KAHRAMAN İMGESİNİN TARİHSEL SERÜVENİ

Yıl 2022, Cilt 10, Sayı 30, 125 - 148, 17.03.2022

Özlem KUYU Gökhan GÖKTÜRK

Öz

Bu çalışmanın temel amacı kahraman imgesinin tarihsel serüvenini anlamaya yöneliktir. Kahraman imgesinin sosyolojik bir analizi, bilimlerin kesiştiği bir bakış açısıyla ele alınır ve aynı zamanda birey ve toplumun inşasında kahraman imajına dayalı olarak konumlandırılır. Toplumsal tarih boyunca insanlar dış dünyada nesneyle kurdukları ilişkiye göre farklı bilgi biçimleri üretmişlerdir. Bu ilişkisellik içinde kahraman kavramı da zaman ve uzamın koşullarına göre farklı biçimlerde karşımıza çıkmıştır. Başlangıçta totemler ve mitolojik tanrılar insan habitusu üzerinde kahramanlar prototipini üretmişlerdir. Bu aşama zorluklarla başa çıkmada uzun bir süre insanlara doğa üstü yaklaşımın sunduğu inanışla aracılık etmiştir. Akabinde bu doğaüstü yaklaşım Thales’in doğal olanla bilme anlayışına dönüşmüş ve kahraman yüzünü dünyaya dönmeye başlamıştır. Öteki dünya anlayışının İlk Çağ felsefesindeki yolculuğu kilisenin hakimiyetinde ölümden sonraki yaşam problemlerini hâkim kılmıştır. Kilisenin hegemonyasına karşı Tanrının gölgesine sahip kral-devlet kendi kahramanlarını üretmeye başlamıştır. 16. yüzyıldan itibaren ortaya çıkan yenileşme çabaları ise Rönesans ve Reformun açtığı yenileşme hareketleri içinde gelenekten kopuşu beraberinde getirmiştir. Ortaya çıkan yenileşme serüveni kilise ve kral devletin ötesinde birtakım arayışları meydana getirmiştir. Don Quijote bu dönemin anlayışında ortaya çıkan kahraman tipolojisini temsil etmektedir. Modern zamanlara doğru Hegel’de ulus inşasıyla karşımıza çıkan kahraman Marx’ın proleteryası ile kitleselleşecektir. Modern sonrası dönemde ise bireyselleşecek olan kahramanlar artık ekranlardan dünyamıza popüler dünyanın ikonları olarak giriş yapmaktadır. Bu çalışmada kahraman imgesinin serüveninin toplumsal gerçeklik içerisinde nasıl inşa edildiği ele alınarak açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kahraman, İmge, Modern Kahramanlar, İkon Kahramanlar, Sosyolojik Dönüşüm.

Kaynakça

• Abraham, K. 2017. Rüyalar ve Mitler. (Çev. Emine Nur Gökçe). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. 2013. Teori ve Pratik Üzerine Bir Tartışma. (Çev. Orhan Kılıç). İstanbul: Metis Yayınları.