Kaygı, Korku ve Arzu Üçgeninde Fantazi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 424 - 443, 28.10.2021

Olcay Yılmaz

https://doi.org/10.31682/ayna.862854

Cited By: 1

Öz

Bu yazıda Sigmund Freud’un kuramında kilit bir öneme sahip olan ve daha sonraları Jacques Lacan tarafından derinlemesine incelenen fantazi kavramı irdelenmektedir. Freud’da fantezi kavramının ortaya çıkışı rüyalar, gündüz düşleri, baştan çıkarma kuramı, sahte anı gibi olgularla ilişkiliyken, Lacan’da fantazi kavramı daha çok kaygı, korku, arzu ve fobi ile ilişkilendirilmiştir. Bu kavramların yanı sıra fantazi, Lacan’ın Öteki kavramı ile de doğrudan ilişkilidir. Fantazi kavramının farklı anlamlarda kullanılması fantazinin insan yaşamında çok önemli işlevleri yerine getirdiğini göstermektedir. Bu yazı, fantazinin zihinsel işlevlerde oynadığı kritik rol üzerine sistematik bir inceleme sunmayı amaçlamaktadır. Fantazinin kaygı, fobi, arzu, nesne, eksiklik ve Öteki ile olan derin ve karmaşık ilişkisi kronolojik olarak irdelenirken, Freud’dan Lacan’a uzanan uzun ve dolambaçlı yolun insan zihnindeki yolculuğuna da odaklanılmıştır. Özellikle, Freud’un savunduğu şekliyle, nesnenin yokluğu ile gelişen zihinsel durumlar, Lacan’da tersine çevrilerek, kaygıdan fantaziye uzanan yolu farklı perspektiften algılamamızı sağlamıştır. Fantazi, arzu yaratan bir mekanizma ile bizi kaygının dayanılmaz ağırlığından korur ve adına fantazmatik kaygı denilen duruma yol açar. Fantazinin kaygı ile olan bu iki yönlü karmaşık ilişkisi fobi mekanizması ile çözümlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fantazi, Kaygı, Arzu, Nesne a, Korku

Teşekkür

Bu makalenin yazım sürecinde manevi desteğinin yanı sıra İngilizce metinlerin çevirilerindeki katkılarından dolayı eşim Cemre Yılmaz’a ve yine çevirileri ile destek olan çevirmen M. Salim Dın’a teşekkürlerimi sunarım.

The Fantasy in the Anxiety-Fear-Desire Triangle

Öz

In this paper, I examine the concept of fantasy which has a crucial role in the theory of Sigmund Freud (1856-1939) and later is investigated thoroughly by Jacques Lacan (1901-1981). The naissance of fantasy is related to dreams, daydreams, seduction theory, and false memory in Freudian theory whereas the concept of fantasy is more related to anxiety, fear, desire, and phobia by Lacan. Fantasy is also related to the Lacanian concepts of the Other, objet petit a, jouissance. The use of fantasy in different meanings suggests its important functions in human life. The purpose here is to introduce a systematic examination of the crucial role of fantasy in mental processing.m Here, I keep track of a long and winding path from Freud to Lacan by following a chronological order of the extensive relation of fantasy with anxiety, fear, phobia, desire, object, lack, and the Other. The mental states of which causes were suggested the absence of the object by Freud is reversed by Lacan provides a new understanding of the relationship between anxiety and fantasy. Fantasy prevents us from the unendurable heaviness of anxiety with a mechanism that constitutes desire, leading the “fantasmatic anxiety”. The reciprocal relationship between fantasy and anxiety is resolved by the mechanism of phobia.

