ÖĞRETİMDE ÖZERK MOTİVASYON ENVANTERİ (ÖZMOTEN) TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 20, 272 - 288, 20.12.2019

Tamer Sarı Abdurrahman Tanrıöğen

https://doi.org/10.33692/avrasyad.664291

Öz

Bu araştırmada Roth, vd.(2007)tarafından Deci ve Ryan(1989)’ın Öz Belirleme Teorisine dayanarak geliştirilen Öğretimde Özerk Motivasyon Envanterinin Türkçeye ve Türk kültürüne uyarlanması amaçlanmıştır. Çalışma iki farklı çalışma grubuyla yürütülmüştür. İlk çalışma grubunu pilot uygulama için 2017-2018 eğitim öğretim yılında, Denizli İlinde görev yapmakta olan 118 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın ikinci çalışma grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında farklı illerde görev yapmakta olan ve araştırmaya gönüllü olarak çevrimiçi katılan 304 öğretmen oluşturmuştur.Yapılan uyarlama çalışması sonucunda, 16 madde ve 4 alt boyuttan oluşan Türkçe formu elde edilmiştir. Envanter5’li likert tipi olup, envanteren az –48 en yüksek + 48 puan alınabilmektedir. Envanterdenalınan puanın artması öğretmenlerin öz belirlemeye dayalı motivasyon düzeylerinin arttığı anlamına gelirken envanterdenalınan puanın azalması öğretmenlerin öz belirlenmemiş motivasyon düzeylerinin arttığı anlamına gelmektedir. Ölçeğin güvenirlik katsayısı (Cronbach α) her bir alt boyut için hesaplanmış, Dışsal düzenleme için .86 İçe yansıtılmış düzenleme için .74 Özdeşleştirilmiş düzenleme için .88 ve İçsel Düzenleme için .77 olarak bulunmuştur. Ardından, Envanterinin özgün formunun faktör yapısının Türkçe formunun yapı geçerliliğini incelemek üzere doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış ve elde edilen uyum değerlerinin kabul edilebilir olduğu görülmüştür. Bu kapsamda geliştirilen “Öğretimde Özerk Motivasyon Envanteri” nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olarak alana katkı sunacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen motivasyonu, özerk motivasyon, envanter uygulama

Kaynakça

• AHN, I. (2014). Relatıons Between Teachers’ Motıvatıon And Students’ Motıvatıon. Purdue Unıversıty.
• AYIK, A., Ataş-Akdemir, Ö., ve Seçer, İ. (2015). Öğretme Motivasyonu Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. CurrResEduc., I:33–45.
• BAŞARAN, M., & Orhun, B. D. (2013). Öğretmen Adaylarının Mesleğe İlişkin Motivasyonlarını Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,14(3)
• CARPENTER, S. (2018). Ten Steps in Scale Development andReporting: A Guide forResearchers. CommunicationMethodsandMeasures, XII(1):25–44.
• ÇELİK, K. (2013). Theeffect of Role Ambiguityand role conflict on performance of viceprincipals: Themediating role of Burnout. EgitimArastirmalari-EurasianJournal of Educational Research,:195–214.
• DECİ, E. L., Koestner, R., &Ryan, R. M. (2001). Extrinsicrewardsandintrinsicmotivation in education: Reconsideredonceagain. Review of EducationalResearch, LXXI(1):1– 27.
• DECİ, E. L., Ryan, R. M., Vallerand, R. J., &Pelletier, L. G. (1991). MotivationandEducation: The Self-DeterminationPerspective. EducationalPsychologist, XXVI(3–4):325–346.
• DEMİR, H., & Okan, T. (2009). Motı̇vasyonüzerı̇nde ulusal kültür etkı̇sı̇. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XI(1):121–142.
• DEVELLİS, R. F. (2014). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar (3. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• DOĞAN, S., & Koçak, O. (2014). Okul Yöneticilerinin Sosyal İletişim Becerileri ile Öğretmenlerin Motivasyon Düzeyleri Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, XX(2): 191–216.
• ERGİN, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları:22, 25.
• ERKUŞ, A. (2012). Var olan Ölçek Geliştirme Yöntemleri ve Ölçme Kuramları Psikolojik Ölçek Geliştirmede Ne Kadar İşlevsel: Yeni Bir Öneri. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi,III(2):279–290.
• ERTÜRK, R. (2016). WorkMotıvatıon Of Teachers. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi,II(3): 1–15.
• GAGNE, M., &Deci, E. L. (2005). Self-determinationtheoryandworkmotivation. Journal of OrganizationalBehavior J. Organiz. Behav,XXVI(June 2004):331–362.
• GREDLER, M. E. (2005). Learning andinstruction :theoryintopractice (5. Baskı). UpperSaddleRiver, N.J.: Pearson/Merrill PrenticeHall.
• GÜNGÖR, D. (2016). Psikolojide ölçme araçlarının geliştirilmesi ve uyarlanması kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları,XIX(38):104–112.
• HARRİNGTON, D. (2009). ConfirmatoryFactor Analysis: Pocket GuidestoSocialWorkResearchMethods.
• HİNKİN, T. R., Tracey, J. B., &Enz, C. A. (1997). Scaleconstruction: Developingreliableandvalidmeasurementinstruments. Journal of Hospitality&TourismResearch,XXI(1):100–120.
• KAHRAMAN, Ü. (2019). Okul Yöneticilerinin Yönetim Tarzı, Örgüt DNA’sı ve Örgütsel Değişimin Okullardaki Korku Kültürüne Etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi) Pamukkale Üniversitesi, Denizli
• KARA, A. (2008). İlköğretim Birinci Kademede Eğitimde Motivasyon Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması. Ege Eğitim Dergisi, VIII (9), 59- 78.http://dergipark.gov.tr/doi/10.14689/issn.2148-2624.1.2s3m adresinden alınmıştır. KLİNE, R. B. (2011). Principlesandpractice of structuralequationmodeling (3.Baskı). Methodology in theSocialSciencesTheGuılfordPress New York London
• MCMİLLAN, J., &Schumacher, S. (2014). Research in education: EvidenceBasedInquiry (7. Baskı). www.pearsoned.co.uk adresinden alınmıştır.
• MİLLER, K. A., Deci, E. L., &Ryan, R. M. (1988). IntrinsicMotivationand SelfDetermination in Human Behavior. ContemporarySociology, XVII(2):253.
• ROTH, G., Assor, A., Kanat-Maymon, Y., & Kaplan, H. (2007). AutonomousMotivationforTeaching: How Self-DeterminedTeaching May Leadto SelfDetermined Learning. Journal of EducationalPsychology, XCIX(4):761–774
• RYAN, R., Deci, E. (2002). An overview of self-determinationtheory: An organismic dialectical perspective. Handbook of Self DeterminationResearch, :3–36.
• RYAN, R. M., Deci, E. L. (2000). Intrinsicand Extrinsic Motivations: Classic Definition sand New Directions. Contemporary Educational Psychology, XXV(1):54–67.
• SEÇER, İ. (2015). Psikoloji Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci. Ankara: AnıYayıncılık.
• STONE-ROMERO, E. F., &Anderson, L. E. (1994). Relative Power of Moderated Multiple Regressionand the Comparison of Subgroup Correlation Coefficients for Detecting Moderating Effects. Journal of Applied Psychology, LXXIX(3):354–359.
• TABACHNİCK, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. (6. Baskı). Pearson. Boston