Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
Cilt: 10 Sayı: 30, 68 - 91, 17.03.2022
Öz
Toplumun temel yapı birimi aile, tüm kültür ve medeniyetlerde önemli yer edinmiştir.
Osmanlı sosyal yaşamını anlayabilmek için de bu ana unsurun iyi incelenmesi gerekir. Osmanlı
toplumsal yapısı ile ilgili önemli bir yere sahip olan şeriye sicilleri, günümüz şehir tarihçileri
tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Nitekim şehir hayatına dair verilerin yer aldığı bu kayıtlar,
dönemin en önemli resmi kaynakları arasındadır. Arşiv vesikaları olarak değerlendirilen bu
kayıtlar, bünyesinde merkezden gönderilen her türlü idari, adli ve ilmi yazışma evrakı ile birlikte
yerelde meydana gelen çeşitli olaylara da ışık tutmaktadır. Son yıllarda sık sık kullanılan bu
kayıtlardan Osmanlı toplumu, şehri ve aile yapısına dair bulgular ortaya çıkarılmaya devam
edilmektedir. XIX. yüzyılın ilk yarısı (1820-1830) ile sınırlandırılan bu çalışmada Antakya’daki
aile yaşamı ile ilgili bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Döneme ait şeriyye sicilleri taranarak
yapılan ve Antakya’daki aile yapısı hakkındaki ilk araştırma özelliğini taşıyan çalışmada, şehirde
vefat edenlerin terekeleri ile yaşayanların mahkemeye yansıyan davaları incelenmiştir. Elde
edilen verilere göre evlilikler, eş, çocuk ve mirasçı sayıları ortaya konulmuş, aile tipleri
belirlenmiş, hanelerde yaşayanların adları, lakapları ve kullandıkları eşyalar ile giyim
kuşamlarına dair bilgiler tespit edilmiştir. Bu verilerden hareketle şehir hayatı ve aile yapısı ile
ilgili önemli yargılara ulaşılmıştır. Konum itibarıyla çeşitli dinlere ve kültürlere ev sahipliği yaptığı
bilinen Antakya'nın eldeki verilere göre tipik bir Anadolu şehri özelliği taşıdığı dolayısıyla aile
yapısının da bu özellikleri yansıttığı anlaşılmıştır.
Osmanlı sosyal yaşamını anlayabilmek için de bu ana unsurun iyi incelenmesi gerekir. Osmanlı
toplumsal yapısı ile ilgili önemli bir yere sahip olan şeriye sicilleri, günümüz şehir tarihçileri
tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Nitekim şehir hayatına dair verilerin yer aldığı bu kayıtlar,
dönemin en önemli resmi kaynakları arasındadır. Arşiv vesikaları olarak değerlendirilen bu
kayıtlar, bünyesinde merkezden gönderilen her türlü idari, adli ve ilmi yazışma evrakı ile birlikte
yerelde meydana gelen çeşitli olaylara da ışık tutmaktadır. Son yıllarda sık sık kullanılan bu
kayıtlardan Osmanlı toplumu, şehri ve aile yapısına dair bulgular ortaya çıkarılmaya devam
edilmektedir. XIX. yüzyılın ilk yarısı (1820-1830) ile sınırlandırılan bu çalışmada Antakya’daki
aile yaşamı ile ilgili bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır. Döneme ait şeriyye sicilleri taranarak
yapılan ve Antakya’daki aile yapısı hakkındaki ilk araştırma özelliğini taşıyan çalışmada, şehirde
vefat edenlerin terekeleri ile yaşayanların mahkemeye yansıyan davaları incelenmiştir. Elde
edilen verilere göre evlilikler, eş, çocuk ve mirasçı sayıları ortaya konulmuş, aile tipleri
belirlenmiş, hanelerde yaşayanların adları, lakapları ve kullandıkları eşyalar ile giyim
kuşamlarına dair bilgiler tespit edilmiştir. Bu verilerden hareketle şehir hayatı ve aile yapısı ile
ilgili önemli yargılara ulaşılmıştır. Konum itibarıyla çeşitli dinlere ve kültürlere ev sahipliği yaptığı
bilinen Antakya'nın eldeki verilere göre tipik bir Anadolu şehri özelliği taşıdığı dolayısıyla aile
yapısının da bu özellikleri yansıttığı anlaşılmıştır.
Kaynakça
- Aktan, Hamza. 2005. “Miras”, ss. 143-145. İslam Ansiklopedisi. C.30. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Aleppo, Paul of. 1836. The Travel of Macarius: Patriarch of Antioch, Trans. F.C.Belfour, Vol.II, London.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Mart 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Kasım 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 10 Sayı: 30 |
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası