Yarı-humid ekolojik koşullar altında oluşmuş toprakların fiziko-kimyasal ve besin elementi içerikleri ile konumsal dağılımlarının belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 301 - 312, 20.12.2019

Arif Aydın , Orhan Dengiz

https://doi.org/10.29278/azd.538555

Cited By: 5

Öz

Bu çalışma ile Samsun ilinin güneyinde bulunan
Kavak ilçesi sınırları içerisinde yer alan Seyitali, Kaya, İdrisli, Muhsinli,
Beyköy ve Çayırlı mahallelerine ait toplam 1523 parselden oluşan ve 397.3 ha
alan kaplayan tarım arazilerin bazı fiziksel, kimyasal ve verimlilik
özelliklerinin belirlenmesi ile CBS yardımıyla farklı enterpolasyon modeller
kullanarak 14 farklı parametre açısından dağılım haritalarının hazırlanması
amaçlanmıştır. Alanın yıllık ortalama sıcaklık 10.2 °C ve yıllık ortalama yağış
miktarı da 512.5 mm’dir. Newhall simülasyon modeline göre, toprak sıcaklık
rejimi Mesic ve toprak nem rejimi ise Typic Xeric olarak belirlenmiştir.
Çalışma sahasından 200m x 200m aralıklarla oluşturulan grit sistemden yüzey
(0-20 cm) ve yüzey altı (20-40 cm) toplam 233 adet yer koordinatları ölçülerek
toprak örnekleri alınmıştır. Laboratuvara getirilen topraklar, pH, EC, CaCO₃,
OM, N, Ca, Mg, K, P, Na, Fe, Cu, Zn ve Mn analizleri yapılmıştır. Analiz
sonuçlarına göre, toprakların tamamı tuzsuz, pH değerleri ise nötr-hafif alkali
arasında değişmektedir. Kireç içerikleri az ve orta düzeylerde, OM ve çinko ise
genel olarak yeterli olarak belirlenmiştir. Ayrıca, toplam azot, magnezyum,
fosfor, demir ve mangan yeterli düzeyde bulunmuştur. Ayrıca, uygun gübreleme ve
arazi yönetimi pratikleri için uygun enterplasyon model kullanılarak bu
parametrelerin dağılım haritalarının oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toprak verimliliği, enterpolasyon

