GÖÇMEN TÜRKLERİN ALMANYA’YA TAŞIDIĞI TÜRK MUTFAĞI

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 45, 171 - 186, 15.10.2025

Latif Çelik

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1700469

Öz

1960’lı yılların başında Almanya, iş gücü açığını kapatmak için Türkiye başta olmak üzere birçok ülkeden işçi kabul etmeye başladı. “Gastarbeiter” (misafir işçi) olarak adlandırılan bu işçiler, yalnızca emeklerini değil, aynı zamanda kültürlerini ve mutfaklarını da beraberlerinde getirdiler. Bu süreçte Türk mutfağı, Almanya’da giderek tanınmaya ve sevilmeye başlandı. İlk dönemlerde göçmenler, alışkın oldukları Türk yemeklerini hazırlamak için yanlarında getirdikleri malzemeleri ve sınırlı yerel kaynakları kullanıyorlardı. Zamanla Türk bakkallarının ve marketlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte Almanya’da Türk mutfağına özgü malzemelere ulaşmak daha kolay hâle geldi. Türk işçilerin evlerinde hazırladığı geleneksel yemekler, Alman komşularla paylaşılmaya başlandı ve bu lezzetler Alman toplumu tarafından büyük ilgi gördü. Türk mutfağının Almanya’daki etkisinin en belirgin örneklerinden biri dönere olan büyük ilgidir. Alman damak zevkine uyarlanarak yapılan döner, 1970’lerden itibaren sokak lezzetleri arasında hızla popülerleşti ve günümüzde Almanların vazgeçilmez yiyeceklerinden biri hâline geldi. Almanya ile Türkiye arasında dönerin kökenine dair süregelen tartışmalara rağmen dönerin diğer fast food türlerine kıyasla çok daha fazla ilgi gördüğü açıktır. 21. yüzyıl gençliği arasında da dönerin popülerliği artarak devam etmektedir. Bunun yanında börek, lahmacun, köfte ve baklava gibi Türk mutfağının özgün lezzetleri de Almanya’da yaygın hâle gelmiştir. Göç ile başlayan bu kültürel etkileşim, iki toplum arasındaki bağları güçlendirmiştir. Bugün Almanya, hem Türkler hem de diğer milletler için çokkültürlü bir gastronomi merkezi hâline gelmiştir. Türk mutfağı Almanya’daki yemek kültürüne yalnızca lezzet katmakla kalmamış aynı zamanda kültürel bir köprü olmayı da başarmıştır. Sayıları her yıl artan Türk restoranları Türk damak tadına olan ilginin yükselişini sürdürdüğünü göstermektedir. Bu makalede göçmen Türkler aracılığıyla Almanya’ya taşınan ve günümüzde Almanlar tarafından da büyük beğeni toplayan Türkiye kökenli lezzetler incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Mutfağı , Almanya’da Türk Lezzetleri , Türkiye Kökenli Yemekler , Gastronomi , Türk Damak Tadı

TURKISH CUISINE BROUGHT TO GERMANY BY MIGRANT TURKS

Öz

In the early 1960s, Germany began accepting workers from various countries, particularly Turkey, in order to address its labor shortage. These workers, referred to as “Gastarbeiter” (guest workers), brought not only their labor but also their cultural traditions and culinary heritage. During this process, Turkish cuisine gradually became recognized and appreciated in Germany. In the early years, migrants relied on ingredients they brought with them or sourced locally in limited quantities to prepare familiar Turkish dishes. Over time, the proliferation of Turkish grocery stores and markets made it easier to access authentic ingredients. Traditional meals prepared in the homes of Turkish workers began to be shared with German neighbors, who responded with great interest. One of the most notable examples of the growing influence of Turkish cuisine in Germany is the widespread popularity of döner kebab. Adapted to suit German tastes, döner rapidly gained prominence as a street food starting in the 1970s and has since become one of the most beloved fast food items in Germany. Despite ongoing debates between Germany and Turkey regarding its origins, döner has clearly surpassed many other fast food types in popularity. Its appeal continues to rise, especially among younger generations. In addition, signature Turkish foods such as börek, lahmacun, köfte, and baklava have become increasingly widespread. This cultural exchange, initiated through migration, has strengthened the ties between the two societies. Today, Germany has become a multicultural gastronomic hub for both Turks and other nationalities. Turkish cuisine has not only enriched German food culture with its flavors, but also served as a cultural bridge. The growing number of Turkish restaurants each year reflects the continued interest in and appreciation for Turkish tastes. This article examines the Turkish-origin dishes introduced to Germany through migration and now widely enjoyed by the German public.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cuisine , Turkish Flavors in Germany , Turkish-Origin Dishes , Multicultural Gastronomy , Turkish Taste

