Bebek Beslenmesinde Kullanılan Gıdaların Mikrobiyolojik Kalitelerinin Araştırılması

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 15 - 20, 01.01.2018

Tuğçe Bahçeci Burcu Çakmak Sancar Haydar Özpınar

Öz

Tüm bebeklerin anne sütü ile beslenemiyor olması ve altıncı aydan itibaren anne sütünün yetersiz kalması, bebeklerin beslenmesi için hazır bebek mamalarının geliştirilmesini ve takviye besin alımını zorunlu kılmıştır. Bebek beslenmesinde kullanılan gıdalar, uygunsuz üretim, depolama ve hazırlama koşulları sebebiyle patojen mikroorganizmalar içerebilmektedir. Bebeklerin patojen mikroorganizmalara karşı hassasiyeti yetişkinlere göre daha fazladır. Bu sebeple, özellikle bebeklerin tüketimine sunulan gıdaların mikrobiyolojik güvenliği son derece önemlidir. Bu çalışmada, piyasada satışa sunulan bebek mamaları, bebek maması olarak tüketilen tahıl bazlı gıdalar ve süt tozları olmak üzere toplam 45 adet örnek (10 adet yerli üretim bebek maması, 10 adet ithal bebek maması, 10 adet irmik, 10 adet nişasta ve 5 adet süt tozu) tedarik edilmiştir. Toplanan örneklerde B. cereus, Enterobacteriaceae, Salmonella spp. ve L. monocytogenes varlığı araştırılmış; Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği’nde belirtilen kriterlere uygunluğu incelenmiştir. Kırk beş adet numunenin 3’ünde (%7) B. cereus, 9’unda (%20) Enterobacteriaceae tespit edilmiş ve Tebliğ’de belirtilen kriterlere uygun olmadığı görülmüştür. Yapılan çalışmada Salmonella spp.’ye ve L. monocytogenes’e rastlanmamıştır. Bu sonuçlar,  bebek maması olarak tüketilen gıdaların mikrobiyolojik açıdan tehlike oluşturduğunu, üretim, depo ve hazırlık aşamalarında mikrobiyolojik önlemler alınması gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bebek Maması, B. cereus, Enterobacteriaceae, Salmonella spp., L. monocytogenes

