COMMON SHARE OF NASREDDİN HOCA ANECDOTES İN THE AXİS OF UZBEK, KYRGYZ, KAZAKH, AZERBAİJAN AND GAGAUZ TURKS

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 11, 242 - 257, 15.07.2017

Mehmet Karaçalı

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509676

Cited By: 1

Öz

The Turks, who have a wide geography and have a rich cultural heritage, have important values that the world cultures gain. One of these values is Nasreddin Hodja and his anecdotes. Nasreddin Hodja, one of the most famous characters of Turkish oral cultures, every geographical region in which the Turkish language is spoken and the Turkish culture is alive is known and anecdotes are told. Nasreddin Hodja, who sends messages to the unity, peace, friendship, brotherhood, tolerance, love and respect in his anecdotes, has been a talker and advocate of oppressed from time to time. Nasreddin Hodja, Sometimes he makes people laugh and think with his courageous intelligence, sometimes with his absurd behavior, is confronted as a character who gives universal messages that bring mankind to the common denominator when he goes out of the Turkish Republic borders. The subject of this research is Nasreddin Hodja and anecdotes, a national character among Turkish states. The article firstly gives the place and function of Nasreddin Hodja character and anecdotes in the Turkish world. Later on, the Nasreddin Hodja characters and anecdotes between Azerbaijan, Uzbek, Kyrgyz, Kazakh and Gagauz Turks were examined and evaluated separately. In the light of the obtained data, the common messages given behind the laughing element in the anecdotes of Nasreddin Hodja were looked at as to which directions they gave meaning to the humanity and the community and it was concluded.

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hodja, Turkish World, Anecdote, National Character, Universal Message

ÖZBEK, KIRGIZ, KAZAK, AZERBAYCAN VE GAGAUZ TÜRKLERİ EKSENİNDE NASREDDİN HOCA FIKRALARININ ORTAK PAYDASI

Öz

Geniş bir coğrafyaya
yayılmış ve zengin bir kültür hazinesine sahip olan Türklerin dünya kültürüne
kazandırdığı önemli değerler vardır. Bu değerlerden biri de Nasreddin Hoca ve
fıkralarıdır. Türk sözlü kültürünün en tanınmış karakterlerinden olan Nasreddin
Hoca, Türkçenin konuşulduğu ve Türk kültürünün yaşatıldığı hemen hemen her
coğrafî alanda bilinmekte ve fıkraları anlatılmaktadır. Fıkralarında birlik,
dirlik, dostluk, kardeşlik, hoşgörü, sevgi, saygı mesajları veren Nasreddin
Hoca, zaman zaman da mazlumların sözcüsü ve savunucusu olmuştur. Kimi zaman
kıvrak zekasıyla, kimi zaman yaptığı absürt davranışlarla güldüren ve
güldürürken de düşündüren Nasreddin Hoca, Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına
çıkıldığında da insanlığı aynı paydada buluşturan evrensel mesajlar veren bir
karakter olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın konusunu, Türk devletleri
arasında milli bir karakter olan Nasreddin Hoca ve fıkraları oluşturmaktadır.
Makalede öncelikle Nasreddin Hoca karakterinin ve fıkralarının Türk
Dünyası’ndaki yeri ve işlevi verilmiştir. Daha sonra, Azerbaycan, Özbek,
Kırgız, Kazak ve Gagauz Türkleri arasında Nasreddin Hoca karakteri ve fıkraları
ayrı ayrı incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında
Nasreddin Hoca fıkralarında gülmece unsurunun arkasında verilen ortak
mesajların insanlığa ve o topluma hangi yönden anlam kazandırdığına bakılıp
sonuca varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hoca, Türk Dünyası, Fıkra, Milli Karakter

Kaynakça

• ADAY, Erdal- MOLDATAYEV, Kanat. (2016). Kazak Halk Edebiyatında Bir Mizah Kahramanı Olarak Aldar Köse, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 16/1, İzmir