Araştırma Makalesi
Yıl 2022,
Cilt: 10 Sayı: 32, 51 - 67, 25.09.2022
Öz
Bilişsel bilim, zihnin ve süreçlerinin disiplinlerarası olarak bilimsel çalışması ile ilgilenir.
Bilişin doğasını, görevlerini ve işlevlerini inceler. Bilişsel nörobilim ise bilişsel bilimde ortaya
atılan kuramsal zeminde deneysel psikoloji, nöropsikoloji ve sinirbilimdeki yaklaşımlarla
bütünleştirilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada amaçlanan, nörobilim ve edebiyat ilişkisi
ekseninden zihin kuramı alanında yapılan çalışmalara ve metinlerin edebi eleştirisi yoluyla
edebiyat çalışmalarına katkı sağlayabilmektir. Neden edebiyatla bilişsel bilimleri açıklamaya
ihtiyaç duyulur? Bilişsel edebi kuramlar ve yaklaşımlarla edebiyat arasında kurulan bağ
disiplinlerarası çalışmalara ışık tutmaktadır. Artık evrensel olanı benimseyen, özel ve kültürel
olanı süzerek metne anlam veren edebiyat bilimi uzmanları, eleştirmenleri ve araştırmacıları
edebi metinlerin incelenmesi ve yorumlanmasının beyin fonksiyonlarına bakılarak da
yapılabileceği görüşündedir.
Don DeLillo’nun 2001 de yayınladığı Beden Sanatçısı zamansızlık, hiçlik, yokluk, ölüm
duygusu, varoluş gibi konuları işler. Lauren eşinin intiharından sonra zamansal algısını
yitirmeye başlar; dünyadan ve kendi bedeninden sıyrılır, belirsizliklerle yüklü düşünceler ve deja
vu yaşar. Kendine özgü bulduğu 'beden sanatı' sayesinde vücudunu gösterisine hazırlamak için
geliştirdiği aerobik ve esneme tekniklerini her gün uygular. Evinde aniden ortaya çıkan garip bir
adamla kurduğu iletişim ile romanda ayrıca vurgulanmak istenen, Lauren’ın zihinsel algısıyla bu
adamı yaratmış olduğudur. Bu çalışma zaman algısı, zaman-mekân ilişkisi, beden sanatı gibi
kavramlarla Beden Sanatçısı adlı romanı nörobilimsel yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır.
Bilişin doğasını, görevlerini ve işlevlerini inceler. Bilişsel nörobilim ise bilişsel bilimde ortaya
atılan kuramsal zeminde deneysel psikoloji, nöropsikoloji ve sinirbilimdeki yaklaşımlarla
bütünleştirilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada amaçlanan, nörobilim ve edebiyat ilişkisi
ekseninden zihin kuramı alanında yapılan çalışmalara ve metinlerin edebi eleştirisi yoluyla
edebiyat çalışmalarına katkı sağlayabilmektir. Neden edebiyatla bilişsel bilimleri açıklamaya
ihtiyaç duyulur? Bilişsel edebi kuramlar ve yaklaşımlarla edebiyat arasında kurulan bağ
disiplinlerarası çalışmalara ışık tutmaktadır. Artık evrensel olanı benimseyen, özel ve kültürel
olanı süzerek metne anlam veren edebiyat bilimi uzmanları, eleştirmenleri ve araştırmacıları
edebi metinlerin incelenmesi ve yorumlanmasının beyin fonksiyonlarına bakılarak da
yapılabileceği görüşündedir.
Don DeLillo’nun 2001 de yayınladığı Beden Sanatçısı zamansızlık, hiçlik, yokluk, ölüm
duygusu, varoluş gibi konuları işler. Lauren eşinin intiharından sonra zamansal algısını
yitirmeye başlar; dünyadan ve kendi bedeninden sıyrılır, belirsizliklerle yüklü düşünceler ve deja
vu yaşar. Kendine özgü bulduğu 'beden sanatı' sayesinde vücudunu gösterisine hazırlamak için
geliştirdiği aerobik ve esneme tekniklerini her gün uygular. Evinde aniden ortaya çıkan garip bir
adamla kurduğu iletişim ile romanda ayrıca vurgulanmak istenen, Lauren’ın zihinsel algısıyla bu
adamı yaratmış olduğudur. Bu çalışma zaman algısı, zaman-mekân ilişkisi, beden sanatı gibi
kavramlarla Beden Sanatçısı adlı romanı nörobilimsel yaklaşımla incelemeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Craig, A. D. 2009. “Emotional moments across time: a possible neural basis for time perception in the anterior insula”. Phil. Trans. R. Soc. B 364, 1933–1942. (doi:10.1098/ rstb.2009.0008
- Çetin, Nurullah. 2003. Roman Çözümleme Yöntemi, Öncü Basımevi, Ankara.
Toplam 2 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Eylül 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Mart 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 10 Sayı: 32 |
Cited By
Oliver Sacks’in Karısını Şapka Sanan Adam Eserindeki Nörolojik Rahatsızlıklar ve Savunma Mekanizmaları
AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi
https://doi.org/10.31126/akrajournal.1456535
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası