Hemşirelik Öğrencilerinde Deprem Sonrası Deprem Bilgi Düzeyinin Belirlenmesi: Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 151 - 158, 30.09.2025

Ayla Güllü , Süheyla Aslan

https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1679880

Öz

Amaç: Sağlık çalışanları afet yönetiminin vazgeçilmez unsurlarıdır ve kapsamlı deprem bilgisinin depreme hazırlıklı olmayı olumlu yönde etkilediği belirtilmektedir. Bu çalışmanın amacı 6 Şubat depremi sonrası hemşirelik öğrencilerinin deprem bilgi düzeylerinin belirlenmesidir.
Yöntem: Kesitsel tipte tasarlanan bu çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde kayıtlı olan 238 hemşirelik öğrencisi oluşturmuştur. Hemşirelik öğrencilerinin deprem bilgi düzeylerinin belirlenmesinde ‘Deprem Bilgi Düzeyi Ölçeği (DBDÖ)’ kullanılmıştır. Çalışma verileri Şubat-Nisan 2024 tarihleri arasında çevrimiçi anket (Google Forms) aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde t testi, ANOVA testi ve post-hoc LSD testi kullanılmıştır. Bulgular %95 güven aralığında, p<0,05 düzeyinde değerlendirilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların % 68,9’unun cinsiyeti kadındır. Katılımcıların %97,1’inin 6 Şubat depremini yaşadığı belirlenmiştir. DBDÖ ölçeğinden alınan toplam puan 69,95±10,39 (19-95) olarak saptanmıştır. ‘Deprem Bölgeleri Dağılışı Bilgisi’ alt ölçek puanı depremi yaşayan katılımcılarda (25,26±4,08), depremi yaşamayan katılımcılardan (20,71±4,07) yüksek bulunmuştur. ‘Deprem Etkileri Bilgisi’ alt ölçek puanı depremi yaşayan katılımcılarda (29,29±4,87), depremi yaşamayan katılımcılardan (24,57±4,54) yüksek bulunmuştur (p<0,05).
Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin deprem sonrası deprem bilgi düzeylerinin orta seviyenin üzerinde olduğu bulunmuştur. Deprem farkındalığı oluşturma, deprem bilgi düzeyini artırma ve afetlerin olumsuz etkilerini azaltmada hemşirelik öğrencilerinin aktif rol almasını sağlamak için, eğitim programlarında sürdürülebilir faaliyetlerin hazırlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Düzeyi , Deprem , Hemşirelik , Öğrenci.

Etik Beyan

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştirma ve Yayin Etiği Kurulunun 06.12.2023 tarihindeki toplantısında 10 sayılı ve 11 numaralı kararı ile Etik Kurul onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Teşekkür

