KİMLİĞİN GÜVENLİKLEŞTİRİLMESİ VE İNSANİ GÜVENLİK: IRAK ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 55 Sayı: 1, 23 - 45, 20.07.2019

Göktürk Tüysüzoğlu

Öz

Önceleri devletlerin birbirleriyle olan ilişkileri

ve anlaşmazlıkları üzerinden anlamlanan güvenlik

kavramı, özellikle Soğuk Savaş sonrası

dönemde, devletlerden toplumlara aktarılmış

ve farklı toplumsal aidiyetlerin birbirleriyle

olan anlaşmazlıkları neticesinde zorunlu göç

hareketleri, katliamlar ve iç savaşların sayısında

dramatik bir artış yaşanmıştır. Kimliğin güvenlikleştirilmesi

üzerinden anlamlanan bireysel/

toplumsal güvensizliği, güvenlik kavramsallaştırmasının

merkezine yerleştiren Kopenhag

Okulu, insani güvenlik yaklaşımına kavramsal

bir destek sağlayabilmektedir. Bu çalışmada

ele alınan temel husus ise, Kopenhag Okulu’nun

öngördüğü güvenlikleştirme yaklaşımının,

etnik/dinsel/mezhepsel ayrımlar üzerinden

ciddi bir iç çatışmaya eklemlenmiş olan Irak’taki

güvenlik açığını değerlendirme konusunda

önemli bir dayanak noktası olabileceğidir.

Anahtar Kelimeler

Etnik, mezhep, toplumsal güvenlik, güvenlikleştşrme, Irak

Kaynakça

• “Human Security Now”, Commission on Human Security, New York, 2003, http://reliefweb. int/sites/reliefweb.int/files/resources/91BAEEDBA50C6907C1256D19006A9353-chssecurity- may03.pdf, (Erişim Tarihi 3Ağustos 2016).
• “Irak’ta Kürtler Teknokrat Hükümete Aday Göstermedi”, 27 Mart 2016, http://www.ntv.com.tr/ dunya/irakta-kurtler-teknokrat-hukumete-aday-gostermedi,rHBT5SwGMkC3Ok26hmaN bQ, (Erişim Tarihi 6 Haziran 2016).
• “Irak’ta Şii lider Sadr’dan Büyük Ayaklanma Çağrısı”, NTV, 5 Haziran 2016, http://www.ntv.com. tr/dunya/irakta-sii-lider-sadrdan-buyuk-ayaklanma-cagrisi,Void6jfzs0K_yF7EyH96iA, (Erişim Tarihi 5 Haziran 2016).
• “Iraqi Kurdistan Profile: Media”, BBC News, 8 Temmuz 2014, http://www.bbc.com/news/worldmiddle- east-28211544 (Erişim Tarihi 15 Mart 2016).
• “Iraqi State Education Increasingly Religious”, Al Monitor, 27 Ocak 2015, http://www.almonitor. com/pulse/originals/2015/01/iraq-state-education-religious-curricula.html, (Erişim Tarihi 7 Haziran 2016).
• “Kürtler Irak Ordusunu Terk Ediyor”, Timeturk, 13 Ocak 2016, http://www.timeturk.com/ kurtler-irak-ordusunu-terk-ediyor/haber-111995, (Erişim Tarihi 6 Haziran 2016).
• “Major Political Parties in Iraq Parliamentary Elections 2014”, Al Sumaria, 30 Nisan 2014, http://www.alsumaria.tv/news/99263/major-political-parties-in-iraq-parliamentaryelec/ en (Erişim Tarihi 15 Mart 2016).
• “Sayyid Ammar Al Hakim: We Support Any Ministerial Change If Based on Sound Assessments”, Al Mejlis, Şubat 2016, http://www.almejlis.org/en/MakePdf/News/5623, (Erişim Tarihi 5 Haziran 2016).
• “Sünni Lidere Tutuklama Emri”, Al Jazeera Turk, 19 Aralık 2011, http://www.aljazeera.com.tr/ haber/sunni-lidere-tutuklama-emri, (Erişim Tarihi 5 Haziran 2016).
• “Sünniler Irak’ta Zayıflatıldı”, Anadolu Ajansı, 25 Ocak 2016, http://aa.com.tr/tr/dunya/ sunniler-irakta-zayiflatildi/510141, (Erişim Tarihi 6 Haziran 2016).
• ABRAHAMSEN, Rita, “Blair’s Africa: The Politics of Securitization and Fear”, Alternatives: Global, Local, Political, Cilt 30, No. 1, 2005, ss. 55-80.
• AKSU, Muharrem ve Turhan, Faruk, “Yeni Tehditler, Güvenliğin Genişleme Boyutları ve İnsani Güvenlik”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2012, ss. 69-80.
• ALDIS, Anne ve Herd, Graeme, “Managing Soft Security Threats: Current Progress and Future Threats”, European Security, Cilt 13, Sayı 1-2, 2004, ss. 169-186.
• ARSAVA, A. Füsun, “BM Güvenlik Konseyi’nin İnsan Haklarını Koruma Rolü ve Güvenlik Konseyi’nin Yetkilerinin Dayanağı ve Sınırları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 4, No. 13, 2008, ss. 1-15.
• AYDIN, Mustafa, Özcan, Nihat Ali ve Kaptanoğlu, Neslihan, “Riskler ve Fırsatlar Kavşağında Irak’ın Geleceği ve Türkiye”, TEPAV Ortadoğu Çalışmaları II, Temmuz 2007.
• AYHAN, Veysel, “Halabja Genocide and Anfal Operation”, IMPR, 17 Nisan 2013, http://www. impr.org.tr/en/halabja-genocide-and-anfal-operation/#.U-JNseN_vu0 (Erişim Tarihi 15 Mart 2016).
• AYHAN, Veysel, “Ortadoğu’daki Şii-Sünni Gerginliği ve Türkiye”, Ortadoğu Analiz, Cilt 4, Sayı 38, 2012, ss. 18-24.
• BALZACQ, Thierry, “Enquiries into Methods: A New Framework For Securitization Analysis”, Securitization Theory: How Security Problems Emerge and Dissolve, Thierry Balzacq (der), (New York: Routledge Publishing, 2010), ss. 31-54.
• BIGO, Didier, “Internal and External Aspects of Security”, European Security, Cilt 15, No. 4, 2006, ss. 385-404.
• BOOTH, Ken, “Realities of Security: Editor’s Introduction”, International Relations, Cilt 18, No. 1, 2004, ss. 5-8.
• BOOTH, Ken, “Security and Emancipation”, Review of International Studies, Cilt 17, No. 4, 1991, ss. 313-326.
• BUZAN, Barry, “New Patterns of Global Security in the Twenty-First Century”, International Relations, Cilt 67, Sayı 3, 1991, ss. 431-451.
