Aspir üretiminde enerji bilançosunun belirlenmesi (Sivas ili Gürün ilçesi örneği)

Yıl 2019, , 275 - 282, 20.12.2019

Ebubekir Altuntaş , Mustafa Güzel , Engin Özgöz

https://doi.org/10.29278/azd.538240

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’nin Sivas ilinin Gürün
ilçesinde, aspir üretimindeki enerji bilançosu, 4 farklı (0-10 da, 10.01-20 da,
20.01-40 da ve >40 da) işletme büyüklüklerine göre gayeli örnekleme
yöntemiyle belirlenmiştir. Çalışmada, 2017 üretim sezonunda, 82 işletme ile yüz
yüze anket yapılarak enerji çıktı/girdi oranı belirlenmiştir. Aspir üretiminde,
işletme büyüklüklerine göre en büyük enerji girdisi çıktısı >40 da işletme
büyüklüğünde sırasıyla 113 858 MJ ha^-1 ve 314 300 MJ ha^-1
olarak hesaplanmıştır. Ayrıca, en yüksek enerji çıktı / girdi oranı da >40
da işletme için 2.78 olarak belirlenmiştir. Enerji girdilerinin işletme
büyüklüklerine göre dağılımında; en yüksek enerji girdisinin kimyasal gübre
enerjisi olduğu ve toplam girdi içerisindeki payının da 0-10 da, 10.01-20 da,
20.01-40 da ve >40 da için sırasıyla %50.76, %56.54, %61.52 ve %72.78 olduğu
bulunmuştur.  Aspir üretiminde en yüksek
enerji kullanım etkinliği, özgül enerji ve net enerji >40 da işletme
büyüklüğü için sırasıyla 2.78; 14.75 MJ kg^-1 ve 200 442.09 MJ ha^-1
olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İşletme büyüklüğü, aspir, enerji çıktı/girdi oranı, özgül enerji