Anahtar Kelimeler

Fantasy, Desire, Fear, Objet petit a, Anxiety

Kaynakça

• Araújo, S., Pinto, M. P. ve Bettencourt, S. (2015). Fear and Fantasy in a Global World. Brill&Rodopi.
• Balkaya, D. (2013). Özerk Dil Dizgesinden Lacan'ın Simgesel Düzenine. Çizgi Kitabevi.
• Breger, L. (2005). Freud, Görüntünün Ortasındaki Karanlık (A. Biçen, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Caws, P. (2019). Jacques Lacan'ın kaygı semineri üzerine. Düşünbil Dergisi, 85, 57-60.
• Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İthaki Yayınları.
• Clero, J.-P. (2002). Lacan Sözlüğü (Ö. Soysal, Çev.). Say Yayınları. (2002).
• Coward, R. ve Ellis, J. (1985). Dil ve Maddecilik (E. Tarım, Çev.). İletişim Yayınları. (1979).
• Descartes, R. (2021). Yöntem Üzerine Konuşma. (M. Erşen, Çev.) İş Bankası Kültür Yayınları.
• Evans, D. (2019). Lacancı Psikanalize Giriş Sözlüğü (T. Sivrikaya, Çev.). Islık Yayınları.
• Fink, B. (2009). Lacan'ın temel fantazi kavramına bir giriş. MonoKL Dergisi, 6, 388-398.
• Freud, S. (1996). Düşlerin Yorumu I (E. Kapkın, Çev.). Payel Yayınevi. (1899).
• Freud, S. (1996). Düşlerin Yorumu II (E. Kapkın, Çev.). Payel Yayınevi. (1899).
• Freud, S. (1996). Günlük Yaşamın Psikopatolojisi. (Ş. Yeğin, Çev.) Payel Yayınevi. (1901).
• Freud, S. (1999). Sanat ve Edebiyat (E. Kapkın ve A. Tekşen Kapkın, Çev.). Payel Yayınevi.
• Freud, S. (2000). Ruhçözümlemesinin Tarihi. (E. Kapkın, ve A. Tekşen Kapkın, Çev.) Payel Yayınları.
• Freud, S. (2012). Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası (B. Büyükkal ve S. M. Tura, Çev.). Metis Yayınları. (1914-1911).
• Freud, S. (2019). Olgu Öyküleri I (A. Eğrilmez, Çev.). Payel Yayınları.
• Habip, B. (2012). Kuram ile Klinik Buluşunca. Yapı Kredi Yayınları.
• Hayman, A. (2013). What Do Our Terms Mean?: Explorations Using Psychoanalytic Theories and Concepts. Karnac.
• Hook, D. (2015). Mapping Anxiety, Psychology in Society (48), 114-120. https://doi.org/10.17159/2309-8708/2015/n48a10.
• Isaacs, S. (1948). The Nature and Function of Phantasy. International Journal of Psycho-Analysis (29), 73-97.
• Klein, M. (2011). Haset ve Şükran (O. Koçak ve Y. Erten, Çev.). Metis Yayınları. (1957/1975).
• Koehler, F. (2020). Melanie Klein ve Jacques Lacan için fantazinin analizdeki anlamı. Düşünbil Dergisi, 95, 21-28.
• Lacan, J. (1958). The direction of the treatment and the principles of its power. Lacan in Ireland sitesinden alınmıştır: http://www.lacaninireland.com/web/wp-content/uploads/2010/06/The-Direction-of-the-Treatment-final-version-1.pdf.
• Lacan, J. (2010). Anxiety: The Seminar of Jacques Lacan (C. Gallagher, Çev.). Lacan in Ireland sitesinden alınmıştır: http://www.lacaninireland.com/web/wp- content/uploads/2010/06/Book-10-Anxiety.pdf. (1962 - 1963).
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin Dört Temel Kavramı (N. Erdem, Çev.). Metis Yayınları. (1973).
• Lacan, J. (2014). Baba-nın Adları (M. Erşen, Çev.). MonoKL. (2005).
• Laplanche, J. ve Pontalis, J. (2002). Temel Düşlem / Kökenlerin Düşlemleri / Düşlemin Kökenleri (T. Parman, Çev.). Bağlam Yayınları. (1985).
• Lear, J. (2005). Freud. Routledge Publishing.
• Lewis, M. (2008). Derrida and Lacan: Another Writing: Another Writing. Edinburg University Press.
• Mollon, P. (2001). Freud ve Sahte Anı Sendromu (G. Koca, Çev.). Everest Yayınları. (2000).
• Nasio, J.-D. (1998). Hysteria from Freud to Lacan: The Splendid Child of Psychoanalysis. Other Press.
• Nasio, J.-D. (2020). Bilinçdışı bir fantezi olarak histeri. Düşünbil Dergisi, 95, 30-32.
• Nişanyan, S. (2019). Nişanyan Sözlük: Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. Nişanyan Sözlük sitesinden alınmıştır: https://www.nisanyansozluk.com/?k=öteki&lnk=1.
• Nusselder, A. (2012). The Surface Effect: The Screen of Fantasy in Psychoanalysis. Routledge Publishing.
• Pragier, S. F. (2003). Kadın cinselliği ve çocuk sahibi olma arzusu. Habip, E. (Ed.), Kadınlık, Yeniden: Çağdaş Psikanalizin Bakışı birinci baskı içinde, (ss. 79-108). İthaki Yayınları.
• Salecl, R. (2018). Kaygı Üzerine (B. E. Aksoy, Çev.). Metis Yayınları. (2004.)
• Salgó, E. (2013). Psychoanalytic Reflections on Politics: Fatherlands in Mothers' Hands. Routledge Publishing.
• Sharpe, M. ve Turner, K. (2020). Freud ve sonraki dönemde fantazi anlayışı. Düşünbil Dergisi, 95, 8-11.
• Taylor, B. (2016). Sculpture and Psychoanalysis. Routledge Publishing.
• Terbaş, Ö. (2016). Psikanaliz ve Sanat. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Trotter, G. A. (2020). Klein ve Lacan: Bir fenomen olarak fantezi. Düşünbil Dergisi, 95, 12-16.
• Tura, S. M. (2010). Freud'dan Lacan'a Psikanaliz. Kanat Kitap.
• Zizek, S. (2011). İdeolojinin Yüce Nesnesi (T. Birkan, Çev.). Metis Yayınları. (1989).