Kaynakça

• Abadan-Unat, Nermin. 2011. “Turkish Migration to Europe: A Paradigm Shift and Its Implications.” Perceptions: Journal of International Affairs 16(2): 23-40
• Başkurt, İrfan. (2012). “Almanya’da Yaşayan Türk Göçmenlerin Kimlik Problemi”. HAYEF Journal of Education 6(2), 81-94
• Çağlar, Ayşe S. 1995. “McDoner: Doner Kebap and the Social Positioning Struggle of German Turks.” Multiculturalism - Critical Concepts in Sociology, ed. Gerd Baumann ve Steven Vertovec, Bölüm: Multiculturalism in the Public Sphere: City and School, Markets and Media, Routledge (Taylor & Francis Group). Londen ve New York
• Çat, Osman. 2010. “Türkische Unternehmer in Unterfranken.” Integrationszeitung No. 40, s. 12. Schweinfurt.
• Cebirbay, Muhammed Ali & Aktaş, Nazan. 2015. “Türk Mutfağının Geleneksel Yiyeceği: Döner Kebab.” Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yay., 329-338.
• Çelebi, Serdar. 2021. “Batıya Göçün 50. Yılında. ” Göçtürkler – Almanya’da 50 Yıl – 50 Jahre in Deutschland. Würzburg: IKG Verlag.
• Çelik, Latif. 2011. Göçtürkler – Almanya’da 50 Yıl – 50 Jahre in Deutschland. Würzburg: IKG Verlag.
• Genel, Mehmet. 2014. Almanya’ya Giden İlk Türk İşçi Göçünün Türk Basınındaki İzdüşümü “Sirkeci Garı’ndan München Hauptbahnhof’a. Selçuk İletişim 8(3), 301-338. https://doi.org/10.18094/si.37255.
• Hein, K. 2014. “Döner ist türkisch.” Integrationszeitung, Ausg. 20, s. 16. Würzburg.
• İyidirli, Ahmet. 1995. “Vom Gastarbeiter zum Unternehmer. Türkische Selbständige in Deutschland.” Dialog der Kulturen 2. Nürnberg.
• Kaya, Ali. 2018. “Gastronomi Sektöründe Türkler.” Birlik Gazetesi, No. 125, s. 22. Würzburg.
• Koch, Herbert R. 1970. Gastarbeiter Kinder in deutschen Schulen. Königswinter am Rhein: Verl. für Sprachmethodik.
• Macit, Nilgün & Kıran, Özgür. 2024. “Yemek ve Toplum: Kültür, Kimlik ve Eşitsizlikler.” Olgu Sosyoloji Dergisi 3(2): 97-106.
• Özcan, Sait. 2024. Avrupalı Türkler. Konya: Kitap Dünyası Yayınları.
• Schmidt, Dorothea. 2000. “Unternehmertum und Ethnizität – Ein Seltsames Paar.” Prokla. Zeitschrift für kritische Sozialwissenschaft: 339.
• Şen, Faruk. 2003. “The Historical and Economic Context of Turkish Migration to Germany.” Turkish Studies, 4(1): 195–208.
• Tolksdorf, Ulrich. 1981. “Ethnische und Regionale Determinanten im Ernährungsverhalten.” Möglichkeiten und Grenzen der Veränderung des Ernährungsverhaltens, ed. Wolfgang Kappus vd., 3. Wissenschaftliche Arbeitstagung der AGEV, 14-21. Göttingen.
• Yenice, Ahmet Serdar. 2013. “Almanya’da Türk İşletmeleri Artışı.” Neue Ekonomi Dergisi, No. 65: 60. Würzburg.
• Yıldız, Süleyman. 2007. “Kimlik ve Ulusal Kimlik Kavramlarının Toplumsal Niteliği.” Milli Folklor 74: 9-16.