KADINA YÖNELİK NAMUS ANLAYIŞININ BİR TÜRKİYE ÖRNEKLEMİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 40, 201 - 220, 15.09.2024

Ayhan Babaroğlu , Derya Yüksel Koçak

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1471059

Öz

Namus kavramı, kadınlar ve erkekler için ahlaklı olma, dürüstlük, doğruluk gibi birçok olumlu değerle birlikte tanımlanır. Ancak ülkemizde namus kadınlarla özdeşleştirilmiştir. Bu çalışmada namus anlayışı bir Türkiye örneklemi üzerinden incelenmiştir. Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikte tasarlanan araştırmada, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden, okuma-yazma bilen, 18 yaş ve üzeri gönüllü katılımcılar yer almıştır. Araştırmada verilerini elde etmek için Demografik Bilgi Formu ve Kadına ilişkin Namus Anlayışı Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların kadına ilişkin namus anlayışlarının eşitlikçi yönde ve olumlu olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte namus anlayışı açısından özü itibariyle geleneksel bakış açısının da varlığını sürdürdüğü söylenebilir. Araştırmada kadına yönelik namus anlayışının yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, evlenme şekli, aile tipi, algılanan gelir seviyesi, yaşanılan şehir ve bölgeye göre farklılaştığı saptanmıştır. Sonuç olarak namus anlayışının ve kadına bakış açısının cinsiyet temelinden kurtarılıp, eşitlikçi bir zemin üzerinde ele alınması gerekmektedir. Bunun için kadının birey olabilmesi ve kendini gerçekleştirebilmesi üzerinde durulmalıdır. Kadına ilişkin namus anlayışının eşitlikçi yönde evrilebilmesi için eğitim ve ekonomik güç, çalışma hayatında olmak bu kısır döngüyü kırmakta çok önemli iki faktördür. Eğitim, toplumsal cinsiyet eşitliğinin kazandırılmasında ve kadına yönelik namus algısında daha eşitlikçi bir düşünsel yapının oluşturulmasında önemli bir rol üstlenirken, kamusal alanın kurucu öğelerinden olan ekonomik güç ise kadının toplumda kendini var edebilmesi için kritik önemdedir. Daha da önemlisi toplumda kadına ilişkin namus anlayışının değişmesi ve kadının güçlenmesi için destek veren tüm siyasal ve toplumsal hareketlerin ortak hedefi bu konudaki zihniyet değişimini gerçekleştirmek olmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Namus anlayışı, cinsiyet, Kültür

Etik Beyan

Araştırmanın Etik Onayı, Hitit Üniversitesi Girişimsel Olmayan Etik Kurulundan alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Araştırma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Teşekkür

Araştırmaya gönüllü olarak iştirak eden tüm katılımcılara teşekkür ederiz.

An Investigation of Comprehension of Honour Towards to Woman in a Sample of Turkey

Öz

The concept of honour is defined together with many positive values such as morality, honesty and integrity for women and men. However, in our country, honour is identified with women. In this study, the understanding of honour is analysed through a Turkish sample. In the cross-sectional and descriptive study, volunteer participants from seven geographical regions, who were literate, aged 18 years and over, took part. Demographic Information Form and Honour Concept Attitude Scale for Women were used for the data. The findings of the study revealed that the participants' understanding of women's honor was egalitarian and positive. However, it can be said that the traditional perspective continues to exist in terms of the understanding of honour. In the study, differences were found in the understanding of honour towards women according to age, gender, education level, marriage type, family type, perceived income level, city and region of residence. In conclusion, the problem of women and the view of women must be de-genderized and addressed on an egalitarian basis. For this reason, emphasis should be placed on women's ability to become individuals and realize themselves. In order for the understanding of honor for women to evolve in an egalitarian direction, education, economic power and being in working life are two very important factors in breaking this vicious circle. While education plays an important role in achieving gender equality and creating a more egalitarian intellectual structure in the perception of honor for women, economic power, which is one of the founding elements of the public sphere, is of critical importance for women to exist in society. More importantly, the common goal of all political and social movements that support the change of the understanding of honor regarding women in society and the empowerment of women should be to achieve a change in mentality on this issue.

Anahtar Kelimeler

Women, honour, gender, culture, Turkiye

Kaynakça

• Aktaş, Demet ve Didem Polat Külcü. 2020. “The Relationship Between the Gender Roles of the with Perception of Honor Conception Regarding of Women of Nursing Students.” Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History 28(1):1-9. http://dx.doi.org/10.5336/mdethic.2019-662501
• Alp, Hulusi. 2021. “Examination of the Students’ Perception of “Honor” Towards Women at A Faculty of Sports Sciences (Isparta Example).” International Journal of Curriculum and Instruction 13(2): 1343-1354.
• Aydın, Fuat. 2006. “Namus.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 32:381-382. Ankara: TDV Yayınları.
• Bilgili, Naile ve Gülşen Vural. 2011. “The Heaviest Way of Violence Against Women: Honor Kiliıngs.” Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences 14(1): 66-72.
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu 2005. “Türkiye’deki Namus Cinayetlerinin Dinamikleri Eylem Programı için Öneriler Sonuç Raporu.” http://www.nd.org.tr/images/other/281.pdf, 2005
• Bravo-Baumann, Heidi. 2000. Livestock and gender: a winning pair - Capitalisation of experiences on the contribution of livestock projects to gender issues. Working document. Bern: Swiss Development Cooperation. http://www.bridge.ids.ac.uk/sites/bridge.ids.ac.uk/files/docs_genie/sdc/Gender_and_Livestock.doc
• Christianson, Monica, Asa Teiler ve Carola Eriksson. 2020. “A Woman’s Honor Tumbles Down on All of us in the Family, But A Man’s Honor is Only His: Young Women’s Experiences of Patriarchal Chastity Norms.” International Journal of Qualitative Studies on Healt and Well-Being 16(1862480). https://doi.org/10.1080/17482631.2020.1862480
• Cirhinlioğlu, Fatma Gül ve Ahmet Fatih Şenel. 2017. “The Relationships Among Honor Perception Attrıbuted to Women, Values and Sex Roles.” The Journal of Academic Social Science Studies 7(60): 311-324. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7213
• Çağlayan Çaylan, Merve. 2019. “Erkek Üniversite Öğrencilerinde Kadın ve Namus Algısı.” Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik ABD. Samsun.