• BUZAN, Barry, Waever, Ole ve De Wilde, Jaap, Security: A New Framework For Analysis, (Boulder, Co: Lynne Rienner Publishers, 1998).
• CASE COLLECTIVE, “Critical Approaches to Security in Europe: A Networked Manifesto”, Security Dialogue, Cilt 37, No. 4, 2006, ss. 443-487.
• CLEVELAND, William L., Modern Ortadoğu Tarihi, Mehmet Harmancı, çev. ,(İstanbul: Agora Kitaplığı, 2008).
• ÇETİNSAYA, Gökhan, The Ottoman Administration of Iraq, 1890-1908, (London: Routledge Publishing, 2006).
• DEBIEL, Tobias ve Werthes, Sascha, “Human Security on Foreign Policy Agendas”, Institute For Development and Peace, Rapor No. 80, 2006.
• DRURY, Ian, “Britain Has Sold 12 Billion Arms to Tyrants and Regimes Were on Governments Own Blacklist, Damning Report Reveals”, Daily Mail, 17 Temmuz 2013, http://www. dailymail.co.uk/news/article-2366452/Britain-sold-12billion-arms-tyrants—regimesgovernments- blacklist-damning-report-reveals.html, (Erişim Tarihi 7 Haziran 2016).
• ERDOĞAN, Mustafa, “Anayasal Demokratik Bir Rejimde Özgürlük ve Güvenlik”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 24, 2013, ss. 21-29.
• ERKMEN, Serhat, “Kuzey Irak’ta Yeni Anayasa Taslağı Üzerine Değerlendirmeler”, ORSAM Gündem Analiz, Sayı 4, Ağustos 2009.
• FLOYD, Rita, “Human Security and the Copenhagen School’s Securitization Approach: Conceptualizing Human Security As a Securitizing Move”, Human Security Journal, Sayı 5, 2007, ss. 38-49.
• FLOYD, Rita, “Towards a Consequentialist Evaluation of Security: Bringing Together the Copenhagen and the Welsh Schools of Security Studies”, Review of International Studies, Cilt 33, No. 2, 2007, ss. 327-350.
• GILMORE, Jonathan, “A Kinder, Gentler Counter-Terrorism: Counterinsurgency, Human Security and the War on Terror”, Security Dialogue, Cilt 42, No. 1, 2011, ss. 21-37.
• HAACKE, Jürgen ve Williams, Paul D., “Regional Arrangements, Securitization and Transnational Security Challenges: The African Union and the Association of Southeast Asian Nations Compared”, Security Studies, Cilt 17, 2008, ss. 775-809.
• HANSEN, Lene, “Theorizing the Image For Security Studies: Visual Securitization and the Muhammad Cartoon Crisis”, European Journal of International Relations, Cilt 20, Sayı 10, 2011, ss. 1-24.
• Human Security Centre, “Human Security Report 2005: War and Peace in the 21st Century”, New York: Oxford University Press, 2005.
• HUYSMANS, Jef, “The European Union and the Securitization of Migration”, Journal of Common Market Studies, Cilt 38, Sayı 5, 2000, ss. 751-777.
• HUYSMANS, Jef, The Politics of Insecurity: Fear, Migration and Asylum in the EU, (New York: Routledge Publishing, 2006).
• JONES, Richard Wyn, “Message in a Bottle? Theory and Praxis in Critical Security Studies”, Contemporary Security Policy, Cilt 16, No. 3, 1995, ss. 299-319.
• JONES, Toby Craig, “America, Oil and War in the Middle East”, The Journal of American History, Cilt 99, Sayı 1, 2012, ss. 208-218.
• KAYMAZ, İhsan, “Arap-Kürt Karşıtlığı Temelinde Irak’ın Parçalanmasına Giden Yol ve Türkiye”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, Haziran 2005, ss. 7-33.
• KESKİN, Funda, “İnsancıl Müdahale: 1999 Kosova ve 2003 Irak Sonrası Durum”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 3, Sayı 12, Kış 2006-2007, ss. 49-70.
• KRAUSE, Keith ve Williams, Michael C., “Broadening the Agenda of Security Studies: Politics and Methods”, Mershon International Studies Review, Cilt 40, No. 2, 1996, ss. 229-254. LALANI, Mumtaz, “Still Targeted: Continued Persecution of Iraq’s Minorities”, Minority Rights Group International Report, Haziran 2010.
• LAUSTSEN, Carsten Bagge ve Waever, Ole, “In Defence of Religion: Sacred Referent Objects For Securitisation”, Millennium Journal of International Studies, Cilt 39, Sayı 3, 2000, ss. 705- 739.
