Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Evidence Based Practices in Umbilical Kord Care

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 26, 31.01.2019

Öz

The umbilical cord is a structure composed of blood vessels and connective tissue that connects the baby and placenta in intrauterine period. The umbilical cord is cut at birth and divides the baby and the mother both physically and symbolically. The infection of the cut umbilical cord is called omphalitis. Umbilical cord flora is susceptible to infections and carries a gate for the entry of infections into the body. Therefore, their care is of utmost importance. There are different applications in the literature on umbilical cord care. The aim of this study is to examine the evidence-based applications used in umbilical cord care. In accordance with the experimental research and systematic investigations about the care of umbilical cord, the most commonly used applications were; alcohol, povidone iodide, chlorhexidine, triple dye, olive oil, breast milk and natural drying method. The advantages and disadvantages of all antiseptics used in the care of the umbilical stump are emphasized in the studies. The most studied groups in the umbilical cord care are chlorhexidine and 70% alcohol. There is insufficient evidence to support antiseptic practice in developed countries. It is insufficient to make any conclusions about the effectiveness of antiseptics in terms of the number and results of the studies.

Kaynakça

  • 1. Ahmadpour-Kacho M, Zahedpasha Y, Hajian K, Javadi G, Talebian H, (2006). The effect of topical application of human milk, ethyl alcohol 96%, and silver sulfadiazine on umbilical cord separation time in newborn infants. Arch Iran Med. 9 (1), 33-8.
  • 2. Ahn Y, Sohn M, Jun Y, Lee E, Lee S, (2013). Two methods of cord care in high-risk newborns: their effects on hydration, temperature, pH, and floras of the cord area. J Child Health Care. 19 (1), 118-29.
  • 3. Aydemir H, Alpaslan O, Demirel Y, (2012). Comparison of the eff ects of 70% alcohol, 10% povidone-iodine and 0.4% chlorhexidine which are used in umbilical care on colonization and umbilical cord separation time. African Journal of Microbiology Research. 6 (13), 3112-3118.
  • 4. Bayın G, Akbulut Y, (2012). Kanıta Dayalı Yaklaşım ve Sağlık Politikası. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 1 (2), 115-132.
  • 5. Bindler RCM, Ball JW, London LM, Davidson MR, (2014). Anne ve Çocuk Hemşireliği Klinik Uygulama Becerileri Kitabı. 50-51. NC Şahiner, A Açıkgöz, MD Bal (Çev Ed), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
  • 6. Cevrioğlu S, Şahin B, (2005). Göbek Kordonu Bakımında Kullanılan Anne Sütü, Kuru Tutma, Povidone-İyod ve Octenidine Hidrocloride Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Yükseklisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • 7. Chawla G, Diwakar KK, (2015). Comparison of Umbilical Cord Cleansing Using Sterile Water and Povidine Iodine-Spirit During Early Neonatal Period: A Double Blind Randomized Control Trial. J Clin Diagn Res. 9 (7), 01-3.
  • 8. Covas Mdel C, Alda E, Medina MS, Ventura S, Pezutti O, Paris De Baeza A, et al, (2011). Alcohol versus bath and natural drying for term newborns umbilical cord care: a prospective randomized clinical trial. Arch Argent Pediatr. 109 (4), 305-13.
  • 9. Çavuşoğlu H, (2007). Oral mukozit yönetiminde kanıta dayalı hemşirelik. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 27 (3), 398-406.
  • 10. Dore S, Buchan D, Coulas S, Hamber L, Stewart M, Cowan D, et al, (1998). Alcohol versus natural drying for newborn cord care. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 27 (6), 621-7.
  • 11. Erenel AS, Vural G, Efe SY, Ozkan S, Ozgen S, Erenoğlu R, (2010). Comparison of olive oil and dry-clean keeping methods in umbilical cord care as microbiological. Matern Child Health J. 14 (6), 999-1004.
  • 12. Golshan M, Hossein N, (2013). Impact of ethanol, dry care and human milk on the time for umbilical cord separation. J Pak Med Assoc. 63 (9), 1117-9.
  • 13. Golombek SG, Brill PE, Salice AL, (2002). Randomized trial of alcohol versus triple dye for umbilical cord care. Clin Pediatr (Phila). 41 (6), 419-23.
  • 14. Görak G, (2008). Doğum Odasında Bakım. 167-173. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı. (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 15. Habibi M, Mahyar A, Heidari R, Javadi A, Mahyar S, (2014). Eau de Dalibour vs. alcohol for umbilical cord care. J Trop Pediatr. 60 (4), 292-6.
