DEDE KORKUT HİKÂYELERİNİN KOHLBERG’İN AHLAK GELİŞİM KURAMINA GÖRE İNCELENMES

Yıl 2017, , 163 - 181, 15.07.2017

Emre Dağaşan , Devrim Erginsoy Osmanoğlu Selma Erdağı Toksun

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509646

Öz

Geleneksel ahlak eğitimi yaklaşımlarına göre, ahlak iyi ve kötü huylar paketinden
oluşur. Kohlberg, son dönem ahlak eğitimcilerinden; felsefe, psikoloji ve sosyoloji alanlarını,
ahlak eğitimi anlayışında sentezleyebilen bir teorisyendir. Ahlakın nasıl geliştiğine dikkat çeken
ve somut çalışmalar ortaya koymak isteyen Kohlberg, araştırmasını ahlaki ikilemler barındıran
hikâyeleri çocuklara vererek ve onlara bu durumlarda nasıl tepkide bulunacaklarını sorarak
oluşturmuştur. Çeşitli kahramanların yer aldığı hikâyeler ders kitaplarına, zaman zaman çizgi
filmlere ve filmlere konu olmaktadır. Bu hikâyeler yetişkin ve çocukların ilgilerini çekmekte,
ahlaki değerlere ilişkin tartışma ortamı için iyi birer kaynak oluşturmaktadır. Kitapların ve Edebi
eserlerin önemi dikkate alındığında Türk toplumunun kültürel değerlerini yansıtan en önemli
eserlerden birini de ortak geçmişin, kültürün, Türk milletinin eseri olan Dede Korkut Hikâyeleri
oluşturduğu görülmektedir. Bu araştırmada tüm dünyada kabul görmüş olan Kohlberg’in ahlaki
gelişim aşamaları dikkate alınarak Dede Korkut Hikâyelerinde görülen ahlaki gelişim aşamaları
tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmada tarama modeli, verilerin analizinde ise betimsel analiz
yöntemi kullanılmıştır. Genel hatlarıyla değerlendirildiğinde incelenen hikâyelerde gelenek
öncesi ve geleneksel düzey davranışların daha fazla işlendiği ancak gelenek ötesi davranışlara
dönük mesajların sayıca az olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ahlak eğitimi, Dede Korkut Hikâyeleri

Kaynakça

• ABDULLAYEV, Kemal. (1995) Gizli Dede Korkut. Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları. BEE, Helen. ve BOYD, Denise. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.