Kaynakça

• Atıcı, A., Polat, S., Turhan, A. H. (2007). Anne sütü ile beslenme. Journal of Pediatrical Sciences, 3(6): 1-5.
• Aytaç, S.A.,Taban, B.M. (2011). Gıda Kaynaklı Mikrobiyal Toksinler. In: Erkmen, O. (Ed): Gıda mikrobiyolojisi. 3. Baskı 181- 183, Efil Yayınevi, Ankara
• Cangöl, E., Şahin, N. H. (2014). Emzirmeyi etkileyen faktörler ve emzı̇rme danışmanlığı (Factors affecting breastfeeding and breastfeeding counselling). Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 45(3): 100-105.
• Carraturo, F. Gargiulo, G., Giorgio, A., Aliberti, F., Guida, M. (2016). Prevalence, distribution, and diversity of Salmonella spp. in meat samples collected from ıtalian slaughterhouses. Journal of food science, 81(10): 2545-2551.
• De Santos, P.E., Monte, A.S. (2012). Salmonella: Classification, Genetics and Disease Outbreaks, Nova Science Publishers, Inc, Hauppauge, N.Y.
• Devecioğlu, E., Gökçay, G. (2012). Tamamlayıcı beslenme. Çocuk Dergisi, 12(4): 159-163.
• Ekici, K., Işleyici, Ö., Sağun, E. (2004). Süt ve süt ürünlerinde Listeria monocytogenes varlığı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 15(1): 97-101.
• Ergün, F., Ergün, Ö. (1994). Ülkemizde tüketime sunulan yerli ve ithal bebek mamalarının genel mikrobiyolojik kaliteleri ve bazı patojenlerin varlığı yönünden incelenmesi. Gıda Dergisi, 19(6): 373-376
• Ergün, Ö., Aksu, H., Arun, Ö. Ö., Çolak, H. (2002). Ülkemizde satılan bebek ve çocuk mamalarında gıda zehirlenmesine neden olan önemli bazı mikroorganizmaların varlığı üzerine araştırmalar. Gıda Dergisi, 27(4): 253-257.
• Ergün, Ö., Aksu, H., Özgen Arun Ö., Çolak, H. (2002). Ülkemizde satılan bebek ve çocuk mamalarında gıda zehirlenmesine neden olan önemli bazı mikroorganizmaların varlığı üzerine araştırmalar. Gıda, 27 (4): 253-257.
• FAO (2004). Enterobacter sakazakii and other microorganisms in powdered infant formula: Meeting report. Microbiological Risk Assessment Series 6. http://www.fao. org/3/a-y5502e.pdf. Erişim 29.08.2017,
• Farmer, J.J., Boatwright, K.D., Janda, J.M. (2009). Enterobacteriaceae: Giriş ve tanımlama, In: Murray PR, Baron EJ, Jorgensen JH, Landry ML, Pfaller MA (eds) (Çeviri ed. A.Başustaoğlu). Klinik Mikrobiyoloji, 9. baskı s.648-69, Atlas Kitapçılık Tic. Ltd. Şti., Ankara
• Granum, P.E., Lund, T. (1997). Bacillus cereus and its food poisoning toxins. FEMS Microbiology Letters, 157(2): 223-228.
• Hanson, L.A., Korotkova, M., Telemo, E. (2003). Breast-feeding, infant formulas, and the immune system. Annals of Allergy, Asthma and Immunology, 90(6): 59-63.
• Harris, R. J. (2004). Nutrition in the 21st century: what is going wrong. Archives of Disease in Childhood, 89(2): 154-158
• Iversen, C., Forsythe, S. (2003). Risk profile of Enterobacter sakazakii, an emergent pathogen associated with infant milk formula. Trends in Food Science and Technology, 14(11): 443-454.
• Karagözlü, N.(2011). Gıda Kaynaklı Toksienfeksiyonlar. In: Erkmen, O (Ed): Gıda mikrobiyolojisi. 3. Baskı 78- 121, Efil Yayınevi, Ankara
• Logan, N. A., Rodrigez-Diaz, M. (2006). Bacillus spp. and related genera. In: S.H. Gillespie and P. M. Hawkey (Eds), Principles and Practice of Clinical Bacteriology, 139158. John Wiley and Sons Ltd, England
• Mangili, G., Garzoli, E. (2017). Feeding of preterm infants and fortification of breast milk. La Pediatria Medica e Chirurgica, 39(2): 158
• Rahimi, E., Abdos, F., Momtaz, H., Torki Baghbadorani, Z., Jalali, M. (2013). Bacillus cereus in infant foods: prevalence study and distribution of enterotoxigenic virulence factors in Isfahan Province, Iran. The Scientific World Journal, http://dx.doi. org/10.1155/2013/292571
• Rowan, N. J., Anderson, J. G., Anderton, A. (1997). The bacteriological quality of hospital-prepared infant feeds. Journal of Hospital Infection, 35(4): 259-267.
• Sezer, C., Vatansever, L., Bilge, N. (2015). Bebek Sütü ve devam formüllerinin mikrobiyolojik kalitelerinin araştırılması. Van Veterinary Journal, 26 (1): 31-34
• Townsend, S., Forsythe, S.J. (2008). The neonatal intestinal microbial flora, immunity, and infections. In: Farber, J. and Forsythe, S.J. (Eds). Enterobacter sakazakii pp. 61–100 ASM Press, Washington,
• TGK (2011). Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği. TC. Resmi Gazete 29.12.2011, Sayı: 28157
• WHO (2016). Children: Reducing mortality. World Health Organization. http://www.who. int/mediacentre/factsheets/fs178/en/ Erişim. 19.08.2017