  • 16. Imdad A, Bautista RM, Senen KA, Uy ME, Mantaring JB, Bhutta ZA, (2013). Umbilical cord antiseptics for preventing sepsis and death among newborns. Cochrane Database Syst Rev. 31 (5), CD008635.
  • 17. Janssen PA, Selwood BL, Dobson SR, Peacock D, Thiessen PN, (2003). To dye or not to dye: A randomized clinical trial of triple dye/ alcohol regime versus dry cord care. Pediatrics, 111 (1), 15-20.
  • 18. Karabudak SS, Ergün S, (2013). Yenidoğan Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 304, 308. İçinden: Z Conk, Z Başbakkal, H Bal Yılmaz, B Bolışık (Ed), Pediatri Hemşireliği. Akademisyen Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 19. Kliegman RM, (2003). Fetüs ve Yenidoğan Hastalıkları. 204. İçinden: M Tuzcu (Çev Ed), Nelson Essentials of Pediatrics. Nobel Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 20. Lahmiti S, El Fakiri K, Aboussad A, (2009). Antiseptics in neonatology: the inheritance of the past in the daylight. Arch Pediatr. 17 (1), 91-6.
  • 21. Lee OH, Lee BY, (2010). Antioxidant and antimicrobial activities of individual and combined phenolics in Olea europaea leaf extract. Bioresour Technol. 101 (10), 3751-4.
  • 22. Mahrous SE, Darwish MM, Dabash AS, Marie I, Abdelwahab FS, (2012). Topical application of human milk reduces umbilical cord separation time and bacterial colonization compared to ethanol in newborns. Translational Biomedicine. 3, 1-8.
  • 23. Malayoğlu HB, Aktaş B, (2011). Zeytin Yağı İşleme Yan Ürünlerinden Zeytin Yaprağı ile Zeytin Karasuyunun Antimikrobiyal ve Antioksidan Etkileri. Hayvansal Üretim. 52 (1), 49-58.
  • 24. Mullany, L.C., Darmstadt, G. L., et al. (2006). Topical applications of chlorhexidine to the umbilical cord for prevention of omphalitis and neonatal mortality in southern Nepal: a community-based, cluster-randomised trial. Lancet. 367 (9514), 910-918.
  • 25. Ozdemir H, Bilgen H, Topuzoglu A, Coskun S, Soyletir G, Bakir M, et al, (2017). Impact of different antiseptics on umbilical cord colonization and cord separation time. J Infect Dev Ctries. 11 (2), 152-157.
  • 26. Özek E, Akman İ, (2007). Yenidoğanın Genel Bakım Prensipleri. 173. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 27. Quattrin R, Iacobucci K, De Tina AL, Gallina L, Pittini C, Brusaferro S, (2016). 70% Alcohol Versus Dry Cord Care in the Umbilical Cord Care: A Case-Control Study in Italy. Medicine (Baltimore). 95 (14), e3207.
  • 28. Pereira AP, Ferreira IC, Pereira JA, (2007). Phenolic compounds and antimicrobial activity of olive (Olea europaea L. Cv. Cobrançosa) leaves. Molecules. 12 (5), 1153-62.
  • 29. Samancı N, (2007). Yenidoğanın Muayenesi. 144, 163. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 30. Shoaeib FM, All SA, El-Barrawy MA, (2005). Alcohol or traditional methods versus natural drying for newborn’s cord care. J Egypt Public Health Assoc. 80 (1-2), 169-201.
  • 31. Stetler CB, Brunell M, Giuliano KK, Morsi D, Prince L, Newell-Stokes V, (1998). Evidence-based practice and the role of nursing leadership. J Nurs Adm. 28, 45-53.
  • 32. Suliman AK, Watts H, Beiler J, King TS, Khan S, Carnuccio M, et al, (2010). Triple dye plus rubbing alcohol versus triple dye alone for umbilical cord care. Clin Pediatr (Phila). 49 (1), 45-8.
  • 33. Taffazoli M, Farahani LA, Mohammadzadeh A, Esmaeeli H, Ghazvini K, (2008). Dose topical application of breast milk affect on bactrial colonization in umblical cord?. J Semnan Uni Med Sci. 10, 29-35.
  • 34. Tershakovec AM, Stallings VA, (2003). Çocukta Beslenme ve Beslenme Bozuklukları. 204. İçinden: M Tuzcu (Ed), Nelson Essentials of Pediatrics. Nobel Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 35. Vural G, Kıza S, (2006). Umblical cord care: a pilot study comparing topical human milk, povidoneiodine and dry care. J Obster Gynecol Neonatal Nurse. 35, 123-8.
  • 36. Yıldız G, Uylaşer V, (2010). Doğal Bir Antimikrobiyel: Oleuropein, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University). 25 (1), 131-142.
  • 37. Yıldız S, (2008). İlk Günden Sonraki Bakım. 771. İçinden: T Dağoğlu, G Görak (Ed), Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
  • 38. Yılmaz M, (2005). Hemşirelik Bakım Hizmetinin Kalitesini Geliştirme Yolu Olarak Kanıta Dayalı Uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 9 (1), 41-8.
  • 39. WHO (World Health Organization) Erişim adresi: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/guidelines-recommendations-newborn-health.pdf, Erişim tarihi: 01.05.2018.
  • 40. WHO (World Health Organization) Erişim adresi: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/postnatal-care-recommendations/en/, Erişim tarihi: 01.05.2018.

Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 20 - 26, 31.01.2019

Öz

Göbek kordonu, intrauterin dönemde bebek ve plasentayı birbirine bağlayan kan damarları ve bağ dokusundan oluşan bir yapıdır. Göbek bağının doğumda kesilmesi ile anne ve bebek hem fizyolojik hem de sembolik olarak ayrılmış olurlar. Kesilen göbek bağının enfeksiyonuna omfalit denir. Umbilikal kord florası enfeksiyonlara yatkındır ve enfeksiyonların vücuda girişi için bir kapı özelliği taşır. Bu nedenle bakımı büyük önem taşımaktadır. Umbilikal kord bakımına ilişkin literatürde farklı uygulamalar yer almaktadır. Bu çalışmadaki amaç, umbilikal kord bakımında kullanılan kanıta dayalı uygulamaları incelemektir. Yapılan deneysel araştırmalar ve sistematik incelemeler doğrultusunda göbek güdüğü bakımında en sık kullanılan uygulamalar; alkol, povidon iyodür, klorheksidin, üçlü boya, zeytinyağı, anne sütü ve doğal kurutma yöntemi olarak belirlenmiştir. Göbek bağı bakımında kullanılan tüm antiseptiklerin avantajı ve dezavantajı çalışmalarda vurgulanmıştır. Umbilikal kord bakımında en çok çalışılan gruplar klorheksidin ve %70’lik alkol olarak belirlemiştir. Gelişmiş ülkelerde antiseptik uygulamasını destekleyecek yeterli kanıt bulunmamaktadır. Yapılan çalışmaların sayısı ve sonuçları doğrultusunda antiseptiklerin etkinliği hakkında herhangi bir çıkarım yapmak yetersizdir.

