Covid-19 Pandemisi'nde Filyasyon Ekiplerinde Görev Yapan Diş Hekimlerinin Hizmet Sunum Deneyimlerine Yönelik Nitel Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 1, 12 - 30, 30.06.2023

Keziban Zeybek , Mustafa Sever , Afsun Ezel Esatoğlu

https://doi.org/10.46971/ausbid.1156648

Öz

Amaç: Diş hekimlerinin pandemi sürecinde, saha filyasyon ekibindeki çalışma deneyimlerinin belirlenmesidir. Örneklem ve Yöntem: Çalışmada nitel araştırma ve fenomenoloji deseni kullanılmıştır. COVID-19 Pandemisi’nde Türkiye’deki çalışmalarda en ön safta yer alan diş hekimlerinin hizmet sunum sürecindeki deneyimlerinin anlamlandırılması amacıyla nitel araştırma ve fenomenoloji deseni tercih edilmiştir. Çalışma grubu kartopu örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Ankara İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı İlçe Sağlık Müdürlükleri’nde saha filyasyon ekibinde hizmet veren veya pandemi sürecinde hizmet vermiş diş hekimleri çalışmaya dahil edilmiş ve 05.01.2021-24.04.2021 tarihleri arasında, gönüllülük esasına göre, telefon görüşmesi ile ses kaydı alınarak görüşmeler yapılmıştır. Veri toplama işlemi 10 diş hekimiyle görüşüldükten sonra, cevapların birbirini tekrarladığı görüldüğü için sona erdirilmiştir. Elde edilen sesli veriler bilgisayar ortamında yazılı duruma getirilmiştir. Çözümlemede ‘Endüktif İçerik Analizi’ tekniği kullanılmıştır. İçerik analizinde, toplanan veriler daha ayrıntılı incelenmiş ve bu verileri açıklayan kod, kategori ve temalara ulaşılmaya çalışılmıştır. Bulgular: Araştırmada elde edilen bulgular analiz edildiğinde, katılımcıların görüşleri doğrultusunda dört ana tema ortaya çıkmıştır. Bunlar; Pandemi Sürecinde Çalışmak, Bilim Kurgu Filminin İçinde Gibi, Kişisel Hayata Yansımalar, Pandemiye Uyum Sağlamak ve Normalleşme, Pandemi Sonrası Süreç-Geleceğe Bakış’tır. Sonuç: Pandemi sürecinde hizmet veren sağlık personelinin deneyimi ve bu deneyimin anlamlandırılması sağlık yönetimi alanı için oldukça önemlidir. Bu çalışmada elde edilen bulgular “Pandemi Sürecinde Çalışmak; Bilim Kurgu Filminin İçinde Gibi’’, “Kişisel Hayata Yansımalar’’, “Pandemiye Uyum Sağlamak; Normalleşme’’, “Pandemi Sonrası Süreç; Geleceğe Bakış’’ tır. Bulgular, pandemi süreci ve bu süreçte saha filyasyon ekibindeki diş hekimlerinin yaşadıkları deneyimleri ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, diş hekimi, pandemi, saha filyasyon ekibi

A Qualitative Research On The Service Provision Experiences Of Dentists In Filation Teams In The Covid-19 Pandemic

Öz

Aim: The aim of this study is to determine the working experiences of dentists in field filiation team during the pandemic process. Subjects and Method: Qualitative research and phenomenological design were used in the study. Qualitative research and phenomenology were preferred in order to understand the meaning of experiences of dentists, who are working in the frontline of the service delivery process inTurkey during the COVID-19 pandemic. The study group was determined by snowball sampling method. Dentists who served in the field filiation team in the District Health Directorates affiliated to the Ankara Provincial Health Directorate or who served during the pandemic process were included in the study, and interviews were conducted between 05.01.2021 and 24.04.2021, on a voluntary basis, by phone calls and voice recordings. The data collection process was terminated after interviews with 10 dentists, as it was seen that the answers were repeating each other. The audio data obtained has been transcribed into written form in a computer environment. The 'Inductive Content Analysis' technique was used in the analysis. In the content analysis, the collected data were examined in detail and it was aimed to reach the codes, categories and themes that explain the data. Results: When the findings obtained in the research were analyzed, four main themes emerged in line with the opinions of the participants. These were; Working in the Pandemic Process, Like Inside a Science Fiction Movie, Reflections on Personal Life, Adapting to the Pandemic and Normalization, Post-Pandemic Process-Looking to the Future. Conclusion: The experience of the health personnel serving during the pandemic process and the interpretation of this experience are very important for the field of health management. Findings obtained in this study were discussed under the themes of “Working in the Pandemic Process; Like Inside a Science Fiction Movie”, “Reflections on Personal Life”, “Adapting to the Pandemic; Normalization”, “Post-Pandemic Process- “Looking to the Future”. The findings reveal the pandemic process and the experiences of the dentists in the field filiation team during this process.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, dentist, pandemic, field filiation team

