communication Research; 30(6): 625-648.
• Derin, S., Bilge, F. 2016. Ergenlerde internet bağımlılığı ve öznel iyi oluş düzeyi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi; 6(46): 35-51.
• Ehmke, R. t.y. How using social media affects teenagers. https://childmind.org/article/how-using-social-media-affects-teenagers/ (Erişim Tarihi: 15.05.2020).
• Elhai, J. D., Hall, B. J., Erwin, M. C. 2018. Emotion regulation’s relationships with depression, anxiety and stress due to imagined smartphone and social media loss. Psychiatry Research; 261: 28-34.
• Eraslan, L. 2018. Sosyal medya ve algı yönetimi: Sosyal medya istihbaratına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eryılmaz, S., Çukurluöz, Ö. 2018. Lise öğrencilerinin dijital bağımlılıklarının incelenmesi: Ankara ili, Çankaya ilçesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi; 17(67): 889-912. George, D. ve Mallery, P. 2016. IBM SPSS Statistics 23 step by step: A simple guide and reference. 14. Baskı. New York, NY: Routledge.
• Gregoire, C. 2017. 13 things mindful people do differently every day. https://www.huffpost.com/entry/habits-mindful-people_n_5186510 (Erişim Tarihi: 21.05.2020).
• Gürültü, E. 2016. Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Hazar, M. 2011. Sosyal medya bağımlılığı-Bir alan çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi; 32: 151-175.
• Kaygusuz, C. 2013. Psikolojik ihtiyaçlar ve internet bağımlılığı. M. Kalkan, C. Kaygusuz (Ed.), İnternet Bağımlılığı: Sorunlar ve Çözümler (s. 164-193). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kırık, A. M. 2014. Aile ve çocuk ilişkisinde internetin yeri: Nitel bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi; 3(1): 337-347.
• Koyuncu, T., Ünsal, A., Arslantaş, D. 2012. İlköğretim ve lise öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve yalnızlık. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresinde Sunulmuş Bildiri. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Kraut, R., Kiesler, S., Mukhopadhyay, T., Scherlis, W., Patterson, M. 1998. Social impact of the internet: What does it mean?. Communications of the ACM; 41(12): 21-22.
• Kuss, D. J., Griffiths, M. D. 2011. Online social networking and addiction - A review of the psychological literature. Int. J. Environ. Res. Public Health; 8(9): 3528-3552.
• Lewis, B. K. 2010. Social media and strategic communication: Attitudes and perceptions among college students. Public Relations Journal; 4(3). https://prjournal.instituteforpr.org/wp-content/uploads/2010Lewis.pdf (Erişim Tarihi: 02.05.2020).
• Nakaya, A. C. 2015. Internet and social media addiction. San Diego, CA: ReferencePoint Press. O’Keeffe, G. S., Clarke-Pearson, K., Council on Communications and Media. 2011. The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics; 127(4): 800-804.
• Okumuş, V. 2018. Çocukların sosyal medya kullanımları ile ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Özgenel, M., Canpolat, Ö., Ekşi, H. 2019. Ergenler için Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions; 6(3): 629-662.
• Sezen, H. K. 2017. Yöneylem araştırması. 3. Baskı. Bursa: Dora Yayıncılık. Shaw, M., Black, D. W. 2008. Internet addiction: Definition, assessment, epidemiology and clinical management. CNS Drugs; 22(5): 353-365.
• TÜİK. 2016. Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2016. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21779 (Erişim Tarihi: 27.04.2020).
• TÜİK. 2019. Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması, 2019. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30574 (Erişim Tarihi: 27.04.2020).
• Valkenburg, P. M., Peter, J. 2009. Social consequences of the internet for adolescents: A decade of research. Current Directions in Psychological Science; 18(1): 1-5.
• Van Looy, A. 2016. Social media management: Technologies and strategies for creating business value. Switzerland: Springer.
• We Are Social., Hootsuite. 2020. Digital 2020 Turkey. https://www.slideshare.net/DataReportal/digital-2020-turkey-january-2020-v01 (Erişim Tarihi: 27.04.2020).
• Woods, H. C., Scott, H. 2016. #Sleepyteens: Social media use in adolescence is associated with poor sleep quality, anxiety, depression and low self-esteem. Journal of Adolescence; 51: 41-49.
• Yayman, E. 2019. Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve aile işlevleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• YEŞİLAY. 2017. Teknolojiye bağımlı yaşama!. http://tbm.org.tr/media/kitaplar/TBM_lise_teknoloji_icerik_web.pdf (Erişim Tarihi: 14.05.2020).
• Yılmazsoy, B., Kahraman, M. 2017. Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ile sosyal medyayı eğitsel amaçlı kullanımları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Facebook örneği. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education; 6(1): 9-20.