Sinemanın Propaganda Aracı Olarak Kullanılması: Ben Küba Filmi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 8, 13 - 32, 27.12.2018

Sezen Altay , Ufuk Uğur

Öz

Dünya genelinde propaganda; toplumları yönlendirme, ikna etme ve manipüle etme amacı taşıyan

eylemlerin tümü olarak ifade edilmektedir. Bu amaç doğrultusunda kullanılan kitle iletişim araçlarının

tümü, birer propaganda aracı olarak görülmektedir. Kitleler arası iletişimin artması ile birlikte

egemen güçlerin insanları yönlendirme ve yönetme arzusu, farklı propaganda türlerinin ortaya

çıkmasına neden olmuştur. Bu bağlamda geniş kitlelere hitabeden ve insanlar arasında bir eğlence

aracı olarak ilgi gören sinema, egemen güçler tarafından fark edildiği günden beri, ideolojik ve

politik çıkarlar veya amaçlar doğrultusunda propaganda amaçlı kullanılmaya devam edilmektedir.

Özellikle farklı propaganda tekniklerinin uygulandığı savaş dönemlerinden sonra, küreselleşmenin

artması ile birlikte, çoğunlukla askeri ve siyasi propaganda dışında kültürel propaganda da karşımıza

çıkmaktadır. Çalışmamızda bahsi geçen propaganda teknikleri incelenerek, propagandanın

sinema üzerindeki etkisini anlamak amacıyla, propagandanın oluşum ve tarihsel sürecinde Sovyet

Rusya, Hitler Nazi Almanya’sı ve Hollywood sineması gibi üç önemli dönemine yer verilecektir.

Bu doğrultuda ise bir propaganda filmi olan Ben Küba (Soy Cuba) adlı film incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Propaganda, Film, İletişim, Küba

The Use of Cinema as a Propaganda Tool: Soy Cuba Movie

Öz

Worldwide, propaganda is expressed as all of the actions which aim to guide, persuade and manipulate

societies. In line with this purpose, all of the mass communication tools used are seen as a source of

propaganda. With the increase of communication among the masses, dominant powers’ desire to lead

and manage has caused the emergence of different types of propaganda. Within this context, cinema,

which appeals to masses and attracts attention among people as a means of fun, has continued to

be used for ideological and political benefits or aims since the first day of its realization by dominant

powers. Especially with the increase in globalization after war periods in which different propaganda

techniques are applied, cultural propaganda can also be seen in addition to military and political

propaganda. In our study, the aforementioned propaganda techniques will be analyzed, and in order

to understand the effect of propaganda on cinema, three great periods will be discussed that are Soviet

Russia, Hitler’s Nazi Germany and Hollywood Cinema within the historical process. In parallel with this,

Soy Cuba which is a propaganda film, will be analyzed.

Anahtar Kelimeler

Cinema, Film, Propaganda, Communication, Cuba

Kaynakça

• Akyıl, L. (2017). Uluslararası İlişkilerde Algı Yönetimi Aracı: Propaganda Sineması, International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art. Cilt: 2, sayı: 2: 129-139.
• Bektaş, A. (2002). Siyasal Propaganda, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bıçakçı, İ. (2003). İletişim ve Halkla İlişkiler, İstanbul: Media Cat Yayınları.
• Doğan, İ. C. (2014). Propaganda Aracı Olarak İnternet: Kayseri İli Merkez Seçmeni Üzerine Bir Alan Araştırması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• İnceoğlu, M. (1985). Güdüleme Yöntemleri, Ankara: A.Ü. Basın-Yayın Yüksekokulu Yayınları.
• Jowett, G. S. ve V. O’Donnel. (2012). Propaganda and Persuasion. USA :Sage Publications, Fifth Edition.
• Lerner, D. (2000). “Propagandada Etkinlilik: Şartlar ve Değerlendirme”, Ed. Ünsal Oskay, Kitle Haberleşme Teorilerine Giriş. İstanbul: Der Yayınları.
• Özsoy, O. (1998). Propaganda ve Kamuoyu Oluşturma. İstanbul : Alfa Yayınları.
• Pudovkin, V. I. (1995). Sinemanın Temel İlkeleri. çev. Nijat Özün, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Rotha, P. (2000). Sinemanın Öyküsü, çev. İbrahim Şener, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Tarhan, N. (2006). Psikolojik Savaş, Gri Propaganda, İstanbul: Timaş Yayınevi.
• Wollen, P. (2004). Sinemada Göstergeler ve Anlam, çev. Zafer Aracagök ve Bülent Doğan, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Yaman, Ö. M. (2007). Bir İktidar Aracı Olarak Propaganda, Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR
• Atay, O. (2013). Nazi Dönemi Alman Propaganda Sineması: Kitleselleşme ve Yıkım, https://goo.gl/4xoEae (10.05.2018).
• Ateş, S. (2015). Soy Cuba/Ben Küba, https://goo.gl/b8cp4z (16.05.2018)
• Coşkun, E. (2011). Sinemada ‘Gerçeklik’ Olgusu Ve Gerçekçi Okulun Mimarları, https://goo.gl/wKyeFf (10.05.2018).
• Erhan, Ç. (2018). Kara Propaganda, https://goo.gl/CgGATA (02.05.2018).
• Hagopian, J. (2018). Pentagon’un propaganda aygıtı: Hollywood, https://goo.gl/hbGfb4 (11.05.2018).
• Hasdemir, F. (2014). Hollywood’un Uçakları Müslümanlara Çarptı, https://goo.gl/dz3Rg1 (11.05.2018)
• İnci, E. (2017). Alman Propaganda Sineması: Amerikan ve Sovyet Propagandası, https://goo.gl/DxN45E (10.05.2018).
• Karsan, K. (2012). Soy Cuba (1964): I am Cuba, https://goo.gl/ZLyKE6 (16.05.2018).
• Küpeli, Y. (2018). Küba Devrimi 50. Yılını Doldururken Küba Tarihinden Notlar, https:// goo.gl/U5cPz5 (11.05.2018).
• Derindüşünce. (2018). Hollywood-Pentagon Aforizmaları, https://goo.gl/qKtBDQ (02.07.2018).
• Tarihkomplo. (2018). Psikolojik Savaşın En Önemli Silahı Gri Propaganda Nedir?, https://goo.gl/17ejaL (26.04.2018).