TÜRKİYE'DE POLİTİK KUTUPLAŞMANIN KIZIL GONCALAR DİZİSİNDE TEMSİLİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 41, 434 - 460, 15.12.2024

Sibel Serpil Aydos

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1537816

Öz

Politik kutuplaşmanın bir toplumda ivme kazanması o toplumun “biz” ve “onlar” şeklinde ikiye bölünmesine, ötekileştirmeye, siyasal iletişimin ve demokratik işleyişin zedelenmesine neden olur. Türkiye’de yakın siyasi tarih, güncel siyasi pratikler, medyanın yanlı anlatıları ve sosyal medya kullanımları gibi çeşitli nedenlerle politik kutuplaşma tehlikeli bir boyuta taşınmıştır. Bu çalışmada Kızıl Goncalar dizisinde Türkiye’deki politik kutuplaşmanın nasıl temsil edildiğinin ortaya koyulması amaçlanmıştır. Bu nedenle çalışmada öncelikle politik kutuplaşmaya dair teorik bir çerçeve sunulmuş, ardından medyanın bu noktadaki katkısı değerlendirilmiştir. Diziye yönelik T.A. van Dijk'in eleştirel söylem analizi uygulanmış, makro düzeyde tematik inceleme yapılıp kutuplaşmanın temsilinin hangi temalar üzerinden yapıldığı belirlenmiş, karakterlerin sunumu ve olayların çözümü toplumsal bağlamda irdelenmiştir. Mikro düzeyde ise karakterlerin söylemleri, öne çıkan cümleleri verilerek, diyalogların retoriği yorumlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda Kızıl Goncalar dizisinin toplumdaki kutuplaşmaya ayna tutmaya, bu nedenle de her iki kampa karşı da belirli bir mesafe koyup, belirli ölçüde anlayış geliştirmeye çalıştığı görülmüştür. Ayrıca dizide politik kutuplaşmanın tezahürü, tarafların birbirlerine karşı önyargıları ve ötekileştirme pratikleri sonucu insandışılaştırma söylemleri kullandığı ve bir kişi ya da grubun olumsuz bir davranışını tüm üyelere genellediği biçiminde yansımıştır. Ülkedeki politik kutuplaşmanın dizide temsil ediği bir diğer tema da tarafların öteki grubun yaşam tarzlarının kendilerine dayatılması ve bilhassa kadınların yaşam tarzı ve hakları konusundaki kısıtlamalar üzerinden hissettikleri tehdit algısıdır. Bunun yanında, iktidarın el değiştirmesi ile birlikte, öncesinde yaşanan dinin kamusal alandan dışlanması, kılık kıyafet konusundaki baskılar, cehaletle suçlanıp horlanma gibi mağduriyet söylemlerinin rövanşist bir yaklaşımla dile getirilmesi de dizideki temalardan bir diğerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Politik Kutuplaşma,, Medya,, Temsil,, Kızıl Goncalar

The Representation of Turkey's Political Polarization in the Series "Kızıl Goncalar"

Öz

The acceleration of political polarization in a society causes the division of that society into “us” and “them”, othering and the damage to political communication and democratic functioning. Political polarization in Turkey has reached a dangerous level due to various reasons such as recent political history, current political practices, biased narratives in the media and the social media usage. This study aims to reveal how political polarization in Turkey is represented in the Kızıl Goncalar TV series. For this reason, firstly a framework regarding political polarization was presented in the study and then the contribution of the media at this point was evaluated. In the article, T.A. van Dijk's critical discourse analysis was applied, a macro-level thematic examination was conducted, and the themes through which polarization was represented were determined, and the presentation of the characters and the plot were examined in a social context. At the micro level, the rhetoric of the dialogues was interpreted by giving the characters' statements and prominent sentences. As a result of the analysis, it was seen that the Kızıl Goncalar series tried to mirror the polarization in society, thus keeping a certain distance from both camps and developing a certain level of understanding. In addition, the manifestation of political polarization in the series is reflected in the way the parties use dehumanization discourses as a result of their prejudices and othering practices against each other and generalize a negative behavior of a person or group to all members. Another theme of political polarization in the country represented in the series is the perception of threat that the parties feel through the imposition of the other group's lifestyles on them and the restrictions on women's lifestyles and rights in particular. In addition to this, another theme in the series is with the change of power the revanchist expression of victimization discourses such as the exclusion of religion from the public sphere, the oppression of dress code, being accused of ignorance and being despised.