Kaynakça

  • 1. Ahmadpour-Kacho M, Zahedpasha Y, Hajian K, Javadi G, Talebian H, (2006). The effect of topical application of human milk, ethyl alcohol 96%, and silver sulfadiazine on umbilical cord separation time in newborn infants. Arch Iran Med. 9 (1), 33-8.
  • 2. Ahn Y, Sohn M, Jun Y, Lee E, Lee S, (2013). Two methods of cord care in high-risk newborns: their effects on hydration, temperature, pH, and floras of the cord area. J Child Health Care. 19 (1), 118-29.
  • 3. Aydemir H, Alpaslan O, Demirel Y, (2012). Comparison of the eff ects of 70% alcohol, 10% povidone-iodine and 0.4% chlorhexidine which are used in umbilical care on colonization and umbilical cord separation time. African Journal of Microbiology Research. 6 (13), 3112-3118.
  • 4. Bayın G, Akbulut Y, (2012). Kanıta Dayalı Yaklaşım ve Sağlık Politikası. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 1 (2), 115-132.
  • 5. Bindler RCM, Ball JW, London LM, Davidson MR, (2014). Anne ve Çocuk Hemşireliği Klinik Uygulama Becerileri Kitabı. 50-51. NC Şahiner, A Açıkgöz, MD Bal (Çev Ed), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
  • 6. Cevrioğlu S, Şahin B, (2005). Göbek Kordonu Bakımında Kullanılan Anne Sütü, Kuru Tutma, Povidone-İyod ve Octenidine Hidrocloride Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Yükseklisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyon Kocatepe Üniversitesi.
  • 7. Chawla G, Diwakar KK, (2015). Comparison of Umbilical Cord Cleansing Using Sterile Water and Povidine Iodine-Spirit During Early Neonatal Period: A Double Blind Randomized Control Trial. J Clin Diagn Res. 9 (7), 01-3.
  • 8. Covas Mdel C, Alda E, Medina MS, Ventura S, Pezutti O, Paris De Baeza A, et al, (2011). Alcohol versus bath and natural drying for term newborns umbilical cord care: a prospective randomized clinical trial. Arch Argent Pediatr. 109 (4), 305-13.
  • 9. Çavuşoğlu H, (2007). Oral mukozit yönetiminde kanıta dayalı hemşirelik. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 27 (3), 398-406.
  • 10. Dore S, Buchan D, Coulas S, Hamber L, Stewart M, Cowan D, et al, (1998). Alcohol versus natural drying for newborn cord care. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 27 (6), 621-7.
  • 11. Erenel AS, Vural G, Efe SY, Ozkan S, Ozgen S, Erenoğlu R, (2010). Comparison of olive oil and dry-clean keeping methods in umbilical cord care as microbiological. Matern Child Health J. 14 (6), 999-1004.
  • 12. Golshan M, Hossein N, (2013). Impact of ethanol, dry care and human milk on the time for umbilical cord separation. J Pak Med Assoc. 63 (9), 1117-9.
  • 13. Golombek SG, Brill PE, Salice AL, (2002). Randomized trial of alcohol versus triple dye for umbilical cord care. Clin Pediatr (Phila). 41 (6), 419-23.
  • 14. Görak G, (2008). Doğum Odasında Bakım. 167-173. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı. (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 15. Habibi M, Mahyar A, Heidari R, Javadi A, Mahyar S, (2014). Eau de Dalibour vs. alcohol for umbilical cord care. J Trop Pediatr. 60 (4), 292-6.
  • 16. Imdad A, Bautista RM, Senen KA, Uy ME, Mantaring JB, Bhutta ZA, (2013). Umbilical cord antiseptics for preventing sepsis and death among newborns. Cochrane Database Syst Rev. 31 (5), CD008635.
  • 17. Janssen PA, Selwood BL, Dobson SR, Peacock D, Thiessen PN, (2003). To dye or not to dye: A randomized clinical trial of triple dye/ alcohol regime versus dry cord care. Pediatrics, 111 (1), 15-20.
  • 18. Karabudak SS, Ergün S, (2013). Yenidoğan Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 304, 308. İçinden: Z Conk, Z Başbakkal, H Bal Yılmaz, B Bolışık (Ed), Pediatri Hemşireliği. Akademisyen Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 19. Kliegman RM, (2003). Fetüs ve Yenidoğan Hastalıkları. 204. İçinden: M Tuzcu (Çev Ed), Nelson Essentials of Pediatrics. Nobel Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 20. Lahmiti S, El Fakiri K, Aboussad A, (2009). Antiseptics in neonatology: the inheritance of the past in the daylight. Arch Pediatr. 17 (1), 91-6.
  • 21. Lee OH, Lee BY, (2010). Antioxidant and antimicrobial activities of individual and combined phenolics in Olea europaea leaf extract. Bioresour Technol. 101 (10), 3751-4.
  • 22. Mahrous SE, Darwish MM, Dabash AS, Marie I, Abdelwahab FS, (2012). Topical application of human milk reduces umbilical cord separation time and bacterial colonization compared to ethanol in newborns. Translational Biomedicine. 3, 1-8.
  • 23. Malayoğlu HB, Aktaş B, (2011). Zeytin Yağı İşleme Yan Ürünlerinden Zeytin Yaprağı ile Zeytin Karasuyunun Antimikrobiyal ve Antioksidan Etkileri. Hayvansal Üretim. 52 (1), 49-58.
  • 24. Mullany, L.C., Darmstadt, G. L., et al. (2006). Topical applications of chlorhexidine to the umbilical cord for prevention of omphalitis and neonatal mortality in southern Nepal: a community-based, cluster-randomised trial. Lancet. 367 (9514), 910-918.
  • 25. Ozdemir H, Bilgen H, Topuzoglu A, Coskun S, Soyletir G, Bakir M, et al, (2017). Impact of different antiseptics on umbilical cord colonization and cord separation time. J Infect Dev Ctries. 11 (2), 152-157.
  • 26. Özek E, Akman İ, (2007). Yenidoğanın Genel Bakım Prensipleri. 173. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 27. Quattrin R, Iacobucci K, De Tina AL, Gallina L, Pittini C, Brusaferro S, (2016). 70% Alcohol Versus Dry Cord Care in the Umbilical Cord Care: A Case-Control Study in Italy. Medicine (Baltimore). 95 (14), e3207.
  • 28. Pereira AP, Ferreira IC, Pereira JA, (2007). Phenolic compounds and antimicrobial activity of olive (Olea europaea L. Cv. Cobrançosa) leaves. Molecules. 12 (5), 1153-62.
  • 29. Samancı N, (2007). Yenidoğanın Muayenesi. 144, 163. İçinden: T Dağoğlu, F Ovalı (Ed), Neonataloji. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul.
  • 30. Shoaeib FM, All SA, El-Barrawy MA, (2005). Alcohol or traditional methods versus natural drying for newborn’s cord care. J Egypt Public Health Assoc. 80 (1-2), 169-201.
  • 31. Stetler CB, Brunell M, Giuliano KK, Morsi D, Prince L, Newell-Stokes V, (1998). Evidence-based practice and the role of nursing leadership. J Nurs Adm. 28, 45-53.
  • 32. Suliman AK, Watts H, Beiler J, King TS, Khan S, Carnuccio M, et al, (2010). Triple dye plus rubbing alcohol versus triple dye alone for umbilical cord care. Clin Pediatr (Phila). 49 (1), 45-8.
  • 33. Taffazoli M, Farahani LA, Mohammadzadeh A, Esmaeeli H, Ghazvini K, (2008). Dose topical application of breast milk affect on bactrial colonization in umblical cord?. J Semnan Uni Med Sci. 10, 29-35.
  • 34. Tershakovec AM, Stallings VA, (2003). Çocukta Beslenme ve Beslenme Bozuklukları. 204. İçinden: M Tuzcu (Ed), Nelson Essentials of Pediatrics. Nobel Tıp Kitabevi, Ankara.
  • 35. Vural G, Kıza S, (2006). Umblical cord care: a pilot study comparing topical human milk, povidoneiodine and dry care. J Obster Gynecol Neonatal Nurse. 35, 123-8.
  • 36. Yıldız G, Uylaşer V, (2010). Doğal Bir Antimikrobiyel: Oleuropein, U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi (Journal of Agricultural Faculty of Uludag University). 25 (1), 131-142.
  • 37. Yıldız S, (2008). İlk Günden Sonraki Bakım. 771. İçinden: T Dağoğlu, G Görak (Ed), Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri. Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
  • 38. Yılmaz M, (2005). Hemşirelik Bakım Hizmetinin Kalitesini Geliştirme Yolu Olarak Kanıta Dayalı Uygulama. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 9 (1), 41-8.
  • 39. WHO (World Health Organization) Erişim adresi: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/guidelines-recommendations-newborn-health.pdf, Erişim tarihi: 01.05.2018.
  • 40. WHO (World Health Organization) Erişim adresi: http://www.who.int/maternal_child_adolescent/documents/postnatal-care-recommendations/en/, Erişim tarihi: 01.05.2018.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Aylin Çakşak Bu kişi benim 0000-0003-2923-4452

