A STORY ON THE RADIO: THROUGH THE LENS OF REWRITING A LOOK AT KEREM AND ASLI

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 38, 342 - 367, 15.03.2024

Yeliz Saygılı Savaş , Salahaddin Bekki

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1390541

Öz

Kerem and Aslı, which is a well-known, loved and told story among Turkish folk tales, has attracted great attention both in Anatolia and among Turkish tribes and has found the opportunity to spread and become known in a wide area. There are many manuscript, lithographed, printed and oral texts of the story, and with the development of technology, there are also examples of rewritten texts that exist in the electronic culture environment. Thanks to the media, which has a large share in the presentation of the traditional, today's reader/viewer/listener comes together with the text on many different platforms and makes various choices. Certainly, one of these preferences is radio, which we can talk about as an important dynamic in the shaping of tradition, especially after the 1940s. In this context, it is very important to evaluate the story of Kerem and Aslı, which has been rewritten many times, from the perspective of intertextual relations in radio and to reveal the formal and semantic transformations in this direction.
As a subtext, the text in the work titled “Kerem and Aslı Story California University Copy” by Özkan Daşdemir, who transferred the story to the new Turkish letters by working on a previously unpublished copy of the story, was used. The main texts were selected from the radio texts of the story of Kerem and Aslı, which were obtained from the archive of the Turkish Radio and Television Corporation (TRT) and categorized under four headings. In this study, formal and semantic transformations within the framework of selected subtexts and main texts are analyzed through the examples given.

Anahtar Kelimeler

Folk Tale, Kerem and Aslı, Radio, Rewriting, Intertextuality.

RADYO’DA BİR HİKÂYE: YENİDEN YAZIM PENCERESİNDEN KEREM İLE ASLI’YA BİR BAKIŞ

Öz

Türk halk hikâyeleri içerisinde çok bilinen, sevilen ve anlatılan bir hikâye olarak karşımıza çıkan Kerem ile Aslı hem Anadolu’da hem de Türk boyları arasında büyük bir ilgi görerek geniş bir sahada yayılma imkânı bulmuş ve tanınmıştır. El yazması, taş baskı, matbu, sözlü pek çok metni bulunan hikâyenin, teknolojinin gelişmesi ile beraber elektronik kültür ortamında var olan yeniden yazılmış metin örneklerine de rastlanmaktadır. Öyle ki gelenekselin sunumunda büyük bir paya sahip olan medya sayesinde günümüz okuyucusu/izleyicisi/dinleyicisi metinle çok farklı platformlarda bir araya gelerek çeşitli tercihlerde bulunur. Muhakkak ki bu tercihlerden bir tanesi de özellikle 1940’lardan sonra geleneğin şekillenmesinde önemli bir dinamik olarak bahsedebileceğimiz radyodur. Bu bağlamda birçok kez yeniden yazım çalışmalarıyla karşımıza çıkan Kerem ile Aslı hikâyesinin radyo özelinde metinlerarası ilişkiler cephesinden değerlendirilmesi ve bu doğrultuda biçimsel ve anlamsal dönüşümlerin ortaya konması oldukça önemlidir.
Alt metin olarak hikâyenin daha önce neşredilmemiş bir nüshası üzerine çalışma yaparak hikâyeyi yeni Türk harflerine aktaran Özkan Daşdemir’in “Kerem ile Aslı Hikâyesi California Üniversitesi Nüshası” başlıklı eserindeki metin kullanılmıştır. Ana metinler ise Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) arşivinden temin edilerek dört başlıkta sınıflandırılan Kerem ile Aslı hikâyesinin radyo metinlerinden seçilmiştir. Bu çalışmada, seçilen alt metin ve ana metinler çerçevesinde biçimsel ve anlamsal temelde gerçekleşen dönüşümler, aktarılan örnekler üzerinden irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halk Hikâyesi, Kerem ile Aslı, Radyo, Yeniden Yazım, Metinlerarasılık.

Kaynakça

• Adıgüzel, Sedat. 2009. Modern Azerbaycan Edebiyatında Dede Korkut/Metinlerarası Çözümlemeler. Erzurum: Fenomen Yayınları.
• Aktulum, Kubilay. 2011. Metinlerarasılık//Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Aktulum, Kubilay. 2013. Folklor ve Metinlerarasılık. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Alıç, Fulya. 2007. “Halk Hikâyeciliğinin Yeni İcra Ortamı Olarak Sinema ve Sinemaya Uyarlanan Türk Halk Hikâyeleri”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balaban, Tuğrul. 2020. Yazmalara Göre Kerem ile Aslı Hikâyesi ve Raif Yelkenci Nüshası. İstanbul: Kesit Yayınları.ö
• Bars, Mehmet Emin. 2013. “Kerem ile Aslı Hikâyesinde Metinlerarası İlişkiler”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (24): 68-82.
• Bekki, Salahaddin, Enis Yalçın. 2020. “Dede Korkut Kı̇tabı’nın Hı̇kâye Formatında İlk Yenı̇denyazımı: ‘Mustafa Rahmı̇, Korkud Atanın Kı̇tabı: Evvel Zamanda...’”, Millî Folklor (127): 113-130.
• Boratav, Pertev Naili 1946. Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Boratav, Pertev Naili. 1931. Âşık Kerem’e Dair. Bartın Gazetesi. 21 Eylül 1931.
• Çevik, Mehmet. 2015. “Televizyon Dizileri Halk Hikâyelerinin Modern Şekli Midir?”. Millî Folklor (106): 34-46.