Kaynakça

• Ahmed, M. A., Jouhar, R., Ahmed, N., Adnan, S., Aftab, M., Zafar, M. S., & Khurshid, Z. (2020). Fear and practice modi?cations among dentists to combat novel coronavirus disease (COVID-19) outbreak. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(8), 1-11. https://doi.org/10.3390/ijerph17082821
• Ardebili, M. E., Naserbakht, M., Colleen, B., Alazmani-Noodeh, F., Hakimi, H., & Ranjbar, H. (2020). Healthcare providers experience of working during the COVID-19 pandemic: A qualitative study. AJIC: American Journal of Infection Control, 49(5), 547-554. https://doi.org/10.1016/j.ajic.2020.10.001
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
• Bastani, P., Mohammadpour M., Ghanbarzadegan A., Kapellas K., & Giang Do, L. (2021). Global concerns of dental and oral health workers during covıd-19 outbreak: a scopestudy on the concerns and the coping strategies. Systematic Reviews, 10(45), 1-9. https://doi.org/10.1186/s13643-020-01574-5
• Brian, Z., & Weintraub, J. A. (2020). Oral health and COVID-19: Increasing the need for prevention and access. Preventing Chronic Disease Public Health Research, Practice and Policy, 17(E82), 1-10. https://doi.org/ 10.5888/pcd17.200266
• Büyükbayram, I. K., Özdaş, D. Ö., Çukadar, H., & Al-Shammari, S. (2022). Diş hekimlerinin bildirdiği sağlık sorunları: Kesitsel bir anket çalışması. 7tepe Klinik, 18(2) 49-54. https://doi.org/10.5505/yeditepe.2022.15046
• Coyne, I. T. (1997). Sampling in qualitative research. purposeful and theoretical sampling; merging or clear boundaries?. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630. https://doi.org/ 10.1046/j.1365-2648.1997.t01-25-00999.x
• Çalışkan, S., Özdemir, C., Tüloğlu, N., & Bayrak, Ş. (2021). Uzman diş hekimlerinin tükenmişlik düzeyleri. Selçuk Dental Journal, 8(1), 179-185. https://doi.org/10.15311/selcukdentj.879085
• Çırakoğlu, O. C. (2011). Domuz gribi (h1n1) salgınıyla ilişkili algıların, kaygı ve kaçınma düzeyi değişkenleri bağlamında incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 49-64. Erişim adresi https://www.psikolog.org.tr/tr/yayinlar/dergiler/1031828/tpd1300443320110000m000096.pdf
• Çöl, M., & Güne?, G. (2020). COVID-19 salgınına genel bir bakış. O. Memikoğlu & Genç (Editörler), COVID-19 (ss.1-8), Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Hekler, E. B., Lambert, J., Leventhal, E., Levethal, H., Jahn, E., & Contrada, R. J. (2008). Commonsense illness beliefs, adherence behaviors and hypertension control among African Americans. Journal of Behavioral Medicine, 31, 391-400. https://doi.org/10.1007/s10865-008-9165-4
• Hoernke, K., Djellouli, N., Andrews, L., Lewis-Jackson, S., Louisa Manby, L., Martin, S., Vanderslott, S., & Vindrola-Padros, C. (2021). Frontline healthcare workers’ experiences with personal protective equipment during the covid-19 pandemic in the UK: A rapid qualitative appraisal. BMJ Open, 11(1), 1-13. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-046199
• Huri, M., Bağış, N., Eren, H., & Umaroğlu, M. (2016). Association between burnout and depressive symptoms among Turkish dentists. Journal of Dental Sciences, 11(4), 353-359. https://doi.org/10.1016/j.jds.2016.03.006
• Kahveci, H., & Sever, M. (2018). Öğretmen görüşlerine göre neoliberal bireyciliğin öğrencilere yansıması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 51(2), 39-67. https://doi.org/ 10.30964/auebfd.442809
• Karayürek, F., & Çebi, A. T. (2020). Karabük ilinde görev yapan diş hekimlerinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 104-11. https://doi.org/10.5336/healthsci.2020-75148
• Lau, J. T. F., Yang, X., Pang, E., Tsui, H. Y., Wong, E., & Wing, Y. K. (2005). SARS related perceptions in Hong Kong. Emerging Infectious Diseases, 11(3), 417-424. https://doi.org/10.3201/eid1103.040675
