MALİYE POLİTİKALARININ VIX ENDEKSİ İLE İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 328 - 347, 15.12.2021

Esra Can Zafer Dönmez

https://doi.org/10.54688/ayd.956609

Öz

VIX Endeksi, piyasalardaki tedirginliği ve korku halini yansıttığı için piyasalarda oluşabilecek olan krizlerin öncü göstergesi olarak da bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı VIX Endeksi’nin Türkiye’de yapılan kamu harcamaları ve kamu gelirleri üzerindeki etkisini incelemektir. Bu bağlamda çalışmada, 1999-2021 dönemine ait VIX Endeksi ve Türkiye’de yapılan kamu harcamaları ve kamu gelirleri verileri analiz edilmiştir. Serilerin birim kök içerip içermediği Augmented Dickey Fuller (ADF) ve Lumsdaine-Papell birim kök testleriyle analiz edilmiş ve serilerin birim kök içerdiği tespit edilmiştir. Bootstrap Granger nedensellik testi ile VIX Endeksi ve Türkiye’de yapılan kamu harcamaları ve kamu gelirleri arasında nedensellik ilişkisi test edilmiş ve VIX Endeksi’nden kamu harcamalarına doğru nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu harcamaları, Kamu gelirleri, VIX Endeksi, Bootstrap Granger nedensellik.

THE RELATIONSHIP OF FINANCIAL POLICIES AND THE VIX INDEX: THE CASE OF TURKEY

Öz

Since the VIX Index reflects the uneasiness and fear in the markets, it is also known as the leading indicator of the crises that may occur in the markets. The aim of this study is to examine the effect of the VIX Index on public expenditures and public revenues in Turkey. In this context, the VIX Index for the period 1999-2021 and the public expenditures and public revenues data in Turkey were analyzed. Whether the series contains a unit root was analyzed with Augmented Dickey Fuller (ADF) and Lumsdaine-Papell unit root tests and it was determined that the series contained unit root. The causality relationship between the VIX Index and public expenditures, public incomes in Turkey was tested with the Bootstrap Granger causality test, and the causality relationship from the VIX Index to the public expenditures was determined.

Anahtar Kelimeler

Public expenditure, Public income, VIX Index, Bootstrap Granger Causality., Public expenditure, Public income, VIX Index, Bootstrap Granger Causality.