Çalışmaya katılım sağlayan hemşirelik öğrencilerine teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abou Hashish E, Banoona R. (2023). Disaster nursing and disaster preparedness: an investigation of nursing students’ knowledge, competence and attitudes. Nurs Manag, 29:25-31.
• AFAD. (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/ afad.gov.tr/35429/xfiles/Turkiye_de_Afetler.pdf Erişim Tarihi:18.06.2025
• Alqahtany AM, Abubakar IR. (2020). Public perception and attitudes to disaster risks in a coastal metropolis of Saudi Arabia. International Journal of Disaster Risk Reduction, 44:101422. https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2019.101422.
• Ao Y, Zhang H, Yang L, Wang Y, Martek I, Wang G. (2021). Impacts of earthquake knowledge and risk perception on earthquake preparedness of rural residents. Natural Hazards, 107:1287–1310. https://doi.org/10.1007/s11069-021- 04632-w.
• Arslan N, Topan A, Kurtuncu M. (2024). Earthquake experiences of nursing students residing in earthquake zone, the disaster of the century: A Qualitative Study. Omega (Westport), 18:302228241231013. https://doi. org/10.1177/00302228241231013.
• Atalay E. (2024). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin deprem bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 64:141-152.
• Ateş S, Erdem H. (2023). The earthquake in Türkiye and infectious disease concerns. New Microbes and New Infections, 52:101127. https://doi.org/10.1016/j. nmni.2023.101127.
• Avcı S, Kaplan B, Ortabağ T. (2020). Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Resilience, 4(1):89–101. https://doi.org/10.32569/ resilience.619897
• Conti L, Picozza P, Sotgiu A. (2021). A Critical review of ground based observations of earthquake precursors. Frontiers in Earth Science, 9:1–30. https://doi.org/10.3389/ feart.2021.676766
• Çelebi İ, Uçku R. (2017). Kayseri ili 112 acil sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin deprem bilgi düzeyi ve etkileyen etmenler. Hastane Öncesi Dergisi, 2(2):91-103.
• Erkin Ö, Aslan G, Öztürk M, Çam B, Ödek Ş. (2023). Nurses' general disaster preparedness status and affecting factors. Forbes Journal of Medicine, 4(3):305–314. https:// doi.org/10.4274/forbes.galenos.2023.326.
• Genç M, Sözen E. (2022). Deprem bilgi düzeyi ölçeği: geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3):2745-2781.
• Gezer M, Şahin İF. (2022). Deprem eğitimi: Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının depreme ilişkin bilgi düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24:97–106. https://doi.org/10.17556/erziefd.941878.
• Gökçay G, Çevirme A, İncirkuş Küçük H, Genç Akgün Z. (2024). The relationship between earthquake risk perceptions, religious orientation, spiritual well-being in individuals with and without earthquake experience: a cross-sectional study. Scientific Reports, 14:5928. https://doi.org/10.1038/ s41598-024-56641-x.
• İpekçi NN, Sungur M, Atsal Kılıç B. (2024). Determınatıon of the post-earthquake trauma levels of nursıng students lıvıng ın the earthquake area ın Turkey: The case of Kilis. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 12(2):465-477. https://doi.org/10.33715/ inonusaglik.1388293.
• International Charter Space & Major Disasters (2023). Kahramanmaras earthquakes in Türkiye https:// disasterscharter.org/web/guest/activations/-/article/ earthquake-in-turkey-activation-797- Erişim Tarihi: 10.10.2024
• Kavurmaci M. (2024). Dıd the earthquake of the century affect our preparedness for dısasters: determınıng the earthquake preparedness of students ın Turkey. Psychiatria Danubina, 36(1):76-82. https://doi.org/10.24869/psyd.2024.76.
• Kılınç İşleyen E, Demirkaya Z. (2024). Relationship between disaster response self-efficacy and disaster preparedness in nursing students: After-Earthquake Study. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 18:e83. https:// doi.org/10.1017/dmp.2024.69.
• Kolaç N, Eroğlu N, Nirgiz C. (2025). Disaster risk perception and sustainable earthquake awareness among public and private university nursing students. Public Health Nursig, 42(1):10-22. https://doi.org/10.1111/phn.13430.
• Labrague LJ, Hammad K. (2024). Disaster preparedness among nurses in disaster-prone countries: A systematic review. Australas Emerg Care, 27(2):88-96. https://doi. org/10.1016/j.auec.2023.09.002.
• Ocal A. (2019). Natural disasters in Turkey: Social and economic perspective. International Journal of Disaster Risk Management, 1(1):51-61. https://doi.org/10.18485/ ijdrm.2019.1.1.3.
• Özgür E, Büyüksaraç A. (2024). Evaluation of earthquake knowledge achievement test of health services vocational school students. International Journal of Turkish Education Sciences, 12(2): 853-887. https://doi.org/10.46778/ goputeb.1405148.
• Özgür E. (2023). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin deprem bilgisi başarı testi değerlendirmesi: Hakkâri Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Sirin Gok M, Aydin A, Baga Y, Ciftci B. (2024). The relationship between the psychological resilience and general health levels of earthquake survivor nursing students in Kahramanmaras earthquakes, the disaster of the century. Journal of Community Psychology, 52(3):498-511. https:// doi.org/10.1002/jcop.23110.
• Şenol C. (2020). Effects of occurıng big earthquakes in Turkey on settlement and demographic structure. Uluslararasi Sosyal Bilimler Akademi Dergisi (USBAD), 4(4):620-644.
• Tabachnick BG, Fidell LS. (2013). Using multivariate statistics (Sixth Ed.). Boston: Pearson.
• Tetik Metin H, Kınay Gündoğdu E. (2024). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin deprem farkındalığının belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 7(2):546-559. https://doi. org/10.35341/afet.1360904.
• Turan Bayraktar D, Kefeli Çol B, Gümüşler Başaran A, Genç Köse B. (2024). Earthquake knowledge level and sustainable earthquake awareness of university students. Natural Hazards, 120:10001–10011. https://doi.org/10.1007/s11069- 024-06595-0.
• WHO. (2017). Earthquakes. https://www.who.int/health-topics/ earthquakes#tab=tab_3 Erişim Tarihi: 18.06.2025
• Yildirim M, Bozdağ F, Başdaş Ö. (2024). Experiences of nursing students providing support in disaster areas: A qualitative study. Public Health Nursig, 41(6):1622-1632. https://doi. org/10.1111/phn.13412.