Diyet Memnuniyet Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 35 - 45, 30.06.2021

Günay Eskici Sevil Karahan Yılmaz

https://doi.org/10.46971/ausbid.875393

Cited By: 1

Öz

Amaç: Diyetin başarısında uzun süreli uygulanabilirliği önemli bir unsurdur. Süreyi belirleyen etmen ise kişinin diyetinden memnun olmasıdır. Bu çalışmanın amacı farklı sebeplerle diyet uygulayanların memnuniyet durumlarını değerlendirmek için geliştirilmiş olan Diyet Memnuniyet Ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma kapsamına,18-65 yaş arası farklı sebeplerle (ağırlık kaybı/kazanımı, kronik hastalık gibi) diyet uygulayan 102 birey dahil edilmiştir. Verilerin istatistiksel analizi istatistik paket programında yapılmıştır. Verilerin toplanmasında; google formlar aracılığıyla oluşturulan anket linki sosyal medya, whatsapp grupları ve e-mail üzerinden katılımcılara gönderilerek katılımcılardan anket linkini doldurmaları istenmiştir. Verilerin faktör analizi yapmak için uygun olup olmadığına karar vermede Bartlett testi, örneklem yeterliliği için ise Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi kullanılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğinin belirlenmesi amacıyla Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ve AFA sonucunu ortaya çıkan yapının doğrulanabilirliğini test etmek amacıyla da Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. Madde toplam puan analizi için pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin güvenirlik değeri düzeyinin saptanmasında iç tutarlılık için “Cronbach alfa katsayısı” hesaplanmıştır.
Bulgular: Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi sonucunda; orijinal ölçekteki 1 nolu maddenin faktör yükünün 0.30 değerinden düşük olduğu belirlendiğinden bu madde ölçekten çıkarılıp. Diyet Memnuniyet Ölçeği 9 madde olarak düzenlenmiştir.
Sonuç: Geçerlik ve güvenirlik düzeyi (Cronbach Alpha Güvenirlik Katsayısı = 0.902) yüksek düzeyde bulunan bu ölçeğin 18-65 yaş arası farklı sebeplerle (ağırlık kaybı/kazanımı, kronik hastalık gibi) diyet uygulayan Türk bireylerin diyet memnuniyet durumlarının değerlendirilmesinde kullanılması uygundur ve önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyet, Diyet Memnuniyet Ölçeği, Geçerlik, güvenirlik

The Validity And Reliability Study of The Turkish Form of Diet Satisfaction Scale

Öz

Aim: Long-term applicability is an important factor in the success of the diet. The factor determining the duration is the person’s satisfaction with their diet. The aim of this study is to conduct a validity and reliability study of the Turkish form of the 10-item, five-point Likert-type Diet Satisfaction Scale, which was developed to evaluate the satisfaction status of those who went on diets for various reasons. Subject and Methods: A total of 102 individuals aged between18 and 65 who went on a diet for various reasons (weight loss / gain, chronic disease) were included in
the study. Statistical analysis of the data was made with SPSS 22.0 and LISREL 5.53 statistical package programs. In collecting data; the survey link created through google forms was sent to the participants via social media, WhatsApp groups and e-mail, and the participants were asked to fill in the survey.Bartlett test and Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) test were used to analyze the data; Explanatory Factor Analysis (EFA), Confirmatory Factor Analysis (CFA) and Pearson correlation analysis were applied. Language and content validity were checked at the validity
stage. "Cronbach alpha coefficient" was calculated for internal consistency in determining the level of reliability value of the developed scale. Results: As a result of the evaluation of Turkish validity and reliability; it was observed that the EFA load of item no. 1 in the original scale was less than 0.30 and accordingly this item was removed from the scale and the Diet Satisfaction Scale was arranged as 9 items. It was determined that DFA loads varied between 0.44 and 0.87. It was found out that the factor loads of the items varied between 0.505 and 0.894 and the item total correlations varied between 0.422 and 0.847. The Cronbach alpha coefficient of the nine-item scale was found to be 0.902. Conclusion: This scale, which has a high level of validity and reliability (Cronbach alpha Reliability Coefficient= 0.902), is suitable and recommended to be used in the assessment of dietary satisfaction of Turkish individuals aged 18-65 who follow diets for different reasons (such as weight loss / gain, chronic disease).

Anahtar Kelimeler

Diet, diet satisfaction scale, validity, reliability

Kaynakça

• Alpar, R. (2016). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. (4. Baskı). Detay yayıncılık.
• Baldwin, A.S., Rothman, A.J., Jefery, R.W. (2009). Satisfaction with weight loss: examining the longitudinal covariation between people’s weight-loss-related outcomes and experiences and their satisfaction. Ann Behav Med, 38(3), 213–224.
• Baumgartner, H., & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Beasley J., Sardina P., Johnston E., Ganguzza, L., Padikkala, J., Bagheri, A., et al. (2020). Integrating a diet quality screener into a cardiology practice: assessment of nutrition counseling, cardiometabolic risk factors and patient/provider satisfaction. BMJ Nutrition, Prevention & Healthi, 3, e000046.
• Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
• Calugi, S., Marchesini, G., El Ghoch, M., Gavasso, I., Dalle Grave, R. (2020). The association between weight maintenance and session-by-session diet adherence, weight loss and weight-loss satisfaction. Eat Weight Disord, 25(1),127-133.
• Coyne, T., Olson, M., Bradham, K., Garcon, M., Gregory, P., Scherch, L. (1995). Dietary satisfaction correlated with adherence in the Modification of Diet in Renal Disease Study. J Am Diet Assoc, 95(11), 1301-1306.
• Delahanty, L.M., Hayden, D., Ammerman, A., Nathan, D.M. (2002). Medical nutrition therapy for hypercholesterolemia positively affects patient satisfaction and quality of life outcomes. Ann Behav Med, 24(4), 269-278.
• Erefe, İ. (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri. İnci erefe (ed). (pp.169-188). HEMAR-GE yayınları.
• Gardner, C.D., Trepanowski, J.F., Del Gobbo, L.C., Hauser, M.E., Rigdon J., Ioannidis, J.P.A., et al. (2018). Effect of Low-Fat vs Low-Carbohydrate Diet on 12-Month Weight Loss in Overweight Adults and the Association With Genotype Pattern or Insulin Secretion. JAMA, 319(7), 667-679.
• Hayran, M., Hayran, M. (2018). Sağlık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. (2. Baskı). Omega Araştırma.
• Jospe, M.R., Haszard, J.J., Taylor, R.W., Freedhoff, Y. (2020). A tool for assessing the satisfaction of a diet: Development and preliminary validation of the Diet Satisfaction Score. Nutrition & Dietetics, 77, 268–273.
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS Uygulamalı Çok değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kline, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. The Guilford Press.
• Piccoli, G.B., Di Iorio, B.R., Chatrenet, A., D'Alessandro, C., Nazha, M., Capizzi, I., et al. (2020). Dietary satisfaction and quality of life in chronic kidney disease patients on low-protein diets: a multicentre study with long-term outcome data (TOrino-Pisa study). Nephrol Dial Transplant, 35(5), 790-802.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (5. Basım). Nobel Yayınevi.