Kaynakça

• Akbaş, Y. E., Zeren, F., Özekicioğlu H. (2013). Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: yapısal Var analizi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (2), 187-198.
• Basher, S. A., & Sadorsky, P. (2016). Hedging emerging market stock prices with oil, gold, vix, and bonds: a comparison between DCC, ADCC and GO-GARCH. Energy Economics, 54, 235-247.
• Bayrakdar, S. (2015). Türkiye için İşsizlik Histerisi ya da Doğal İşsizlik Oranı Hipotezinin geçerliliğinin sınanması. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 45-61.
• Bektur, Ç., & Malcıoğlu, G. (2017). Kredi temerrüt takasları ile BIST 100 Endeksi arasındaki ilişki: asimetrik nedensellik analizi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 73-83.
• Boscaljon, B., & Clark, J. (2013). “Do large shocks in VIX signal liability management strategies?”, Journal of Applied Finance, 23 (2), 120-132.
• Bouri, E., Gupta, R., Tiwari, A. K., Roubaud, D. (2017). Does bitcoin hedge global uncertainty? Evidence from wavelet-based quantile-in-quantile regressions. Finance Research Letters, 23, 87-95.
• Ceylan, R., & Karaağaç, G. E. (2019). Türkiye’de sürekli gelir hipotezinin test edilmesi: doğrusal olmayan birim kök testlerinden kanıtlar, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 219-237.
• Economic Research Federal Reserve Bank of St. Louis, (2021). Erişim tarihi: 18.03.2021, https://fred.stlouisfed.org/series/VIXCLS#0
• Efron, B. (1979). Bootstrap methods: another look at the jackknife, The Annals of Statistics, 7 (1), 1–26.
• Fountain, R. L., Herman J.R., Rusvold, D. L. (2008). An application of kendall distributions and alternative dependence measures: SPX vs. VIX. Insurance: Mathematics and Economics, 42, 469-472.
• Giot, P. (2005). Relationships between ımplied volatility ındices and Sstock Index returns. Journal of Portfolio Management, 31 (3), 92-100.
• Hacker, R. S., & Hatemi-J, A. (2006). “Tests for causality between ıntegrated variables using asymptotic and bootstrap distributions: theory and application”, Applied Economics, 38 (13), 1489-1500.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2021). https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri Erişim tarihi: 17.03.2021 ve 18.03.2021.
• Kanas, A. (2012). “Modelling the risk-return relation for the S&P 100: The role o f VIX”. Economic Modelling. 29 (3), 795-809.
• Karasoy, H. G. (2015). Consumer confidence indices and financial volatility, research and monetary policy department. Research Notes in Economics, Central Bank of the Republic of Turkey, No. 1516, 1-13.
• Kaya, E. (2015). Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksi ile Zımni Volatilite (VIX) Endeksi arasındaki Eş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17 (28), 1-6.
• Kızılkaya, O. (2018). Türkiye’de turizm gelirleri ve büyüme ilişkisinin Bootstrap Nedensellik Testi ile incelenmesi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 218-227.
• Korkmaz, T., & Çevik, E. İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksinden gelişmekte olan piyasalara yönelik Volatilite Yayılma Etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 3 (2), 87-105.
• Lebe, F., & Akbaş, Y. E. (2014). Türkiye’nin konut talebinin analizi: 1970-2011. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28 (1), 57-83.
• Lumsdaine, R. L., & Papell, D. H. (1997). Multiple trend breaks and the unit-root hypothesis. The Review Of Economics And Statistics, 79 (2), 212-218.
• Neffelli, M., & Resta, M. (2018). Is VIX still the investor fear gauge? Evidence for the US and BRIC markets. Preprint Arxiv: 1806.07556, 1-29.
• Pahlavani, M., & Harvie, C. (2008). Multiple structural breaks in Korea’s macroeconomic data: an application of the Lumsdaine And Papell test, The Journal Of The Korean Economy, 9 (3), 425-441.
• Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın psikolojik faktörlere duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VIX) ve Tüketici Güven Endeksi (TGE) ile BIST 100 Endeksi arasındaki ilişkiler. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (2), 238-253.
• Sarwar, G., & Khan, W. (2017). The effect of US stock market uncertainty on emerging market returns. Emerging Markets Finance and Trade, 53 (8), 1796-1811.
• Seçme, Z. O. (2010). Kamu harcamaları politikasının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği, (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Şahin, Ü. C. (2018). Korku endeksi hisse senedi piyasaları üzerinde etkili midir? Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 10 (37), 11-17.
• Tarı, R. (2015). Ekonometri, (11. Baskı). Umuttepe Yayınları.
• Telek, C. (2010). VIX Endeksinin Türkiye’de portföy yatırımları ve döviz kurlarıyla ilişkisi. İzmir İktisat Dergisi, 35 (3), 635-646.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66 (1-2), 225-250.
• Vodenska, I., & Chambers, W. J. (2013). Understanding the relationship between VIX and the S&P 500 Index volatility, 26th Australasian Finance and Banking Conference 2013. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2311964 (Erişim: 08.06.2021).
• Whaley, R. E. (2000). “The investor fear gauge”, The Journal of Portfolio Management, 26 (3), 12–17.
• Yılancı, V. (2009). Yapısal kırılmalar altında Türkiye için işsizlik histerisinin sınanması, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 324-335.
• Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis, Journal Of Business & Economic Statistics, 10 (3), 25-44.