Dilek Yıldız Bu kişi benim

Berna Eren Fidancı Bu kişi benim

Burcu Çalık Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 31 Ocak 2019
Gönderilme Tarihi 14 Aralık 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Çakşak, A., Yıldız, D., Eren Fidancı, B., Çalık, B. (2019). Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 20-26.
AMA Çakşak A, Yıldız D, Eren Fidancı B, Çalık B. Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar. AvrasyaSBD. Ocak 2019;2(1):20-26.
Chicago Çakşak, Aylin, Dilek Yıldız, Berna Eren Fidancı, ve Burcu Çalık. “Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 2, sy. 1 (Ocak 2019): 20-26.
EndNote Çakşak A, Yıldız D, Eren Fidancı B, Çalık B (01 Ocak 2019) Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 2 1 20–26.
IEEE A. Çakşak, D. Yıldız, B. Eren Fidancı, ve B. Çalık, “Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar”, AvrasyaSBD, c. 2, sy. 1, ss. 20–26, 2019.
ISNAD Çakşak, Aylin vd. “Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 2/1 (Ocak 2019), 20-26.
JAMA Çakşak A, Yıldız D, Eren Fidancı B, Çalık B. Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar. AvrasyaSBD. 2019;2:20–26.
MLA Çakşak, Aylin vd. “Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 2, sy. 1, 2019, ss. 20-26.
Vancouver Çakşak A, Yıldız D, Eren Fidancı B, Çalık B. Umbilikal Kord Bakımında Kanıta Dayalı Uygulamalar. AvrasyaSBD. 2019;2(1):20-6.