Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

BÜYÜK MOĞOL ULUSU’NDA HANEDAN DEĞİŞİM SÜRECİ VE SİYASİ ETKİLERİ

Yıl 2021, , 37 - 54, 16.06.2021
https://doi.org/10.33692/avrasyad.950752

Öz

Cengiz Han hayatta iken kendisine veliaht olarak gösterilen üçüncü oğlu Ögedey,
babasının ölümü ile kağanlık makamına geçmiştir. Ögedey’in kağan olmasında ağabeyi
Çağatay’ın rolü büyüktür. Böylece, Ögedey on yılı aşkın bir süre Büyük Moğol Ulusu’nu
yönetmiştir. Ögedey’in ölümü sonrasında da yine onun ailesinden gelen kişiler kağanlık
makamında tasarruf hakkına sahip olmuştur. Ancak Göyük’ün tahta geçişi ile başlayan süreç
sonucunda kağanlık Toluy Hanedanı’nın eline geçmiştir. Bu durumun yaşanmasında Çuci
Hanedanı’ndan Batu’nun önemli etkisi olmuştur. Batu’nun isteği ile Toluy’un oğlu Möngke,
kağan yapılmıştır. Möngke Kağan başa geçtikten sonra iktidarını güçlendirmek için muhalif
Ögedey ve Çağatay Hanedanı’ndan kimselere karşı sert bir tutum sergilemiştir. Möngke’nin
ölümü sonrasında kağanlık iddiası ile ortaya çıkan kardeşleri Arık Buka ve Kubilay arasındaki
mücadele, Toluy oğullarının otoritesini sarsmıştır. Bu durumdan Kubilay galip çıkmayı
başarmıştır. Kubilay’ın diğer kardeşi Hülegü’nün İran’a gelişiyle çıkarları sekteye uğrayan diğer
hanedanlar Ögedey Hanedanı ile yakınlaşmışlardır. Bu durum İran ve Çin’de hakimiyetlerini
sağlamlaştırmaya çalışan Toluy oğulları ile diğer hanedanların husumetini derinleştirmiştir.
Fırsatı iyi değerlendiren Ögedey Hanedanı’ndan Kaydu, Çuci ve Çağatay hanedanlarından
aldığı destekle gücünü artırmıştır. Kaydu kağanlık hakkının Ögedey Hanedanı’na ait olduğunu
savunmuş ve uzun yıllar bu amaç uğruna mücadele vermiştir. Ancak Kaydu’nun ölümü
sonrasında Ögedey Hanedanı’nın Çağataylar ile arasının bozulması mevcut koşulları
aleyhlerine çevirmeye yetmiştir. Böylece güçleri azalmış ve kağanlık iddiaları da kısa bir müddet
içerisinde son bulmuştur.

Kaynakça

  • ALLSEN, Thomas. (1985). “The Princes of the Left Hand: An İntroduction to the History of the Ulus of Orda in the Thirteenth and Early Fourteenth Centuries”. Archivum Eurasiae Medii Aevi. 5: 5-40.
  • ANONİM. (1990). Mongolun Nigoça Tobçiyan. Trs. B. Sumyabaatar. Ulaanbaatar: Ulsin Hevleliin Gazar.
  • ANONİM. (2004). The Secret History of the Mongols. (Tr. Igor de Rachewiltz). Leiden: Brill.
  • ATWOOD, Cristopher P. (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. New York: Facts on File, Inc.
Toplam 4 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Çetin Kaya 0000-0003-3876-5140

Yayımlanma Tarihi 16 Haziran 2021
Gönderilme Tarihi 4 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Kaya, Ç. (2021). BÜYÜK MOĞOL ULUSU’NDA HANEDAN DEĞİŞİM SÜRECİ VE SİYASİ ETKİLERİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 9(27), 37-54. https://doi.org/10.33692/avrasyad.950752

 27448 27618 27616   27615  27574 27609   27627


Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası