SİVAS İLİNDE BİR LİSEDE BULUNAN ÖĞRENCİLERE VERİLEN KİŞİSEL BAKIM EĞİTİMİNİN ÖZ BENLİK SAYGISI VE ÖZ BAKIM ÜZERİNE ETKİSİ: ÇOCUK HAKLARI BOYUTUYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 68 - 80, 30.06.2022

Elife Karaca

https://doi.org/10.46971/ausbid.880339

Öz

Amaç: Bu araştırma, öğrencilere verilen kişisel hijyen eğitiminin benlik saygısı ve öz bakım gücü üzerine etkisini çocuk hakları boyutuyla değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Araştırma, eğitim öncesi ve sonrası ön test-son test şeklinde deneysel/ müdahaleli bir çalışmadır. Araştırmaya katılan 140 öğrencinin verileri, Kişisel Bilgi Formu, Rosenberg Benlik Saygısı(RBSÖ) ve Öz Bakım Gücü Ölçeğiyle(ÖBGÖ) toplanmıştır. Ölçeklerin uygulanmasından sonra grup eğitimi yapılarak 21 gün sonra ölçekler tekrarlanmıştır. Veriler Kolmogorov-Smirnov, Wilcoxon testi, Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis varyans ve Spearman kolerasyon analiziyle değerlendirilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Öz-Bakım Gücü Ölçeği puan ortalamaları arasında eğitim sonrasında eğitim öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p= 0,001). Verilere göre Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Öz-Bakım Gücü Ölçeği puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanamamıştır (p=0,061; r= -0,420).
Sonuç: Verilen eğitim, katılımcıların benlik saygısı ve öz bakım gücünü olumlu etkilemiştir. Bu bağlamda hijyen, çocuk hakları ve sağlık hakkına yönelik eğitimlerin düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel Hijyen, Benlik Saygısı, Öz Bakım Gücü, Çocuk Hakları, Adölesan Dönem

Kaynakça

• l.• Akpınar, Ş. (2013). Yetiştirme yurdunda kalan erkek ergenlere uygulanan yapılandırılmış eğitimin umutsuzluk düzeyi benlik saygısı ve intihar olasılığı üzerine etkisi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• • Akduman, S., Bolışık, B., Sönmez, S. (2004). Sağlıklı Ergenlerin Öz-bakım Güçlerinin İncelenmesi. Hemşirelik Forumu Dergisi ; 7(1):17-21.
• • Altıparmak, S. (2006). Gebelerde Sosyo-Demografik Özellikler Öz Bakım Gücü ve Yaşam Kalitesi İlişkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni ; 5(6):416-423.
• • Arat, A., Şimşek, I., Koç Erdamar, G. (2014). Yatılı İlköğretim Okulu İkinci Kademe Öğrencilerinin Kişisel Hijyen Uygulamaları. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi ; 33:58-72.
• • Aral, N. Gürsoy, F. (2001). Çocuk Hakları Çerçevesinde Çocuk İhmal ve İstismarı. Ankara: Milli Eğitim Dergisi ; 151.
• • Baykara, Z. (2014). Hemşirelik Bakımı Kavramı. Türkiye Biyoetik Dergisi ; 1(2):92-99.
• • Cansever, B. A., Seyhan, G. B.(2015). Okulöncesi Dönem Çocukları İçin Hazırlanmış “Çocuk Hakları” Temalı Pano Uygulamaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi ; 4(3):345-354.
• • Cangöl, E., Tokuç, B. (2013). Jinokoloji Polikliniğine Başvuran Kadınlarda Genital Enfeksiyon Sıklığı ve Genital Hijyen Davranışları. F.N. Hemşirelik Dergisi ; 21(2):85-91.
• • Curtis, V., Cairncross, S. (2003) Effect of washing hands with soap on diarrhea risk in the community:a systematic review. The Lancet Infectious Diseases ; 3:275-281.
• • Çelen, N.H. (2011). Ergenlik ve Genç Yetişkinlik. 2. Baskı. pp . 130-135, İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• • Çeçen, R. A. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Yasam Doyumunu Yordamada Bireysel Bütünlük (Tutarlılık) Duygusu, Aile Bütünlük Duygusu ve Benlik Saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama ; 4(1):19-30.
• • Demirel, S. ( 2003). Gaziantep İli Şahinbey İlçesi İlköğretim Okullarında Öğrenim Gören 5. Ve 6. Sınıf Kız Öğrencilerin Menstruasyon Fizyolojisine İlişkin Bilgilerinin Belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi ; 2:47–48.
• • Dolgun, G., İnal, S., Uğurlu, F. (2011). Ergen Sağlığının Sürdürülme ve Gelişiminde Hemşirenin Rolü. Türk Ped ; 46:4-8.
• • Erbay, E. (2013). Çocukların Katılım Hakkı Üzerine Bir Türkiye Değerlendirmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi ; 2(1):38-54.
• • Erbay, E. (2012). Türkiye’de Çocuk Haklarını Tanıtma, Yaygınlaştırma ve İzlemeye Yönelik Uygulamaların Eleştirel Analizi ve Bir Model Önerisi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dergisi ; 23(2):47-74.
• • Ergun, S., Conk, Z. (2011). Effect Of Individualized Education Efforts By A Nurse To Increase Self-care Capacity In Adolescents. Acta Paul Enferm ; 24(6):821-827.
• • https://tuikweb.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=24646, (Erişim Tarihi: 05.06.2017).
• • İkiz, E., Eriş, Y. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı ve Sosyal Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Kişisel Değişkenlerin Etkileri. Turkısh Studıes ; 8(6):179-193.
• • Karaman, S. (2008). Modern ve Postmodern Düşünceler Hemşirelik Felsefesini Etkiledi Mi? C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi ; 12(2):56-61. • Kaya, H., Öztürk, A., Sarı, E. (2005). Öğrenci Hemşirelerin Benlik Saygısı Ve Öz Bakım Gücü Düzeyinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. İstanbul Üniversitesi F.N.H.Y.O. Dergisi ; 13(54):85-94.
• • Keten, H., Ölmez, S., Keten, D., Cerit, M., Kardaş, F. (2015). Kahramanmaraş’ta Bir Yurtta Kalan Erkek Lise Öğrencilerinin Kişisel Hijyen Uygulamaları. Turkısh Famıly Physıcıan ; 6(1): 11-17.
• • Kiliş, Y., Bilgili, N. (2011). İlköğretim Öğrencilerinde El Hijyeni ve El Hijyeni Eğitiminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi ; 4(1): 93-102.
• • Kurt Ulucan, T. (2013). Ebeveynleri boşanmış ergenlerin yılmazlık, benlik saygısı, başa çıkma ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi: Yılmazlığın aracı rolü (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• • Moore, GJB., Pawloski, L., Rodriguez, C. (2009). Knowledge, hemoglobin levels and nutritional status of Nicaraguan Adolescent. Public Health Nursing ; 26(2):144-152.
• • Öner Altıok, H., Şengün, F., Üstü, B. (2011). Bakım: Kavram Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi ; 4(3):137-140.
• • Özer, Y. E. (2013). Çocuk Hakları, Katılım ve Yerel Düzeyde Uygulaması: Türkiye Örneği. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi ; 14(1):245-258.
• • Sharma, S., Agarwala, S. (2013). Contribution of self-esteem and collective self-esteem in predicting depression. Psychological Thought ; 6(1).
• • Tartaç, Y., Özkan, S. (2011). Lise Öğrencilerinin Menstruasyon Hijyen Konusunda Bilgi/Tutumları ve Eğitimin Etkinliğini Değerlendirme. Gazi Med J ; 22:27-32.
• • Topuz, Ş., Büyükkayacı Duman, N., Güneş, A. (2013). Sağlık Bilimleri Fakültesi Birinci Sınıftaki Kız öğrencilerin Genital Hijyen Uygulamaları. Turkısh Journal of Clinics and Laboratory ; 6(3):85-90. • Topsakal, C., Merey, Z., Keçe, M. (2013). Göçle Gelen Ailelerin Çocuklarının Eğitim-Öğretim Hakkı ve Sorunları Üzerine Nitel Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi ; 6(27):546-556.
• • Turan, T., Ceylan, S. S. (2007). 11-14 Yaş Grubu İlköğretim Öğrencilerinin Menstruasyona Yönelik Bilgileri ve Uygulamaları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi; 2:1-14.
• • Uzunçakmak, T. (2012). Ergenlerde öz bakım eğitiminin öz bakım gücüne etkisi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• • Uz, B. K. (2006). Adölesan annelere verilen eğitimin öz güven ve öz bakım güçlerine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
• • Yalçın, H., Bay, M., & Ekmekçioğlu, E. (2008). Türkiye ve Türk dünyasinda çocuk haklari ile ilgili çalişmalarin yararlari. Erişim adresi (3 Eylül 2017): http://www.bilgesam.org/Images/Dokumanlar/0-279- 2014070118sosbilkongre33.pdf
• • Yılmaz, B. (2008). Baş-boyun kanseri tanısı ile ameliyat olan hastaların ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası beden imajı ve benlik saygısı (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.