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publication.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev.). Nobel Yayıncılık.
• Mertens, D. M. (2014). Research and evaluation in education and psychology: ıntegrating diversity with quantitative, qualitative, and mixed methods. Sage Publications.
• Morgan, D. L., & Morgan, R. K. (2008). Single-case research methods for the behavioral and health sciences. Sage Publication.
• Onwuegbuzie, A. J., & Collins, K. M. (2007). A typology of mixed methods sampling designs in social science research. The Qualitative Report, 12(2), 281-316. Retrieved from http://www.nova.edu/ssss/QR/QR12-2/onwuegbuzie2.pdf
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün, & S. B. Demir (Çev. Edt.). Pegem Akademi.
• Polit, D. F., & Beck, C. T. (2012). Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice. Lippincott Williams and Wilkins.
• Soyer A. (1992). Dünya ve Türkiye’de Sağlık Personelinin Temel Sorunları. Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Spoorthy, S. M., Pratapa, S. K., & Mahant, S. (2020). Mental health problems faced by healthcare workers due to the COVID-19 pandemic A review. Asian Journal of Psychiatry, 51(102119), 1-4. https://doi.org/ 10.1016/j.ajp.2020.102119
• Strauss, A., & Corbin, J. (2014). Basics of qualitative research techniques. Sage Publications.
• Taylor, M. R., Kingsley, E. A., Garry, J. S., & Raphael, B. (2008). Factors ınfluencing psychological distress during a disease epidemic: Data from Australia’s first outbreak of equine influenza. BMC Public Health, 8(1), 1-13. Retrieved from https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-8-347
• Türk Diş Hekimleri Birliği (TDB). (2023, 13 Mart) Diş hekimliği. Erişim adresi http://www.tdb.org.tr/sag_menu_goster.php?Id=344
• Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA). (2020). COVID-19 küresel salgın değerlendirme raporu (TÜBA Raporları No: 34). Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Vishnevsky, T., & Beanlands H. (2004). Qualitative research. Nephrology Nursing, 31, 234–238. Retrieved from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15114810/
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, F. (2014). 19. Yüzyılda Anadolu’da salgın hastalıklar (veba, kolera, çiçek, sıtma) ve salgın hastalıklarla mücadele yöntemleri. [Yayınlanmamıs¸ Yu¨ksek Lisans Tezi], Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğit, İ., & Gümüşçü, O. (2016, 13-14 Ekim). Manisa ve çevresinde salgın hastalıkların iskana etkisi (XVI-XX. yy). TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Ankara. Erişim adresi http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2016/12/Int_semp_BC8.pdf
• Yolun, M. (2012). İspanyol gribinin Dünya ve Osmanlı devleti üzerindeki etkileri. [Yayınlanmamıs¸ Yu¨ksek Lisans Tezi], Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüncü, V., & Yılan, Y. (2020). COVID-19 Pandemisinin sağlık çalışanlarına etkilerinin incelenmesi: Bir durum analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ek Sayı(Ekim), 373-401. Erişim adresi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2154583
• Zhang, W. R., Wang, K., Yin, L., Zhao, W. F., Xue, Q., & Peng, M. (2020). Mental health and psychosocial problems of medical health workers during the COVID-19 epidemic in China. Psychotherapy and Psychosomatic, 89(4), 242-250. https://doi.org/10.1159/000507639
• Zhang, Y., Wei, L., Li, H., Pan, Y., Wang, J., Li, Q., Wu, Q., & Wei, H. (2020). The psychological change process of frontline nurses caring for patients with COVID-19 during ıts outbreak. Mental Health Nursing, 41(6), 525-530. https://doi.org/10.1080/01612840.2020.1752865