Anahtar Kelimeler

Political Polarization,, Representation,, Media,, Kızıl Goncalar

Kaynakça

• Akboğa, Sema. 2020. “Türkiye Siyasi ve Toplumsal Hayatında Başörtüsünün Değişen Anlamları”. Liberal Düşünce Dergisi, 25(98): 83-101.
• Berman, Marshall. 2004. Katı Olan Her şey Buharlaşıyor. Çev: Ümit Altuğ, Bülent Peker. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bilgiç, M. S., F. Koydemir, S. Akyürek. 2014. “Türkiye’de Kimlikler Arası Kutuplaşmanın Sosyal Mesafe Üzerinden Ölçümü ve Toplumsal Güvenliğe Etkisi”. Bilge Strateji, 6(11): 163-205.
• Baumann, Gerd. 2006. Çokkültürlülük Bilmecesi. Çev: Işıl Demirkan, Ankara: Dost Kitabevi.
• Büyüktosunoğlu, Yaylalı, T. 2023. “Gündelik Hayatın İnşasında Sosyal Mesafe”. İçtimaiyat, 7(2): 614-643.
• Cleveland, William. 2008, Modern Ortadoğu Tarihi. Çev: Mehmet Harmancı, İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Çelenk, Sevilay. 2005. Televizyon Temsil Kültür. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Deringil, Selim. 2007. İktidarın Sembolleri ve İdeoloji. Çev: Gül Çağalı Güven. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ertugay, Fatih. 2022. “Türkiye’de Politik Kutuplaşmanın Tarihsel Kökenleri/Kolektif Hafıza”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 55, Sayı 2: 27-62.
• Erdoğan, Emre. Pınar Uyan Semerci. 2018. Fanusta Diyaloglar: Türkiye’de Kutuplaşmanın Boyutları, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Göle, Nilüfer. 2008. Melez Desenler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Geçtan, Engin. 2018. Hayat. İstanbul: Metis Yayınları
• Hall, Stuart. 1993. “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü”. Medya İktidar İdeoloji. Derleyen ve Çeviren: Mehmet Küçük. Ankara: Ark Yayınları.
• Hall, Stuart. 2017. Temsil. Kültürel Temsiller ve Anlamlandırma Uygulamaları. Ed. Stuart Hall. Çev: İdil Dündar. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Harlak, Hacer. 2000. Önyargılar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• İnal, Ayşe. 2001. Televizyon, Tür ve Temsil. Yıllık 1999 (Sinema ve Televizyon Özel Sayısı) Ankara: AÜ İletişim Fakültesi: 255-286.
• İnal, Ayşe. 2010. “Anlatı Yapıları ve Televizyonun Anlatısal Potansiyeli Üzerine Bir Tartışma”. Medyadan Söylemler. Der: Tezcan Durna İstanbul: Libra Kitap.
• Kızıl Goncalar Dizisi Neden Tartışma Yarattı?. (2023, Aralık 26). BBC News. https://www.bbc.com/turkce/articles/c4ny8redg17o
• Lee, Jae., Kook Jihyang Choi., Cheonsoo Kim, & Yonghwan Kim. 2014. Social Media, Network Heterogeneity, and Opinion Polarization. Journal of Communication 64: 702–722.
• Mutlu, Erol. 2008. Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç Kitabevi.
• Mengü, N. (2024, Mart 21). Türk Dizilerinin Asıl Amacı ve Arkasındaki Gerçek Ne? [video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=f-rzMohIzSM.
• Onat, Hasan. 2010. “Türkiye'de Din ve Laiklik: Türkiye’nin İçine Sürüklendiği Gerilim Ortamı ve Çıkış Yolları Üzerine”, Akademik ORTA DOĞU, Cilt 5, Sayı 1: 1-8.
• Özçetin, Burak. 2018. Kitle İletişim Kuramları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özçetin, Burak. 2019. “Popülizm, Nostalji ve Yeni Türkiye’nin Tarihi Dizileri”. Toplumsal Tarih, Sayı: 306: 36-44.
• Özsüer, Esra. 2018. Türkokratia. İstanbul: Kronik Kitap.
• Rössel, Jörg. 2008. “Conditions for the Explanatory Power of Life Styles”. European Sociological Review VOLUME 24 NUMBER 2: 231–241.
• Somer, Murat, Jennifer McCoy. 2019. “Transformations through Polarizations and Global Threats to Democracy”. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science. Volume 681, Issue 1: Pages 8-22.
• Somay, Bülent. 2001. “Bir Garp Mukallidi Züppenin İtirafları”. Defter. Sayı:43: 39-54.
• Sakallı, N. 2006 Sosyal Etkiler / Kim Kimi Nasıl Etkiler? Ankara: İmge Kitabevi.
• Savcı, S. (20 Aralık 2023) Kızıl Goncalar Dizisinde Skandal! İslam'a Açılan Savaş. Akit. https://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/selma-savci/kizil-goncalar-dizisinde-skandal-islama-acilan-savas-44035.html
• Todorova, Maria. 2020. Balkanları Tahayyül Etmek. Çev: Dilek Şendil. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tar, Y. Yüce. 2013. “Feministim Demeden Nasıl Feminist Olunur: İslamcı Kadınların Kadın Hakları Tartışmalarındaki Kavramsal İtirazları”. Uluslararası VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi. S.101-116.
• Tekdoğan, Nagehan. 2018. Yeni Osmanlıcılık Hınç, Nostalji, Narsizim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Van Dijk 1993. “Principles of Critical Discourse Analysis” Discourse & Society , Vol. 4, No. 2, Specıal Issue: pp. 249-283.