Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dijital Öyküleme Aracılığıyla Kültürel Ögelerin Aktarımı

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 23 - 58, 01.03.2022

Tuncay Türkben , Emre Alptekin

Öz

Dil, anlaşma ve iletişim aracı olduğu kadar kültür taşıyıcısı ve kültür aktarım aracı olarak da işlev görmektedir. Dil ve kültür birbiriyle yakından ilişkili, birbirini bütünleyen olgulardır. Bu nedenle dil öğretimi aynı zaman da bir kültür öğretimidir. Yabancı dil öğretimi denilince de hiç kuşkusuz bir toplumun maddi ve manevi varlığı ile yazılı ve sözlü değerlerini oluşturan kültür olgusu akla gelmektedir. Bilgi çağını yaşadığımız günümüz dünyasında Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde hedef kültürün öğretilmesinde bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanılması büyük önem taşımaktadır. Dijital öykülemeye yönelik bazı uygulama ve yazılımlar eğitim ortamlarında dil öğretimi ve kültür aktarımında etkin bir şekilde kullanılabilir. Hedef dile ilişkin karmaşık ve soyut öğrenme içerikleri ile kültürel ögeler bu uygulama ve yazılımlar aracılığıyla etkili bir şekilde sunulabilir. Bu çalışmada da doküman analizi yöntemi kullanılarak Yunus Emre Enstitüsü Yedi İklim Türkçe A2, B1 ve B2 ders kitaplarından seçilen bazı metinler Power Point, Storyjumper, Animoto, Canva, Powtoon uygulamalarıyla dijital öykü metnine dönüştürülmüş ve bu yolla kültür aktarımının nasıl yapılacağı üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi, Kültür Aktarımı, Dijital Öyküleme