Kaynakça

• Acaroğlu, M., 2006. Katı ve Sıvı Biyokütle (Biyodizel) Üretiminde Enerji Bilançolarının Karşılaştırılması. Tarımsal Mekanizasyon 23. Ulusal Kongresi, 6-8 Eylül 2006, s: 103-108, Çanakkale.
• Allali, K., Dhehibi, B., Kassam, S.N., Aw-Hassan, A., 2017. Energy Consumption in Onion and Potato Production within the Province of El Hajeb (Morocco): Towards Energy Use Efficiency in Commercialized Vegetable Production. Journal of Agricultural Science, 9(1): 118-127.
• Alpkent, N., 1984. Tarımda enerji kullanımı ve enerji tasarrufu. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları No: 296, Ankara
• Altuntaş, E., E, Özgöz, S. Dede, 2018. Orta Karadeniz Geçit İklim Kuşağında Silaj Mısır Üretiminde Toprak İşlemenin Enerji Kullanım Etkinliğine Etkisi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 32 (3): 238-248.
• Altuntaş, E., O.N. Bulut, E, Özgöz, 2019. Kuru tarımda farklı toprak işleme sistemleri ile buğday üretiminin enerji kullanım etkinliği analizi. Anadolu Tarım Bilimleri 34 (1): 57-64. Anonim, 2014. Sivas İl Gelişme Planı, Sivas.
• Anonim, 2016. Gıda, Tarım ve Hayancılık Bakanlığı, İstatistik Veri Ağı, Sivas Gürün
• http://iva.tarim.gov.tr/Raporlar, (10.01.2017).
• Arıkan, M., 2011. Adana ilinde kolza üretiminde enerji kullanımı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Askari, U., Sheikh Davoudi, M.J., Mansourifar, M., 2014. Economic and Energy Analysis for Potato Production in North of Khuzestan Province (Case Study: Gotvand City). Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences, 3(5): 72-78. Babaoğlu, M. 2007. Aspir ve tarımı. Trakya Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü, Edirne.
• Baran, M.F., Gökdoğan, O., 2015. Determination of energy balance of sugar beet production in Turkey: A Case Study of Kırklareli Province. Energy Efficiency 9, 487-494.
• Baran, M.F., Karaağaç, H.A., 2014. Kırklareli Koşullarında İkinci Ürün Ayçiçeği Üretiminde Enerji Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1 (2): 117–123.
• Berkman, A., 1996. Sürdürülebilir tarımsal kalkınmada araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yeri ve Güneydoğu Anadolu Projesi. Tarım ve çevre ilişkileri sempozyumu Bildiri Kitabı, Mersin.
• Bojaca CR, Schrevens E., 2010. Energy assessment of peri-urban horticulture and its uncertainty: case study for bogota, Colombia. Energy, 35: 2109-2018.
• Cross, T., 1998. Machinery cost calculation methods. Agr. Extension Service, The University of Tennessee, Inst. of Agriculture. AE&RD No.13, 8 pages.
• Doering, O.C., 1980. Accounting for energy in farm machinery and buildings. In: David Pimentel, editor. Handbook of energy utilization in agriculture. FL, USA: CRC Press, Inc; p. 9-14. ISBN 0-8493-2661-3.
• Esengun, K., Erdal, G., Gündüz, O. ve Erdal, H., 2007. An economic analysis and energy use in stake-tomato production in Tokat province of Turkey. Elsevier, Renewable Energy 32: 1873-1881.
• Gifford, R.C., 1986. Agricultural Mechanisation in Development: Guidelines forStrategy Formulation. FAO Agricultural Services Bulletin, No:45, FAO, Rome, 77s.
• Golaszewski, J., van der Voort, M., Meyer-Aurich, A., Baptista, F., Balafoutis, A., Mikkola, H.J., 2014.
• Comparative Analysis of Energy Efficiency in Wheat Production in Different Climate Conditions of Europe. Journal of Agricultural Science and Technology B, 4: 632-640.
• Gözübüyük, Z., Çelik, A., Öztürk, İ., Demir, O. M., Adıgüzel, C., 2012. Buğday üretiminde farklı toprak işleme-ekim sistemlerinin enerji kullanım etkinliği yönünden karşılaştırılması. 27. Tarımsal Mekanizasyon Ulusal Kongresi, Samsun.
• Hetz, E.J., 1992. Energy utilization in Chilean agriculture. Agric Mech. In Asia Afr. and Lat. America, 23: 52-56.
• Houshyar, E., Davoodi, M.J.S., Almassi, M., Bahrami, H., Azadi, H., Omidi, M., Sayyad, G., Witlox, F., Silage corn production in conventional and conservation tillagesystems. Part I: Sustainability analysis using combination of GIS/AHPand multi-fuzzy modeling. Ecological Indicators, 39: 102-114.
• Işıklı E., Işın, Ş., 1991. Son on yılda türkiye’de tarım sektörünün verimlilik açısından değerlendirilmesi, I. Verimlilik Kongresi, Bildiriler, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No:5454, 345 s, Ankara.
• Kardoni, F., Jami-Al Ahmadi, M., Bakhshi, M.R., 2015. Energy Efficiency Analysis and Modeling the Relationship between Energy Inputs and Wheat Yield in Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 5(4): 321-330.
• Karaağaç, H. A., Aykanat, S., Gültekin, R. ve Baran, M.F., 2014. Adana’da ana ürün mısır üretiminde enerji kullanım etkinliğinin belirlenmesi, Doğu Akdeniz Tarım Araştırma Enstitüsü, Adana.
• Kızılaslan, H., 2009. Input-output energy analysis of cherries production in Tokat province of Turkey. Applied Energy, 86: 1354-1358.
• Kurt, O., Uysal, H., Demir, A., Özgür, U., Kılınç, R., 2011. Samsun Ekolojik Koşullarına Adapte Olabilecek Kıslık Aspir (Carthamus tinctorius L.) Genotiplerinin Belirlenmesi Üzerinde bir Araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (3): 212-216.
• Öğüt, H., Oğuz, H., 2006. Biyodizel (Üçüncü Milenyum Yakıtı). Nobel Yayınları. 13-24, 169-176.
• Özcan, M.T., 1985. Mercimek hasat ve harman yöntemlerinin iş verimi kalitesi, enerji tüketimi ve maliyet yönünden karşılaştırılması ve uygun bir hasat makinası geliştirilmesi üzerine araştırmalar. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarımsal Mekanizasyon Bölümü, Adana.
• Özgöz, E., Altuntaş, E., Asiltürk, M., 2017. Effects of soil tillage on energy use in potato farming in Central Anatolia of Turkey. Energy, 141: 1517-1523.
• Öztürk, H.H., Barut, Z.B. 2005. Türkiye Tarımında Enerji Kullanımı. Türkiye Ziraat Mühendisliği, Teknik Kongresi, Ankara. Sayfa 1253-1264.
• Pishgar Komleh, S.H., Keyhani, A., Rafiee, Sh., Sefeedpary, P., 2011. Energy use and economic analysis of corn silage production under three cultivated area levels in Tehran province of Iran. Energy 36: 3335-3341.
• Rahamatalla, A.B., Babiker, E.E., Krishna, A.G., El Tinay, A.H., 1998. Changes in chemical composition, minerals and amino acids during seed growth and development of four safflower cultivars. Plant Foods for Human Nutrition, 52(2): 161-170.
• Sefeedpari, P., Rafiee, S., Pishgar Komleh, S.H., Ghahderijani, M., 2012. Source-wise and operation-wise energy use analysis for corn silage production, a case study of Tehran province, Iran. International Journal of Sustainable Built Environment, 1: 158-166.
• Shahin, S., Jafari, A., Mobli, H., Rafiee, S., Karimi, M., 2008. Effect of Farm Size on Energy Ratio for Wheat Production: A Case Study from Ardabil Province of Iran. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci., 3(4): 604-608.
• Singh, S., Pannu, C.J.S. ve Singh, J., 2000. Optimization of energy input for raising cotton crop in Punjab. Energy Conversion and Management, 41(17): 1851-1861.
• Şehri, M. 2012. Adana yöresi pamuk üretiminde enerji kullanım etkinliği ve maliyet analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü. 74 s., Adana. Unakıtan, G., Hurma, H. ve Yılmaz, F., 2010. An analysis of energy use efficiency of canola production in Turkey. Energy (2010): 1-5.
• Wang, P., Ou, S., Peilin, C., 1999. Optimization of condition for safflower cell culture and accumulation of cellicolous product tocopherols. China Journal of Biotechnology, 15(4): 231-237.
• Weiss, E.A., 2000. Safflower. In: Oilseed Crops, Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia.
• Zangeneh, M., Omid, M., Akram, A.A., 2010. comparative study on energy use and cost analysis of potato production under different farming technologies in Hamadan province of Iran. Energy, 35: 2927-2933.