Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

SÖZDİZİMSEL SANAL ÇİZGİ YAKLAŞIMIYLA NEV’Î’NİN ÜÇ GAZELİ ÜZERİNE UYGULAMALI BİR İNCELEME

Yıl 2020, , 105 - 122, 15.12.2020
https://doi.org/10.33692/avrasyad.836095

Öz

Bu çalışmada, tarafımızca ileri sürülen “Sözdizimsel Sanal Çizgi Yaklaşımı”yla 16.
yüzyıl divan edebiyatı şairi Nev’î’nin üç gazeli üzerine bir inceleme yapılmıştır. Çalışmanın
amacı, söz konusu yaklaşımın söz dizimiyle anlam arasındaki ilişkinin çözümlenmesine
sunduğu katkının ortaya konulmasıdır.
“Sözdizimsel Sanal Çizgi Yaklaşımı”’, şiirde yer alan aynı ögelerin sanal bir çizgiyle
birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan geometrik şekillerin anlamsal yorumu şeklinde tanımlanabilir.
Yaklaşım, cümlenin ögelerinin dizilişinin metnin bütünlüğü içinde anlam kazandığı ve metin
içerisinde yer alan aynı ögelerin birleştirilmesi sonucu anlamlı şekiller elde edileceği hipotezi
üzerine kurulmuştur.
Öncelikle şiirde yer alan ögeler cümle sırası esas alınarak bir tabloya yerleştirilmiş ve
aynı olan ögeler yine sıra gözetilerek birleştirilmiş ve bu tabloya ögelerin kesişmesi tablosu ismi
verilmiştir.
Şiirler ögelerin kesişme tablosu esas alınarak değerlendirilmiştir. Ögelerin kesişme
tablosu şiirin tamamını kapsar ve şiirin anlamı ile geometrik şekiller arasındaki ilişkiyi kuş bakışı
görmemizi sağlar. İncelemiş olduğumuz her üç şiirde de ortaya çıkan geometrik şekiller ile
anlam arasındaki ilişki şaşırtıcı bir netliktedir. Paralel uzanan ögelerdeki yakın anlamlılık, dik
açıların kararlılığı hatırlatması, zıt yöne bakan üçgenlerin şiirin tamamına yansıyan tezatla
uyumu, iç içe geçmiş, birbirini takip eden üçgenlerin bir döngüye benzerliği söz dizimi anlam
ilişkisi açısından dikkat çekicidir.
İncelemiş olduğumuz üç gazelden elde ettiğimiz verilere dayanarak, “Sözdizimsel Sanal
Çizgi Yaklaşımı”’nın işlevsel olduğunu, anlam incelemelerine, söz dizimi ve anlam ilişkisinin
çözümlenmesine olumlu katkılarının olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz

Kaynakça

  • ANDREWS, Walter G., (2006), Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • AYAYDIN CEBE, Günil Özlem; AKBAŞ ARSLANOĞLU, Gamze, (2020), “Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri’deki Üçgen Arzular Işığında Teorik Ve Teolojik Evrenselliği Sorgulamak”, Millî Folklor, C. 16, S. 125, s. 82-100.
  • BOYALIK, Mehmet Taha, (2014), Abdülkâhir Cürcânî’nin Sözdizimi Teorisi Ve Tefsir Geleneğine Etkisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Tefsir Bilim Dalı, İstanbul.
Toplam 3 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Özlem Demirel Dönmez Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 15 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 10 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

APA Demirel Dönmez, Ö. (2020). SÖZDİZİMSEL SANAL ÇİZGİ YAKLAŞIMIYLA NEV’Î’NİN ÜÇ GAZELİ ÜZERİNE UYGULAMALI BİR İNCELEME. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(25), 105-122. https://doi.org/10.33692/avrasyad.836095

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası