Çok boyutlu bir kahramanlık destanının kimi özelliklerine ilişkin notlar

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 124 - 133, 29.06.2022

Aybeniz Rahimova

Öz

Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Muhammed Fuzuli Yazmalar Enstitüsü hazinesinde bulunan Kahramanname destanı çok boyutlu yapısı itibariyle, mit- masal- destan sürecinin izlerini taşıyan bir eser olmasının yanı sıra `Destanlaşmış tarih` kategorisine ait edilmesi gereken bir yapıttır. Destanın kahramanı (ismi de Kahraman`dır) Hazar denizinin Kuzey kıyısındaki Derbent`ten hareket ederek yeni topraklar ele geçirmek isteyen Huşeng Şah`ın yürüyüşlerinin önünde gidiyor, yerin altında ve üstündeki mit- masal- efsane kökenli varlıklarla sonuna kadar savaşarak amacına ulaşıyor. Destanın kompozisyonunda zaman ve mekan faktörleri de mit- masal- efsane üçlüsünün taleplerine uygun kurgulanmıştır. Kahramanname tarihten alıntıları destan kompozisyonu içinde kendine has anlatım tarzıyla okura sunan bir eser olarak bir dizi farklı özelliklere sahiptir. Türk okuru Kahramanname`nin Bakü nüshasının bazı özellikleriyle bu yazıda tanışıyor.

Anahtar Kelimeler

Mit, masal, destan, dev, peri, destanlaştırılmış tarih, Mit, masal, destan, dev, peri, destanlaştırılmış tarih

Kaynakça

• Referans1 Aybəniz Rəhimova.”Xavərnamə” dastanı və Bakı nüsxəsinin ilk nəşri. ...... nəşriyyatı, Bakı, 201.....
• Referans2. Claude Levi-Strauss.Yabani dönenceler.Yayına hazırlayan Selahattin Özpalabıyıklar.Yapı kredi yayınları,ikinci baskı,Mart 1995
• Referans3. Е.М.Мелетинский.Поэтика мифа.Москва, “Наука”, 3-е издание,2000
• Referans4.Жирмунский В.М. Народный героический эпос.Государственное издательство народной литературы.Москва-Ленинград,1962
• Referans5.Фатых Урманче.Тюркский героический эпос.Сравнительно-исторические очерки.ИЯЛИ,Казань,2015
• Referans6.Х.Г.Короглы.Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии,Ирана и Азербайджана.Москва,Наука,1983
• Referans7. Х.Г.Короглы.Взаимосвязи эпоса народов Средней Азии,Ирана и Азербайджана.Москва,Наука,1983
• Referans8.Naciye Yıldız.Türk destanlarında kötü huylu devler.Milli folklor,2010,Yıl 22,Sayı 87
• Referans9.Orhan Şaik Gökyay.Dedem Korkudu kitabı.Başbakanlık Kültür müsteşarlığı Kültür yayınları.İstanbul 1973
• Referans10.Х.Г.Короглы.Взаимосиязи эпоса народов Средней Азии,Ирана и Азербайджана.Москва,Наука,1983.