Sosyal Adalet ve İnsan Hakları Bağlamında Evrensel Temel Gelir

Yıl 2022, , 56 - 73, 30.03.2022

Süheyla Erikli , Pınar Salih

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1056181

Öz

Yoksulluk ve işsizlik oranlarının giderek arttığı vegelir yetersizliği sorununun derinleştiği dünyadaCovid-19 sürecinde virüsün yayılımını engellemeye yönelik alınan tedbirler pek çok kişinin işsiz kalmasına neden olarak gelir eşitsizliği sorununa adeta bir tuğla daha eklemiştir. Diğer yandan teknolojik gelişmelere paralel olarak mevcut işlerin yerini robot ve otomasyonun almasının toplumda refah kaybını arttıracağı öngörülmektedir.Bu bağlamda, yeni politikaların uygulanması ihtiyacı ile birçok ülkenin gündeminde temel gelir uygulaması yer almaya başlamıştır. Toplumdaki tüm bireylere, koşulsuz ve düzenli olarak sağlanan temel gelir en genel anlamı ile bireysel olarak yapılan nakit ödemelerdir. Bu bakımdan insana yalnızca insan olmasından dolayı tanınmış bir vatandaşlık hakkı olarak nitelendirilmektedir.
Bu çalışmada Evrensel Temel Gelir uygulaması sosyal adalet ve insan hakları bağlamında ele alınmaktadır.Finansmanın sağlanması için vergi politikaları başta olmak üzere çeşitli araçların gibi geliştirilmesi halinde, Evrensel Temel Gelir uygulamalarınıngelir adaletinin artmasında,bireylerin yoksulluğunun azalmasını ve işgücü piyasalarına erişimlerini kolaylaştıracağı vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Adalet, İnsan Hakları, Evrensel Temel Gelir, Yoksulluk, İşsizlik

In the Context of Social Justice and Human Rights Universal Basic Income

Öz

Increasing poverty and unemployment rates in the globalizing world deepens the problem of income insufficiency in the society. Measures to prevent the spread of the virus in the Covid-19 process have caused many people to be unemployed, adding another brick to the problem of income inequality. On the otherhand, it is predicted that the replacement of existing jobs by robots and automation in parallel with technological developments will increase the loss of welfare in the society. In this context, with the need to implementnew policies, the basic income application has started to take place on the agenda of many countries. The basic income, which is provided to all individuals in the society unconditionally and regularly, is the cash payments made individually in the most general sense. In this respect, it is considered as a recognized citizenship right only because of being human.
The aim of this study is to discuss the Universal Basic Income application in the context of social justice and humanrights. Universal Basic Income can be an opportunitydoor for individuals to decrease their neediness, increase income justice and improve their access to labor markets, in case of development of formations such as tax policies that will provided financing.

