Öz
Bitki
sterolleri (fitosterol) insan sağlığı için çeşitli biyoaktif özelliklere sahip
bir grup steroid alkoldür. Fitosteroller kolesterolün bağırsaktaki emilimini
engelleyerek kandaki kolesterol seviyelerini düşürücü etkiye sahiptirler. Bu
çalışmanın amacı sera koşullarında iki farklı ekmeklik buğday çeşidine (Yunus
ve Osmaniyem) azot (N) uygulamalarının tane Campesterol, Stigmasterol ve
Betasitosterol konsantrasyonlarına olan etkisi araştırılmıştır. Çalışmada N
uygulamaları topraktan 250 ve 500 mg kg-1 dozlarında yapılmış, 500
mg kg-1 N uygulamasına ayrıca üç farklı dönemde (sapa kalkma,
başaklanma ve tane olum) yapraktan % 0.5 üre verilmiştir. Azot uygulaması ile hem Yunus hem de Osmaniyem çeşitlerinin tane N
konsantrasyonlarında istatistiksel olarak önemli artışlar görülmüştür. Azot
uygulaması ile Yunus çeşidinin tanesinde %89, Osmaniyem çeşidinde ise %62’lik
bir N konsantrasyonu artışı meydana gelmiştir. Azot uygulaması ile tane N
konsantrasyonlarında görülen artışa paralel olarak Yunus
çeşidinin Campesterol konsantrasyonunda %45, Stigmasterol konsantrasyonunda
%145 ve Betasitosterol konsantrasyonunda ise %105 düzeyinde bir artış olduğu
görülmüştür. Osmaniyem çeşidinin Campesterol konsantrasyonunda %99,
Stigmasterol konsantrasyonunda %38, Betasitosterol konsantrasyonunda ise %73
artış meydana gelmiştir. Elde edilen sonuçlardan N’un Campesterol,
Stigmasterol ve Betasitosterol yapısına katılma
ihtimalinin yüksek olduğu görülmektedir.