DOSTOYEVSKİ DÜŞÜNCESİNDE TÜRK-İSLAM OLGUSU VE OSMANLI RUS SAVAŞI ÇERÇEVESİNDE DOĞU SORUNU

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 8, 13 - 21, 15.01.2016

Hüseyin Kandemir

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509204

Öz

  19.yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren Rusya ve Balkan coğrafyasında hissedilmeye
başlanan Panslavist akım Rusya’da Kırım Savaşı’nın ardından büyük bir ivme kazanmıştır.
1877-1878 Osmanlı Rus Savaşının arifesinde ve süresince ise daha baskın bir hale gelmiştir.
Özellikle dönem içerisinde Balkanlarda cereyan eden milliyetçi akımlar ve ayaklanmalar,
Osmanlının bu ayaklanmaları bastırma süreci, Rusya tarafından dikkatli bir şekilde takip
edilmiştir. Rus kamuoyunda Türk ve İslam karşıtı bir hareketin tırmandığı bu zamanlarda
Rusya’nın önde gelen birçok aydını ve edebi siması da bu hareketin içinde yer almışlardır.
Özellikle de milliyetçiliği ve koyu Ortodoks dindarlığı ile tanınan ünlü yazar Dostoyevski bu
dönemde yayınladığı derginin sayfalarında Türk ve İslam karşıtı bir tutum sergilemiştir. Ünlü
yazar kaleme aldığı yazılarında Türk düşmanlığının yanı sıra savaş yanlısı tutum da izlemiştir.
93 harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşının en büyük destekçilerinden birisi olmuş, savaşın
Rusya ve Slav halkları için önemini vurgulayarak savaşa kutsal anlamlar da yüklemiştir. Dönem
içerisindeki olaylar ve yazarın tabiatının bir özelliği olan yabancı düşmanlığı birleşince ortaya
oldukça sert bir muhalif çıkmıştır. Yazar, Türk karşıtı ve savaşla ilgili bu düşüncelerini sadece
dergisindeki köşe yazılarıyla sınırlamamış, aynı zamanda edebi eserlerinde de işlemiştir. 

Anahtar Kelimeler

Dostoyevski, Karamazov Kardeşler, Panslavizm, Slavyanofil, Türk, bir yazarın günlüğü

Kaynakça

• AYDIN, M., (05.01.2014), 19. Yüzyıl Ortalarında Panslavizm ve Rusya. http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/1361249905_7-19.pdf
• DOSTOYEVSKİ, F.M. &Dostoyevskaya, A., (1979). Perepiska, Moskva:Nauka.
• DOSTOYEVSKİ, F.M., (2009), Bir Yazarın Günlüğü (Çeviren: Kayhan Yükseler), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DOSTOYEVSKİ, F.M., (2010a), Sobraniye soçineniy v desyati tomah, İgrok, Dyaduşkin son, Zapiski iz podpolya, Zapiski iz mertvogo doma (Tom 3), Moskva: Knigovek.
• DOSTOYEVSKİ, F.M., (2010b), Sobraniye soçineniy v desyati tomah, Bratya
• Karamazovı (Çast 1-3) (Tom 8), Moskva: Knigovek.
• DOSTOYEVSKİ, F.M., (2010c), Sobraniye soçineniy v desyati tomah, Bratya
• Karamazovı (Çast 4), Povesti rasskazı, Dnevnik pisatelya 1873 god (Tom 9), Moskva: Knigovek.
• DOSTOYEVSKİ, F.M., (2010d), Sobraniye soçineniy v desyati tomah, Dnevnik pisatelya (Tom 10), Moskva: Knigovek.
• İSKANLAN, D., (2006), Dostoyevski kak mslitel, Sankt-Peterburg: Akademiçeskiy proyekt.
• KİRPOTİN, B., (1966), Dostoyevski v şeştidesyatıye godı, Moskva: Hudojestvennaya literatura.
• KURAT, A.N., (01.10.2006), “Panslavizm”, Akın Tarih Web Sitesi: http//: www.akintarih.com/turktarihi/osmanli/panslavizm/panslavizm.htm
• ZERNOV, N.M., (2010), Tri russkih proroka, Sankt-Peterburg: Russkaya simfoniya.