COVID-19 Enfeksiyonunda Hematolojik ve Enflamatuvar Parametrelerin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 37 - 44, 05.09.2022

Yasemin Atıcı , Demet Kaçaroğlu , Ayşegül Yılmaz , Fatih Bakır , Bülent Ahmet Beşirbellioğlu Dogan Yucel , Metin Yıldırımkaya

https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1062092

Cited By: 2

Öz

AMAÇ: COVID-19 enfeksiyonu olan bireylerde, hastalığın şiddetini belirlemek, risk faktörlerini analiz etmek ve hastalığın prognozunu takip etmek için hematolojik ve enflamatuvar parametreler önemlidir. Bu parametreler yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişim gösterebilir. Çalışmamızda COVID-19 enfeksiyonu olan hastaların Nötrofil/Lenfosit oranı (NLO), C-Reaktif Protein (CRP), Ferritin, Laktat Dehidrogenaz (LDH), D-Dimer ve Sistemik immün enflamasyon indeksi (Sİİ) parametrelerinin yaş ve cinsiyete göre değişimini incelemeyi amaçladık.
YÖNTEM: Mart 2019 ve Ağustos 2021 tarihleri arasında Lokman Hekim Üniversitesi Ankara Hastanesi'ne başvuran ve PCR testi pozitif olan toplam 322 servis hastası (Kadın: 180, Erkek: 142) çalışmaya dahil edildi. Hastalar yaşlarına göre beş gruba ayrıldı (1.grup: 1-17 yaş; 2.grup: 18-30 yaş; 3.grup: 31-45 yaş; 4.grup: 46-60 yaş; 5.grup: 61-92 yaş). Hastaların laboratuvar sonuçları ve demografik bulguları retrospektif olarak incelendi. Gruplarda WBC, NLO, CRP, Ferritin, LDH, D-Dimer, Sİİ değerleri incelendi.
BULGULAR: Yaş grupları arasında NLO, CRP, Ferritin, LDH, D-Dimer parametreleri değerlendirildiğinde; 1. ve 2. grup karşılaştırıldığında D-dimer seviyesinde, 1. ve 3. grup karşılaştırıldığında LDH, WBC, CRP seviyelerinde, 1. ve 4. grup karşılaştırıldığında CRP seviyesinde, 1. ve 5. grup değerlendirildiğinde Ferritin, NLO, CRP seviyelerinde anlamlı fark görüldü (p<0.05). NLO, CRP, Ferritin, LDH, D-Dimer değerlerinin yaş ile korelasyonları incelendiğinde CRP, LDH ve Ferritin düzeyleri orta düzeyde korelasyon gösterirken (sırasıyla r=0.557, r=0.408, r=0.400); NLO, D-Dimer ve WBC değerlerinde korelasyon görülmedi. Cinsiyete göre değerlendirildiğinde enfeksiyonla ilişkili parametrelerin (CRP, NLO, WBC ve Ferritin) erkek hastalarda daha yüksek olduğu görüldü (p<0.05). Sİİ değerleri yaşa ve cinsiyete göre değerlendirildiğinde anlamlı fark görülmedi (p>0.05).
SONUÇ: Enflamatuvar ve hematolojik belirteçler COVID-19 enfeksiyonlu hastalarda değişiklik gösterdiğinden enfeksiyonun takibinde WBC, NLO, CRP, Ferritin, LDH, D-Dimer parametreleri ile demografik verilerin birlikte değerlendirilmesinin faydalı olacağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Ferritin, D-dimer, C-reaktif protein