• LIPSCHUTZ, Ronnie D., “On Security”, On Security, Ronnie D.Lipschutz (der.), (New York: Columbia University Press, 1995), ss. 1-23.
• LITVAK, Meir, “A Failed Manipulation: The British, the Oudh Bequest and the Shi’i Ulama of Najaf and Karbala”, British Journal of Middle Eastern Studies, Cilt 27, No. 1, 2000, ss. 69-89.
• MACKENZIE, Iain, “Unravelling the Knots: Post-Structuralism and Other Post-Isms”, Journal of Political Ideologies, Cilt 6, No. 3, 2001, ss. 331-345.
• MCSWEENEY, Bill, “Durkheim and the Copenhagen School: A Response to Buzan and Waever”, Review of International Studies, Cilt 24, No. 1, 1998, ss. 137-140.
• MÖLLER, Frank, “Photographic Interventions in Post 9/11 Security Policy”, Security Dialogue, Cilt 38, No. 2, 2007, ss. 179-196.
• OVALI, A. Şevket, “Ütopya ile Pratik Arasında: Uluslararası İlişkilerde İnsan Güvenliğinin Kavramsallaştırılması”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 3, Sayı 10, 2006, ss. 3-52.
• PARKER, Ned, “Power Failure in Iraq As Militias Outgun State”, Reuters, 21 Ekim 2015, http:// www.reuters.com/investigates/special-report/iraq-abadi, (Erişim Tarihi 14 Haziran 2016).
• PUPAVAC, Vanessa, “The Emotionology of International Security Paradigm”, European Journal of Social Theory, Cilt 7, Sayı 2, 2004, ss. 149-170.
• RAFAAT, Aram, “The Fundamental Characteristics of the Kurdish Nationhood Project in Modern Iraq”, Middle Eastern Studies, Cilt 52, No. 3, 2016, ss. 488-504.
• SADAH, Ali Abel, “Irak El Kaidesi’nden Mezhepsel Şiddeti Artırma Sinyali”, Al Monitor, 31 Mayıs 2013, http://www.al-monitor.com/pulse/tr/originals/2013/05/al-qaeda-iraqstatement- sectarian-tensions.html, (Erişim Tarihi 5 Haziran 2016).
• SHAUKAT, Sajjad, “US Double Standard of Arms Supply in South Asia”, Veterans Today, 21 Şubat 2016, http://www.veteranstoday.com/2016/02/21/us-double-standard-of-arms-supplyin- south-asia, (Erişim Tarihi 7 Haziran 2016).
• SINKAYA, Bayram, “Amerikan Askerlerinin Çekilmesinden Sonra Irak-İran İlişkileri”, SETA Rapor, Sayı 9, Mayıs 2013.
• SLUGLETT, Peter ve Sluglett, Marion-Farouk, “Some Reflections on the Sunni/Shi’i Question in Iraq”, British Society For Middle Eastern Studies Bulletin, Cilt 5, No. 2, 1978, ss. 79-87.
• TANGÖR, Burak, “Kuramsal Tartışmalar Işığında İnsan Güvenliği ve Politikaları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 8, Sayı 30, 2012, ss. 59-92.
• TAŞKEN, Cemalettin, “Irak’ta Siyasi Kaos, Bölünme ve Terörizm”, Ankara Strateji Enstitüsü, 5 Mayıs 2016, http://www.ankarastrateji.org/yorum/iraktaki-siyasi-kaos-bolunme-veterorizm, (Erişim Tarihi 6 Haziran 2016).
• TRIPP, Charles, A History of Iraq, (Cambridge: Cambridge University Press, 2000). TSAI, Yu-tai, “The Emergence of Human Security: A Constructivist View”, International Journal of Peace Studies, Cilt 14, Sayı 2, 2009, ss. 19-33.
• UNDP, “Human Development Report 2009: Overcoming Barriers Human Mobility and Development”, New York, 2009, http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/269/ hdr_2009_en_complete.pdf, (Erişim Tarihi 3 Ağustos 2016).
• WAEVER, Ole, “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 5, Sayı 18, 2008, ss. 151-178.
• WILLIAMS, Michael C., “Securitization and the Liberalism of Fear”, Security Dialogue, Cilt 42, No. 4-5, 2011, ss. 453-463.
• WILLIAMS, Michael C., “Words, Images, Enemies: Securitization and International Politics”, International Studies Quarterly, Cilt 47, 2003, ss. 511-531.
• WILLIAMS, Michael, “Modernity, Identity and Security: A Comment on the Copenhagen Controversy”, Review of International Studies, Cilt 23, No. 3, 1998, ss. 435-439.
• WILLIAMS, Paul D., “War”, Security Studies: An Introduction, Paul D.Williams (der.), (New York: Routledge Publishing, 2013), ss. 187-205.