Türk Mutfak Kültüründe Peynir Tatlıları

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 37 - 42, 30.01.2019

Efe Kaan Ulu

Öz

Türk mutfak kültürünün zenginliklerinden biri de tatlılardır. Ana malzemelerini peynir, un ve şekerin oluşturduğu peynir helvaları, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yerel tarifler ile tüketilmektedir; ancak ağırlıklı olarak Çanakkale ve Tekirdağ illerinde yöresel ürün haline gelmişlerdir. Höşmerim tatlısı da Balıkesir ili ile özdeşleşmiş, yüzyıllardır tüketilen bir tatlı çeşididir. Balıkesir iline ait höşmerim tatlısının malzemelerine ek olarak kaymak eklenerek üretilen Konya iline ait de höşmerim tatlısı bulunmaktadır. Peynirli hamur tatlıları olan Hayrabolu tatlısı, Kemalpaşa tatlısı, lor tatlısı ve Biga tatlısı, benzer teknik ile hazırlanan, ancak hamur içeriğinin farklılaştırdığı tatlılardır. Ayrıca derleme çalışması sürecinde “peynir tatlısı” kavramının, tatlıların kendi isimleri yerine tüm peynir tatlıları için kullanıldığı görülmüştür. Bu kullanımın, tatlıların kültürel değerlerine zarar verdiği ve ekonomik anlamda verimli bir şekilde değerlendirilebilmelerini zorlaştıracağı düşünülmektedir. Yapılan derlemede Türk mutfak kültüründe peynir kullanarak yapılan tatlılar ele alınmış ve peynir helvaları, höşmerim, peynirli hamur tatlıları gibi ürünlerin benzerlikleri ve farklılıkları incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Peynir tatlıları, mutfak kültürü, yöresel ürün, Türk mutfağı

Cheese Desserts in Turkish Cuisine Culture

Öz

Sweets are one of the richest categories of Turkish cuisine. Cheese halvas, which are prepared with salt-free cheese, flour and sugar, are made and consumed in various regions of Anatolia with local recipes. However, cheese halva has become a traditional product mostly in Çanakkale and Tekirdağ. Höşmerim dessert is a kind of dessert that has been consumed for centuries. In addition to the materials of höşmerim dessert belonging to the province of Balıkesir, there is also the höşmerim dessert which belongs to the province of Konya which is produced with the addition of cream. Cheese dough sweets such as Hayrabolu sweet, Kemalpaşa sweet, lor sweet and Biga sweet are a variety of sweets prepared by a similar technique, but different with respect to the dough content. It was also found that the name of ''cheese sweet'' used for all cheese desserts instead of their own peculiar names. It is thought that this use harms the cultural values of desserts and make their efficient economic evaluation difficult. In the review, the desserts produced using cheese in Turkish cuisine were examined and the similarities and differences of the products such as cheese halvah, höşmerim and cheese dough were investigated.

Anahtar Kelimeler

Cheese sweets, culinary culture, local product, Turkish cuisine

Kaynakça

• Anonim. (2018a). Arapgir Peynir Helvası - Malatya https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/malatya/neyenir/arapgir-peynir-helvasiadresinden alındı. (Erişim 11.04.2018)
• Anonim. (2018b). Balıkesir'in meşhur yemekleri http://www.milliyet.com.tr/balikesir-in-meshur-yemekleri-pembenar-detay-yoreseltarifler-1851119/ adresinden alındı. (Erişim, 14.11.2018)
• Anonim. (2018c). Peynirin En "Tatlı" Halleri - Lor Tatlısı – Balıkesir https://www.haberler.com/peynirin-en-tatli-halleri-lor-tatlisi-balikesir-8387226-haberi/ adresinden alındı.(Erişim, 12.04.2018)
• Anonim. (2018d).Mutfak Kültürü & Yemekler https://www.elazig.bel.tr/icerik.php?id=233 adresinden alındı.(Erişim 12.06.2018)
• Akalınlar, E. (2009). Diyarbakır Mutfağı, İstanbul Lis Yayınevi: 112, İstanbul.
• Akdağ, G., Akgündüz, Y., Güler, O. ve Benli, S. (2015). Bir Seyahat Motivasyon Aracı Olarak Gastronomi: Hatay'ı Ziyaret Eden Yerli Turistlerin Seyahat Motivasyonları, Yiyecek-İçecek Deneyimleri ve Seyahat Memnuniyetleri Üzerine Bir Araştırma. 1. Eurisia International Tourism Congress: Current Issues, Trends and Indicators (EITOC-2015), Konya, Bildiri Kitabı: 3: 448-464
• Cömert, M. (2014) Turizm Pazarlamasında Yöresel Mutfakların Önemi ve Hatay Mutfağı Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(1): 64-70.
• Çakır, A., Çiftçi, G., Çakır, G. (2017). Trakya Turizm Rotası Projesi: Lezzet Rotası Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2): 194-205.
• Hayaloğlu, A.A. (2008). Türkiye’nin peynirleri-Genel bir perspektif. Türkiye 10. Gıda Kongresi. Erzurum: Gıda Teknolojisi Derneği, 729-732.
• Kamber, U. (2006). Peynirin Tarihçesi. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 77(2): 40-44.
• Müftüoğlu. R. ve Özbuğday, İ. (1990). Antakya Rotary Kulübü Ann’leri. Antakya Mutfağı, F Kültür Eğitim Tesisleri, 103, Antalya.
• Özkaya, F.G. ve Gün, İ. (2008). Anadolu’da Peynir Kültürü. 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), 485-505.
• Şahan, Y., Yiğit, A., İrkin, R. ve Korukluoğlu, M. (2006). Höşmerim Tatlısının Kimyasal ve Mikrobiyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 9. Gıda Kongresi, Bolu, Bildiri Kitabı: 991-994.
• Seçim, Y. ve Uçar, G. (2017). Evaluation of the sweets; which are hosmerim, cheese halva, kunafah produced in Türkish cuisine- in aspect of tourism. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5): 1478-1484.
• Terin, M., Bilgiç. A, Güler, İ.O., Yavuz, F. (2015). Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı. Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 500-515.
• Şahin,K.(2012). Hatay Mutfak Kültürü ve Yemekleri. Hatay Valiliği, 16, Hatay.
• Şener, T., Kolukırık, C., Eti, H.S. (2010). Geleneksel Gıdalarda Pazarlama ve Girişimcilik: ‘‘Tekirdağ Peynir Helvası Örneği’’. Uluslararası II. Trakya Bölgesi Kalkınma - Girişimcilik Sempozyumu, Bildiriler Kitabı: 47 – 56.
• Türk Dil Kurumu. (2018). 12.11.2018 tarihinde ‘‘peynir’’ kelimesinin anlamına erişildi. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts
• Uçurum, H.Ö., Kaygısız, M., Uğur, N. (2016). Kemalpaşa Tatlısı (Peynir Tatlısı) Kalite Kriterlerinin Belirlenmesi. The Journal of Food, 41(4): 221-225.
• Ünal, R.N. ve Besler, H.T. (2008, Şubat). Beslenmede Sütün Önemi, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Ünsal, A. (1997). Süt Uyuyunca. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.