Kaynakça

• Çelik D. and Köse Ş. (2020). COVID-19 in Adults: Clinical Findings, The journal of Tepecik Education and Research Hospital, 30, 43–48.
• Ding Q, Lu P, Fan Y, Xia Y, Liu M. (2020). The clinical characteristics of pneumonia patients coinfected with 2019 novel coronavirus and influenza virus in Wuhan, China. J Med Virol, 92:1549–1555.
• Dong X, Cao YY, Lu XX, Zhang JJ, Du H, Yan YQ, Akdis CA, Gao YD. (2020). Eleven faces of coronavirus disease 2019. Allergy, 75(7):1699-1709.
• Elshazli RM, Toraih EA, Elgaml A, El-Mowafy M, El-Mesery M, Amin MN, Hussein MH, Killackey MT, Fawzy MS, Kandil E. (2020). Diagnostic and prognostic value of hematological and immunological markers in COVID-19 infection: A meta-analysis of 6320 patients. PLoS One. 21;15(8):e0238160.
• Fois AG, Paliogiannis P, Scano V, Cau S, Babudieri S, Perra R, Ruzzittu G, Zinellu E, Pirina P, Carru C, Arru LB, Fancellu A, Mondoni M, Mangoni AA, Zinellu A. (2020). The Systemic Inflammation Index on Admission Predicts In-Hospital Mortality in COVID-19 Patients. Molecules. 25(23):5725.
• Fu J, Kong J, Wang W, Wu M, Yao L, Wang Z, Jin J, Wu D, Yu X. (2020). The clinical implication of dynamic neutrophil to lymphocyte ratio and D-dimer in COVID-19: A retrospective study in Suzhou China. Thromb Res.192:3-8.
• Gürsoy Doruk Ö, Örmen M, and Tuncel P. (2021) Biochemical and Hematological Parameters in COVID-19, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 35(50): 71–80.
• Hariyanto TI, Japar KV, Kwenandar F, Damay V, Siregar JI, Lugito NPH, Tjiang MM, Kurniawan A. (2021). Inflammatory and hematologic markers as predictors of severe outcomes in COVID-19 infection: A systematic review and meta-analysis. Am J Emerg Med. 41:110-119.
• Ibrahim ME, AL-Aklobi OS, Abomughaid MM, Al-Ghamdi MA. (2021). Epidemiological, clinical, and laboratory findings for patients of different age groups with confirmed coronavirus disease 2019 (COVID-19) in a hospital in Saudi Arabia. PLoS ONE 16(4): e0250955.
• Khandait H, Gandotra G, Sachdeva S Kramer CA, Nye D, Golamari R, Jain R. (2020). COVID-19 and Hematology—What Do We Know So Far? SN Compr. Clin. Med. 2, 2631–2636.
• Li H, Huang J, Pan W, Zhang C, Chang X, Yang B. (2020). Systemic Immune-Inflammatory Index predicts prognosis of patients with COVID-19: a retrospective study. Research Square.
• Ozdemir A, Kocak SY, Karabela SN, Yılmaz M. (2021). Can systemic immune inflammation index at admission predict in-hospital mortality in chronic kidney disease patients with SARS-CoV-2 infection. Nefrologia (Engl Ed). 15.
• Pourbagheri-Sigaroodi A, Bashash D, Fateh F, Abolghasemi H. (2020). Laboratory findings in COVID-19 diagnosis and prognosis. Clin Chim Acta. 510:475-4. Sanyaolu A, Okorie C, Marinkovic A, Patidar R, Younis K, Desai P, Hosein Z, Padda I, Mangat J, Altaf M. (2020). Comorbidity and its Impact on Patients with COVID-19. SN Compr Clin Med. 25:1-8.
• Seyit M, Avci E, Nar R, Senol H, Yilmaz A, Ozen M, Oskay A, Aybek H. (2021). Neutrophil to lymphocyte ratio, lymphocyte to monocyte ratio and platelet to lymphocyte ratio to predict the severity of COVID-19. Am J Emerg Med. 40:110-114.
• Shang W, Dong J, Ren Y, Tian M, Li W, Hu J, Li Y. (2020). The value of clinical parameters in predicting the severity of COVID-19. J Med Virol. 92(10):2188-2192.
• Szklanna PB, Altaie H, Comer SP, Cullivan S, Kelliher S, Weiss L, Curran J, Dowling E, O'Reilly KMA, Cotter AG, Marsh B, Gaine S, Power N, Lennon Á, McCullagh B, Ní Áinle F, Kevane B, Maguire PB. (2021). Routine Hematological Parameters May Be Predictors of COVID-19 Severity. Front Med (Lausanne). 8:682843.
• Temgoua MN, Endomba FT, Nkeck JR, Kenfack GU, Tochie JN, Essouma,M. (2020). Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) as a Multi-Systemic Disease and its Impact in Low- and Middle-Income Countries (LMICs). SN comprehensive clinical medicine, 1–11.
• Thompson S, Bohn MK, Mancini N, Loh TP, Wang CB, Grimmler M, Yuen KY, Mueller R, Koch D, Sethi S, Rawlinson WD, Clementi M, Erasmus R, Leportier M, Kwon GC, Menezes ME, Patru MM, Gramegna M, Singh K, Najjar O, Ferrari M, Lippi G, Adeli K, Horvath AR. (2020). IFCC Interim Guidelines on Biochemical/Hematological Monitoring of COVID‐19 Patients. Clin Chem Lab Med, 58(12):2009–16.
• Tjendra Y, Al Mana AF, Espejo AP, Akgun Y, Millan NC, Gomez-Fernandez C, Cray C. (2020). Predicting Disease Severity and Outcome in COVID-19 Patients: A Review of Multiple Biomarkers. Arch Pathol Lab Med. 1;144(12):1465-1474.
• Turan D, Çınarka H, Çörtük M, Tanrıverdi E, Uğur Chousein EG, Yıldırım BZ, Akay Arslan M, Sezen CB, Çetinkaya E. (2021). The Relationship Between SII, PLR, LCR, MPV/PLT Values and COVID-19 Prognosis. South Clin Ist Euras. 32(2): 109-115
• Vafadar Moradi E, Teimouri A, Rezaee R, Morovatdar N, Foroughian M, Layegh P, Rezvani Kakhki B, Koupaei SRA, Ghorani V. (2021). Increased age, neutrophil-to-lymphocyte ratio (NLR) and white blood cells count are associated with higher COVID-19 mortality, Am. J. Emerg. Med, 40, 11-14.
• Velazquez S, Madurga R, Castellano JM, Rodriguez-Pascual J, de Aguiar Diaz Obregon SR, Jimeno S, Montero JI, Wichner PSV, López-Escobar A. (2021). Hemogram-derived ratios as prognostic markers of ICU admission in COVID-19. BMC Emerg Med. 27;21(1):89.
• www.covid19.who.int Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
• Yang AP, Liu JP, Tao WQ, Li HM. (2020). The diagnostic and predictive role of NLR, d-NLR and PLR in COVID-19 patients. Int Immunopharmacol. 84:106504.
• Yılmaz A. Kaçaroğlu D. Atıcı Y. Şamandar Aydaş H. (2021). Covid-19’da Cinsiyet Hormonlarının İmmün Yanıt Üzerine Etkileri. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 47 (3)
• Zhang B, Zhou X, Qiu Y, Song Y, Feng F, Feng J, Song Q, Jia Q, Wang J. (2020). Clinical characteristics of 82 cases of death from COVID-19. PLoS One. 9;15(7):e0235458.
• Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, Xiang J, Wang Y, Song B, Gu X, Guan L, Wei Y, Li H, Wu X, Xu J, Tu S, Zhang Y, Chen H, Cao B. (2020). Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet. 28;395(10229):1054-1062.