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). Wilhelm Von Humboldt’da dil-kültür bağlantısı. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Alyılmaz, S. (2018). Türkçe öğretiminde hedef kitlenin / “öğrenen”in önemi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2452-2463.
• Arlı, M. ve Gümüş, H. (2008). Türk mutfak kültüründe çorbalar. 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) 10-15.09. 2007 Ankara/Türkiye Bildiriler Maddi Kültür, 1, 143-158.
• Artun, E. (2007). Türk halk kültüründe mâni söyleme geleneği, mânilerin iletişim boyutu ve işlevselliği. IV. Uluslararası Türk Medeniyetlerinde Sözlü Kültür Geleneği Sempozyumu Bildirileri, Muğla: Fethiye Belediyesi Kültür Yayınları.
• Alptekin, A.B. (2007). Türk halk hikâyelerinde ağaç motifi üzerine. Millî Folklor, 19(76), 33-39.
• Arslan, M. ve Adem E. (2010). Yabancılara Türkçe öğretiminde görsel ve işitsel araçlardan etkin kullanımı. Dil Dergisi, 147, 63-86.
• Aydın, E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde dijital hikâye anlatımının yaratıcı yazma becerisine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Baki, Y. ve Feyzioğlu (2017). The effects of digital stories on the writing skills of 6th grade students. International Online Journal of Educational Sciences, 9 (3), 686 – 704.
• Balaman, F. (2015). Dijital öyküleme yönteminin öğrencilerin toplumsal değer yargılarına etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 159-168.
• Banaszewski, T. (2002). Digital storytelling finds its place in the classroom. Multimedia Schools, 9(1), 32-35.
• Baran, E., Canbazoğlu Binici, S. ve Mesutoğlu, C. (2015). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) spotu geliştirme etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 5(2), 60-69.
• Benzer A. (2017). Dijital çağda öğretim teknolojileri ile Türkçe eğitimi. Ankara: İdeaport Yayınları.
• Beşirli, H. (2010). Yemek, kültür ve kimlik. Millî Folklor, 22(87), 159-169.
• Buch, W. (2006). Masal ve efsane üzerine. (Çev. Ali Osman Öztürk). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar, 1, Haz. M. Öcal Oğuz, Metin Ekici, Nebi Özdemir, Gülin Öğüt Eker, Selcan Gürçayır, Ankara: Geleneksel Yay.
• Bulduk, B. (2016). Kültür ve semboller bağlamında anadolu söylencelerinin kişiler üzerindeki algı farklılıklarının tasarım açısından değerlendirilmesi ve bir atölye uygulaması. folklor/edebiyat, 22 (86), 29-44.
• Byram, M. ve Feng, A. (2004). Culture and language learning: teaching research and scholarship. Language Teaching, 37 (3), 149-168.
• Chung, S. K. (2007). Art education technology: Digital storytelling. Art Education, 60(2), 17-22. doi: 10.2307/27696201
• Ciğerci, F. M. ve Gültekin, M. (2019). Dijital hikâyelerin dinlemeye yönelik tutuma etkisi. Harran Maarif Dergisi, 4 (2), 45-73. http://dx.doi.org/10.22596/2019.0402.45.73
• Çelik, T. (2021). Dijital hikâye araçları kullanımı yetkinliği ölçeği (DHAKYÖ): ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1580-1597.
• Dağdeviren, İ. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde efsane türü metinlerden hareketle kültür aktarımının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Dayan, G. ve Girmen, P. (2018). Türkçe eğitimi yazma sürecinde dijital öyküleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi - Journal of Qualitative Research in Education, 6(3), 207–228. DOI:10.14689/issn.21482624.1.6c3s10m
• Demirbaş, İ. (2019). Dijital öykülerin ilkokul öğrencilerinin dinlediğini anlama ve yaratıcı yazma becerilerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Doğan, B. ve Robin, B. (2008). Implementation of digital storytelling in the classroom by teachers trained in a digital storytelling workshop. In K. McFerrin, R. Weber, R. Carlsen & D. Willis (Eds.), Proceedings of SITE 2008--Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (pp. 902-907). Las Vegas, Nevada, USA: Association for the Advancement of Computing in Education (AACE). Retrieved February 18, 2022 from https://www.learntechlib.org/primary/p/27287/.
• Dupain, M. ve Maguire, L. (2005). Digital storybook projects 101: How to create and implement digital storytelling into your curriculum. In 21st Annual Conference on Distance Teaching and Learning, 6, 1-4.
• Er, K. O. (2006). Yabancı dil öğretim programlarında kültürün etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), 1-14.
• Eroğlu, A. (2020). Ortaokul 7. sınıf Türkçe dersinde dijital hikâye anlatımının kullanılması(Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Fansa, M. (2020). Geçici eğitim merkezindeki Suriye uyruklu öğrencilerin ve Türkçe öğreticilerin Storyjumper deneyimleri: “Yamen Okulda”. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 259-275.
• Göçer, A. (2018). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (ss.191-218). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Göçer, A. ve Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies, 6(3), 797-810. DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2470
• İnal, E. ve Arslanbaş, F. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak uzaktan öğretiminde iletişim odaklı web 2.0 araçları ve uygulama örnekleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(Özel Sayı), 228-249. https://doi.org/10.35675/befdergi.850781
