Death and Effects on The Child

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 171 - 176, 30.09.2020

Nazan Kaytez

Öz

It is inevitable for children to meet the concept of death, which is defined as the end of life. Children may lose a relative, see a dead animal outside, and encounter the concept of death in the story texts they read, in daily life or in the news. To help children in such situations, it is necessary to know how children of different age groups perceive and react to death. Children react variously to death or loss. The reactions of children vary according to their age, level of development, personality traits and relationship with the deceased. One of the most important factors affecting children's reactions is the way of reporting death. Many adults avoid talking to children about death. However, the child's ability to cope with the grief process in a healthy way after the loss depends on the approach of adults to the child. For this reason, it is very important to give the child the death news correctly. Based on this idea, the development of the concept of death in children according to developmental stages and its effects on children were explained in the study, and information was given about how death should be explained to children.

Anahtar Kelimeler

Child, Developmental stages, Perception of death, Grief

Ölüm ve Çocuk Üzerindeki Etkileri

Öz

Yaşamın sona ermesi olarak tanımlanan ölüm kavramı ile çocukların tanışması kaçınılmazdır. Çocuklar bir yakınını kaybedebilmekte, dışarıda ölmüş bir hayvan görebilmekte, okudukları hikâye metinlerinde, günlük yaşamda ya da haberlerde ölüm kavramıyla karşılaşabilmektedirler. Bu gibi durumlarda çocuklara yardımcı olabilmek için, farklı yaş gruplarındaki çocukların ölümü nasıl algıladıklarını ve ölüme nasıl tepki gösterdiklerini bilmek gerekmektedir. Çocuklar ölüm ya da kayıp karşısında çeşitli tepkiler verebilmektedirler. Çocukların vermiş oldukları tepkiler yaşına, bulunduğu gelişim düzeyine, geçmişte ölümle ilgili bir deneyim yaşayıp yaşamama durumlarına ve ölen kişiyle olan ilişkisine göre farklılık göstermektedir. Çocukların tepkilerini etkileyen en önemli faktörlerden birisi de ölüm haberinin veriliş şeklidir. Birçok yetişkin çocukla ölüm hakkında konuşmaktan kaçınmaktadır. Oysa kayıp sonrası çocuğun yas süreciyle sağlıklı bir şekilde baş edebilmesi yetişkinlerin çocuğa yaklaşımına bağlıdır. Bu nedenle çocuğa ölüm haberinin uygun bir şekilde verilmesi çok önemlidir. Bu düşünceden hareketle çalışmada gelişim dönemlerine göre çocuklarda ölüm kavramın gelişimi ve çocuklar üzerindeki etkileri açıklanmış, ölümün çocuklara nasıl anlatılması gerektiği hakkında bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çocuk, gelişim dönemleri, ölüm algısı, yas

Kaynakça

• Attepe A. (2010). Anne baba kaybının çocuklar üzerindeki etkileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(23), 23-28.
• Berk E. L. (2013). Bebekler ve çocuklar doğum öncesinden orta çocukluğa. (Çev. N. Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Bildik T. (2013). Ölüm, kayıp, yas ve patolojik yas: Ege Tıp Dergisi, 52(4), 223-229.
• Dülgerler Ş, Engi̇n E, Çam O. (2005). Çocuklarda ölüm kavramı ve yas sürecinde psikiyatri hemşiresinin rolü. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 21 (1) , 197-209.
• Dyregrov A. (2008). Grief in children a handbook for adults. USA: Jessica Kingley Publishers.
• Ergün N. (2005). Çocuklarda yas. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 4(1), 98-101.
• Granot T. (2005). Without You: Children and young people growing up with loss and ıts effects. USA: Jessica Kingley Publishers.
• Kırmaz G. (2017). Okul Öncesi dönemi (3-6 yaş) çocuklarında ölüm yaşantısı üzerine ailelere öneriler: Okul Psikolojik Danışmanı E- Bülten, 7,35-37.
• Kıvılcım M, Gümüş Doğan D. (2014). Çocuk ve ölüm: Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 21(1), 80-85.
• Koytak N S. (2008). 7-11 yaş grubundaki çocuklarda ölüm kavramı ve ölüm kaygısının araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Santrock J W. (2015). Ölüm ölmek ve yas. (Çev. G. Yüksel). Yaşam boyu gelişim içinde (s.620-643). Ankara: Nobel Akademi.
• Sezer S, Saya P. (2009). Gelişimsel açıdan ölüm kavramı: Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 151-165 .
• Slaughter V. (2005). Young children’s understanding of death: Australian Psychologist, 40(3), 179-186.
• Slaughter V, Griffiths M. (2007). Death understanding and fear of death in young children. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(4), 525-535.
• Şahin Zeteroğlu, E. (2018). Yanyana bulunmaması gereken iki kavram: Çocuk ve ölüm (Ed: P. Bayhan ve İ. Artan). Sağlık kuruluşlarında çocuk içinde (s.97-117). Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Rutter M, Taylor EA. (2002). Child and adolescent psychiatry, USA: Blackwell Publishing.
• Ürer E. (2017). Çocuklarda ölüm ve yas üzerine bir inceleme. Dini Araştırmalar, 20(52), 131- 140.
• Willis C. A. (2002). The grieving process in children: Strategies for understanding, educating, and reconciling children's perceptions of death. Early Childhood Education Journal, 29(4): 221-226.
• Worden W J. (2001) Children and grief: When a parent dies. New York: Guilford Press
• Yıldız A. (2004). Çocuk, ölüm ve kayıp. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(12): 125-144.
• Yörükoğlu, A. (2004). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Özgür Yayınları.