Kaynakça

• Adiloğlu, A. ve Adiloğlu, S., 2004. An investigation on nutritional problems of hazelnut (Corylus avellana) grown in acid soils of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7(8): 1433-1437
• Anonymous., 1990. Micronutrient, Assessment at the Country Level: An International Study. FAO, Soils Bulletin by Mikko Sillanpaa, Rome.
• Anonymous., 1992. Procedures for collecting soil samples and methods of analysis for soil survey. Washington D.C. USA. Soil Survey Staff
• Arslan, E., Çaycı, G., Dengiz, O., Yüksel, M., Atikmen, Çiçek N., 2018. Toprakların bazı makro besin elementi içeriklerinin farklı tarımsal arazi kullanımları altında konumsal dağılımlarının belirlenmesi. Toprak Su Dergisi, 7(2): 28-37
• Arslan, H., 2012. Spatial and temporal mapping of groundwater salinity using ordinary kriging and indicator kriging: the case of Bafra Plain, Turkey. Agricultural water management, 113: 57-63
• Ateș, K. ve Turan, V., 2015. Some soil characteristics and the fertility status of agricultural soils in Bingöl central district. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(2): 108-113.
• Aydın, A., 2018. Sürdürülebilir Arazi Yönetimi İçin CBS Yardımıyla Toprak Veri Tabanı Oluşturulması. Yüksek Lisans Tez Çalışması, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri, Samsun.
• Blake, G.R. ve Hartge, K.H., 1986. Bulk Density and particle density. Methods of Soil Analysis: Part 1—Physical and Mineralogical Methods (methods of soil an. 1), 363-375 pp
• Bouyoucos, G.J., 1962. Hydrometer Method Improved for Making Particle Size Analyses of Soils 1. Agronomy journal, 54(5): 464-465
• Bremner, J.M., Mulvaney, C.S.,1982. Nitrogen—Total. Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties (methods of soil an. 2), 595-624 pp.
• Çakıcı, H, Çiçekli, M., ve Arslan, H., 2012. Bağyurdu–izmir yöresi kiraz plantasyonlarının beslenme durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 49(1): 7-15
• Çelik, P., Dengiz, O., 2018. Akselendi Ovası tarım topraklarının temel toprak özellikleri ve bitki besin elementi durumlarının belirlenmesi ve dağılım haritalarının oluşturulması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 9-18
• Çimrin, K. M. ve Boysan, S., 2006. Van yöresi tarım topraklarının besin elementi durumları ve bunların bazı toprak özellikleri ile ilişkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Derg., 16(2): 105-111.
• Çullu, M. A., 2012. Toprak etüt haritalama ve toprak yönetimi gerekliliği. Editör’den: 23
• Ersoy, A., Yünsel, T., 2008. Assessment of lignite quality variables: a practical approach with sequential Gaussian simulation. Energy Sources, Part A: Recovery, Utilization, and Environmental Effects, 31(2): 175-190.
• Feizizadeh, B. ve Blaschke, T., 2013. Land suitability analysis for Tabriz County, Iran: a multi-criteria evaluation approach using GIS. Journal of Environmental Planning and Manage, 56(1): 1-23
• Güçdemir, İ., 2006. Türkiye Gübreler ve Gübreleme Rehberi. TC TBK TAGEM Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları Genel Yayın No:231, Ankara.
• Hagedorn, F., Mulder, J., Jandl, R., 2010. Mountain soils under a changing climate and land-use. Biogeochemistry, 97(1): 1-5.
• Heuvelink, G. B., 2006. Incorporating process knowledge in spatial interpolation of environmental variables. 7th Inernational Symposium on Spatial Accuracy Assessment 32-47pp.
• Jackson, M. L., 1958. Soil chemical analysis. Prentice-Hall, Inc.; Englewood Cliffs,
• Keskin, H. ve Grunwald, S. 2018. Regression kriging as a workhorse in the digital soil mapper's toolbox. Geoderma, 326: 22-41
• Kirişçi, V., Keskin, M., Say, S., Keskin, S., 1999. Hassas uygulamalı tarım teknolojisi. Nobel Yay., 88: 186
• Klute, A. ve Dirksen, C., 1986. Hydraulic conductivity and diffusivity: Laboratory methods. Methods of Soil Analysis, 687-734 pp.
• Lindsay, W. ve Norvel, W., 1978. Development of a DTPA as a soil response investigation of Mn+ 2 complexation in natural and synthetic organics. Soil Science Society of America Journal, 46: 1137-1143
• Loue, A. 1968. Diagnostic petiolaire de prospection. Etudes Sur la Nutrition et la Fertilisation Potassiques de la Vigbe Societe Commerciale des Potasses d’Alsace Services Agroomiques: 31-41 pp.
• Luo, H. ve He, X., 2011. An improved inverse distance weighted interpolation method for InSAR tropospheric delay error corrections. International Conference on Information Science and Technology, IEEE, 480-482 pp.
• Mallants, D., Mohanty, B. P, Jacques, D., Feyen, J., 1996. Spatial variability of hydraulic properties in a multi-layered soil profile. Soil Science, 161(3): 167.
• Mapedza, E,. Wright, J., Fawcett, R., 2003. An investigation of land cover change in Mafungautsi Forest, Zimbabwe, using GIS and participatory mapping. Applied Geography, 23(1): 1-21
• Nelson, D. ve Sommers, L. E., 1982. Total carbon, organic carbon, and organic matter 1. Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties(methods of soil an. 2 ), 539-579 pp.
• Olsen, S.R., 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. United States Department of Agriculture; Washington, Özyazıcı, M. A, Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Ünal, E., 2016. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları.
• Özyazici, M. A., Dengiz, O., Sağlam, M., Erkoçak, A. Türkmen, F., 2017. Mapping and assessment-based modeling of soil fertility differences in the central and eastern parts of the Black Sea region using GIS and geostatistical approaches. Arabian Journal of Geosciences, 10(45):2-9.
• Rhoades, J., 1982. Cation Exchange Capacity 1. Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties(methods of soil an.2), 149-157 pp.
• Sağlam, M., 2013. Çok değişkenli istatistiksel yöntemler ile toprak özelliklerinin gruplandırılması. Toprak Su Dergisi, 2(1): 7-14.
• Sharma, P., Sood, A., Setia, R, Tur, N., Mehra, D., Singh, H., 2008. Mapping of macronutrients in soils of Amritsar district (Punjab) A GIS approach. J. Indian Soc. Soil Sci, 56(1): 34-41
• Tarakçıoğlu, C., Yalçın, S., Bayrak, A., Küçük, M. ve Karabacak, H., 2003. Ordu yöresinde yetiştirilen fındık bitkisinin (Corylus avellana L.) beslenme durumunun toprak ve yaprak analizleriyle belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 9(1): 13-22
• Taşan, M., Demir, Y., 2017. Çeltik yetiştiriciliği yapılan arazilerde demir ve mangan içeriklerinin alansal dağılımının farklı enterpolasyon yöntemleri ile Belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri, 32(1): 64
• Thornthwaite, C.W., 1948. An approach toward a rational classification of climate. Geographical review, 38(1): 55-94 Turan, M., Dengiz, O., Turan Demirağ, İ. 2018. Samsun İlinin Newhall Modeline Göre Toprak Sıcaklık ve Nem Rejimlerinin Belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(2): 131-142 Tümsavaş, Z. ve Aksoy, E., 2008. Kahverengi Orman büyük toprak grubu topraklarının verimlilik durumlarının belirlenmesi. Uludağ Üniv Ziraat Fak Der, 22(1): 43-54
• Ülgen, A. N., Yurtsever, N., 1995. Türkiye gübre ve gübreleme rehberi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
• Wilding, L., 1985. Spatial variability: Its documentation, accommodation and implication to soil surveys. Soil spatial variability. Workshop, 166-194pp.
• Yıldız, N., Akbulut, Ö., Bircan, H., 1999. İstatistiğe giriş. Aktif Yayınevi, Erzurum, 359pp.