• Kalenderoğlu, İ. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan temel düzey (A1, A2) ders kitaplarında kültür aktarımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 4(12), 73-83.
• Karakoç Öztürk, B. (2016).Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde materyal tasarımı- süreç ve etkinlikler-. F. Yıldırım ve B. Tüfekçioğlu (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar-yöntemler-beceriler-uygulamalar (ss.325-352). Ankara: Pegem Akademi.
• Karalök, F. S. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dijital öykü kullanımının okuma motivasyonuna etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Keskin, A.(2015). Türk tasavvuf kültürü ve devir nazariyesi bağlamında Neşet Ertaş. Sûfî Araştırmaları-Sûfî Studies, 12, 131-154.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Koparan, B. ve Canbulat, M. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Türk kültür ögelerinin aktarımına yönelik bir durum çalışması. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 5(2), 40-57.
• Küngerü, A. (2016). Bir ifade aracı olarak dijital öykü anlatımı. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(2), 33-45.
• Lüle Mert, E. (2020).Türkçe öğretiminde dijital öyküleme. C. Aslan ve G. Çalışkan (Ed.), Uzaktan eğitim sürecinde Türkçe eğitimi (ss.155-172). Ankara: Pegem Akademi.
• Melanlıoğlu, D. (2008). Kültür aktarımı açısından Türkçe öğretim programları. Eğitim ve Bilim, 33(150), 64-73.
• Melanlıoğlu, D. (2018). Kültürlerarası iletişim odaklı yaklaşım. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (ss.131-136). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. (2008). Halk hikâyeleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Özkaya, P. G. (2020). Dijital öykülerin Türkçe dil becerilerinin gelişimine etkisi: Bir meta analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1386-1405.
• Robin, B. (2006). The educational uses of digital storytelling. In Society for Information Technology & Teacher Education International Conference (pp. 709-716). Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
• Robin, B. R. (2008). Digital storytelling: a powerful technology tool for the 21st century classroom. Theory Into Practice, 47(3), 220–228. Doi:10.1080/00405840802153916
• Robin, B. ve McNeil, S. G. (2013). The evolution of digital storytelling technologies: From PCs to iPads and e-Books. R. McBride and M. Searson, (Eds.). Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference 2013 (s. 1712-1720). Chesapeake, VA: AACE.
• Sever, P. (2019). Yeni Hitit Dil Öğretim seti ile Yedi İklim Dil Öğretim setinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı açısından karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Tabak, G. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dijital öykü kullanımı (Yayımlanmamış doktora tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Talan, T. (2019). Dijital öyküleme yöntemi ile ilgili yapılan çalışmalara sistematik bir bakış. 7. Uluslararası Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Sempozyumu Erişim Adresi: https://2019.ittes.org.tr/dosyalar/files/tammetin.pdf
• Tan Metreş, E. H. ve Can Emir, B. (2020). Rus araştırmacı Tatyana Anikeyeva'nın penceresinden Türk halk hikâyeleri. Milli Folklor, 16(128), 76-86.
• Tatlı, Z. ve Aksoy, D. A. (2017). Yabancı dil konuşma eğitiminde dijital öykü kullanımı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45, 137-152. DOI: 10.15285/maruaebd.271060
• Topçuoğlu, F. (2018). Türkçenin yabancılara öğretiminde yazılı kaynaklar. M. Durmuş ve A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (ss.387-399). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Toki, E. I. ve Pange, J. (2014). ICT use in early childhood education: Storytelling. Tiltai, 66(1), 183-192.
• Toklu, M. O. (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tosun, G. (2016). Yedi İklim Türkçe öğretim seti B1, B2 ve C1 seviyesi ders kitaplarındaki metinlerin yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türkben, T. (2020). Türkçe öğretiminde kazanım odaklı materyal tasarımının önemi ve örnek materyaller. O. Zahal, Ş. Koca ve K. Baş (Ed.), Eğitim bilimlerinde teori ve araştırmalar II (Cilt 1) içinde (ss. 285-302). Ankara: Gece Kitaplığı.
• Tütüncü, B., Pamukçu, H. ve Tanrısever, C. (2020). Likya yolu yürüyüşçülerinin profilleri ve memnuniyet düzeyleri. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(2), 113-124. https://doi.org/10.17123/atad.641641
• Veyis, F. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde etkileşimli çoklu ortam materyal kullanımı. Dil Dergisi, 166(2), 59-67.
• Vural, L.F. G. (2011). Türk kültürünün aynası: Türküler. Fine Arts, 6(3), 397-411.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, Y., Üstündağ, M. T., Güneş, E. ve Çalışkan, G. (2017). Dijital hikayeleme yöntemi ile etkili Türkçe öğretimi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2), 254-275. https://doi.org/10.17943/etku.322366
• Zeyrek, S. (2020). Dil-kültür ilişkisi doğrultusunda yabancı dil öğretimi. International Journal of Teaching as a Foreign Language, 3(2), 165-186.