Anahtar Kelimeler

Social Justice, Human Rights, Universal Basic Income, Poverty, Unemployment

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2019). 2019 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.https://ailevecalisma.gov.tr/media/49934/acshb_2019_yili_faaliyet_raporu.pdf[17.05.2021].
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.https://ailevecalisma.gov.tr/media/73621/2020-faaliyet-raporu.pdf[17.05.2021].
• Beken, H. G. (2020). 21. Yüzyılda (Evrensel) Temel Gelir Tartışmaları. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Aralık 2020, 42(2), 180-201.
• Bidadanure, J.U. (2019). The Political Theory of Universal Basic Income. Annual Review of Political Science, March 5, 2019, https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-polisci-050317-070954 [10.05.2021].
• Buğra, A.,&Keyder, Ç. (2019). Bir Temel Hak Olarak Vatandaşlık Gelirine Doğru. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Bulut, M. (2011). Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Sosyal Yardım Yaklaşımı ve Türkiye’de Durum. Yardım ve Dayanışma Dergisi, 2(3), 57–64.
• Calnitsky, D. (2016). “More Normal than Welfare”: The Mincome Experiment, Stigma, and Community Experience. Canadian Review of Sociology, 53(1), 26-71. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/cars.12091 [13.05.2021].
• Canatan, B. (2020). Türkiye’de Hanehalklarına Yapılan Sosyal Yardımların Belirleyicileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Gümüşhane Üniversitesi, Gümüşhane.
• Dorsett, R. (2020). A BayesianStructural Time Series Analysis of the Effect of Basic Income on Crime: Evidence from the Alaska Permanent Fund. Journal of the Royal Statistical Society: Series A (Statistics in Society), Volume 184, Issue 1 p. 179-200. https://doi.org/10.1111/rssa.12619 [27.12.2021].
• Erdoğdu, M. M.,&Akar, S. (2020). Dördüncü Sanayi Devrimi Çerçevesinde Koşulsuz Temel Gelir: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Aralık 2020, 15(3), 903-924.
• Esenlikçi, A. C.,&Engin, M. A. (2021). Sosyal Demokrat Refah Devletlerinde Evrensel Temel Gelir: Finlandiya Örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 252-266.
• Forget, E.L. (2015). Reconsidering a Guaranteed Annual Income: Lessons from Mincome. University of Manitoba. https://www.researchgate.net/profile/Evelyn-Forget/publication/282878565_Reconsidering_a_Guaranteed_Annual_Income_lessons_from_MINCOME/links/5621459c08ae70315b58cb74/Reconsidering-a-Guaranteed-Annual-Income-lessons-from-MINCOME.pdf [15.05.2021]. Gitmez, E. (2020). Bir Liberal Sosyal Yardım Sistemi Önerisi: Katılımcı Sosyal Yardım Modeli. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Goldsmith, O. S. (2002). The Alaska Permanent Fund Dividend: an experiment in wealth distribution. 9th International Congress, BIEN, Geneva, 2002, September 12-14, 1-17, https://base.socioeco.org/docs/2002goldsmith.pdf [15.05.2021].
• Goldsmith,O. S. (2010). The Alaska Permanent Fund Dividend: A Case Study in Implementation of a Basic Income Guarantee. Institute of Social and Economic Research, University of Alaska Anchorage, 2010, https://scholarworks.alaska.edu/handle/11122/4170 [15.05.2021].
• Harvey, P. (2006). The Relative Cost of a Universal BasicIncome and a Negative Income Tax. Basic Income Studies: An International Journal of Basic Income Research, December 2006, 1-2 (6), 1-23.
• Hum, D.,&Simpson, W. (2001). A Guaranteed Annual Income? From Mincome To The Millennium. Options Politiques, 2001, 78-82. https://policyoptions.irpp.org/wp-content/uploads/sites/2/assets/po/2001-our-space-odyssey/hum.pdf[14.05.2021].
• Jones, D.,&Marinescu, I. (2018). The Labor Market Impacts of Universal and Permanent Cash Transfers: Evidence from the Alaska Permanent Fund. NBER Working Paper Series, 1-72. https://www.nber.org/papers/w24312 [16.05.2021].
• Karagöl, E. T. & İpek, E. (2018). Sosyal Politikaların Yeniden Dizaynı: Küreselleşmeyle Beraber Gelen Yerelleşme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(4), 87-97.
• Kaya, Ş.M. (2019). Türkiye’de Bir Sosyal Harcama Olarak Evrensel Temel Gelir Uygulaması. Politik Ekonomik Kuram, 2019, 3(1), 129-149.
• Koray, M. (2020). Sosyal Politika. Ankara: İmge Kitabevi.
• Marshall, T.H.,&Bottomore, T. (2000). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar.Ed. Kaya, Ayhan.Ankara: Gündoğan Yayıncılık.
• Mishra, A. K.,&Kar, A. (2015). Are Targeted Unconditional Cash Transfers Effective? Evidence from a Poor Region in India. Social Indicators Research.https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11205-015-1187-z[15.05.2021].
• Özdemir, S. (2010). Sosyal Gelişim Düzeyleri Farklı Refah Devletlerinin Sınıflandırılması Üzerine Bir İnceleme. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (49), 232-266.https://dergipark.org.tr/en/pub/iusskd/issue/897/10024 [09.05.2021].
• Rawls, J. (1999). Bir Adalet Teorisi.3. Baskı (2020), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sen, A. (2004). Özgürlükle Kalkınma.(Çev. Alogan, Y.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Standing, G. (2014). Prekarya Bildirgesi: Hakların Kısıtlanmasından Yurttaşlığa.(çev. Sercan Çınar, Senem Demiralp, 2017), İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Standing, G. (2017). Temel Gelir. Pelikan Books, 2017. (çev. Ceren Demirdöğdü, 2020, Can Sanat Yayınları).
• Şenkal, A.,& Doğan, M. (2012). Sosyal Politika ve Sosyal Haklar; Vatandaşlık Haklarının Yeniden Kavramsallaştırılması Arayışı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 63–80.
• Taşçı, F. (2017). Türkiye’de Sosyal Polı̇tı̇ka ve Dönüşüm: Zihniyet, Aktörler ve Uygulamalar. Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Merkezi(SETA).
• Universal Declaration of Human Rights, (UDHR). https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/UDHRIndex.aspx [12.05.2021].
• Uyan, Z. (2021). Türkiye’de Sosyal Yardım Sisteminin Analizi Ve Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışma Vakıflarının İktisadi Etkinliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi, Çorum.
• Van Parijs, P. (2000). A Basic Income for All. Boston Review a Political and Literary Forum, October, November 2000, https://bostonreview.net/archives/BR25.5/vanparijs.html, [10.05.2021].
• Van Parijs, P. (1992). Arguing for Basic Income: Ethical Foundations for a Radical Reform; Competing justifications of basic income. 3–43. London: Verso.