The effect of different nitrogen forms and humic acid doses on yield and yield components in rice (Oryza sativa L.)

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 91 - 98, 31.07.2022

Nuri Yılmaz , Fundagül Boz

https://doi.org/10.29278/azd.898755

Cited By: 1

Öz

Objective: This study was carried out in unheated plastic greenhouse and laboratories of Ordu University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in 2018 spring period in order to determine the effect of different nitrogen fertilizers and humic acid doses on yield and yield components of paddy (Oryza sativa L.). Materials and Methods: In the study, humic acid (0, 2, 4, 6 l / da) doses and nitrogen fertilizers (ammonium nitrate, ammonium sulphate and urea) were applied by using Osmancık-97 variety as material. The experiment was conducted according to the factorial experiment design in random plots. Results: The values were varied between 82.64-90.90 cm in plant height, 1.42-1.90 pieces in the number of tillering, 5.38-6.39 mm in trunk diameter, number of cluster per m2 209.05-386.22, 11.22-11.88 cm in cluster length, 53.77-66.37 pieces in cluster grain number, 1.62g-2.07g in cluster grain weight, 30.31-31.65 g in thousand grain weight, 396.09-754.37 kg/da grain yield per unit of area, 51.40 - 59.19% in harvest index in yield without fracture. Conclusion: It was observed that nitrogen forms and humic acid treated in the study caused significant differences in plant height, number of tillering and pot yield. The highest grain yield was obtained in ammonium nitrate nitrogen form and 4% humic acid treatment with 94.75 g / pot.

Anahtar Kelimeler

Humic acid, Yield, Oryza sativa L., Fertilizers

Farklı azot formlarının ve hümik asit dozlarının çeltikte (Oryza sativa L.) verim ve verim ögeleri üzerine etkisi

Öz

Amaç: Bu araştırma, farklı azotlu gübrelerin ve hümik asit dozlarının çeltikte (Oryza sativa L.) verim ve verim ögeleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla 2018 yılı bahar üretim döneminde Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’ne ait ısıtmasız plastik örtülü araştırma serası ve laboratuvarlarında yürütülmüştür. Materyal ve Yöntem: Çalışmada materyal olarak Osmancık-97 çeşidi kullanılarak, hümik asit (0, 2, 4, 6 l/da) dozları ve azotlu gübreler (Amonyum nitrat, Amonyum sülfat ve üre) uygulanmıştır. Denemede tesadüf parsellerinde faktöriyel deneme desenine göre kurulmuştur. Araştırma Bulguları: Yapılan çalışmada bitki boyu 82.64-90.90 cm, kardeşlenme sayısı 1.42-1.90 adet, gövde çapı 5.38-6.39 mm, m2 deki salkım sayısı 209.05-386.22 adet, salkım uzunluğu 11.22-11.88 cm, salkımda tane sayısı 53.77-66.37 adet, salkım tane ağırlığı 1.62g-2.07g, bin tane ağırlığı 30.31-31.65 g, dekara tane verimi 396.09-754.37 kg/da, hasat indeksi %51.40-%59.19 arasında bulunmuştur. Sonuç: Çalışmada uygulanmış olan azot formları ve hümik asidin incelenen parametreler arasında bitki boyu, kardeşlenme sayısı, gövde çapı, metrekarede salkım sayısı ve dekara tane veriminde önemli farklılıklara neden olduğu gözlenmiştir. Hümik asit ve azotlu gübrelerin beraber kullanılmaları durumunda 2 mg/l hümik asit dozunun azotlu gübrelerin amonyum nitrat (AN) veya amonyum sülfat (AS) formlarında uygulanmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hümik Asit, Verim, Oryza sativa L., Gübre

Kaynakça

• Akay H., Sezer, İ., Mut, Z., & Dengiz, O. (2017). Bafra ovası sol sahilinde yetiştirilen bazı çeltik çeşitlerinin verim ve kalite performanslarının belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20, 297-302.
• Anonim (2018). TUİK. Retrieved from http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 04.07.2019)
• Aras, B., & Uygun, S. (2017). Azotlu gübreleme esasları ve arpada azotlu gübreleme. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 364, 18-29.
• Aydın, A. (1995). Urfa yöresi toprak örneklerine suya doygun koşullarda uygulanan değişik azotlu gübrelerin verime ve çeltik bitkisinin element içeriğine etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2). 1-8.
• Bama, K. S. (2009). Foliar application of humic acid for rice yield and nutrition. Journal of Ecobiology, 25(3), 241-244.
• Çelik C. (2010). Zeytin karasuyundan hümik asit ve fulvik asitlerin (fa) eldesi ve 33 karakterizasyonu. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• Kant, C., Aydın, A., Aydın, A., & Barik, K. (2006). Erzurum Daphan ve Pasinler Ovası toprak örneklerine suya doygun koşullarda uygulanan değişik nlu gübrelerin çeltik bitkisinin gelişimine, mineral içeriğine, besin maddesi alımı ve yıkanmasına etkisi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(2), 145-152.
• Kaya, M., Atak, M., Çiftçi, C. Y., & Ünver, S. (2005). Çinko ve humik asit uygulamalarının ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.)’da verim ve bazı verim öğeleri üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3), 1-8.
• Osman, E. A. M., El-Masry, A. A., & Khatab, K. A. (2013). Effect of nitrogen fertilizer sources and foliar spray of humic and/or fulvic acids on yield and quality of rice plants. Advances in Applied Science Research, 4(4), 174-183.
• Saha, R., Saieed, M. A. U., & Chowdhury, M. A. K. (2013). Growth and yield of rice (Oryza sativa) as influenced by humic acid and poultry manure. Universal Journal of Plant Science, 1(3), 78-84.
• Savaşlı, E., (2005). İlkbahar dönemi üst gübrelemesinde kullanılan azotlu gübre çeşit, doz ve uygulama zamanlarının buğday bitkisinde gelişme ve azot alımına etkisi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Tokat.
• Sezer, İ., Akay, H., Öner, F., & Şahin, M. (2012). Çeltik üretim sistemleri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2), 6-11.
• Sezer, İ., Şenocak, H. S., & Hasan, Akay. (2017). Bazı çeltik çeşitlerinde fideleme ve serpme ekim yöntemlerinin karşılaştırılması. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20, 292-296.
• Sonkaya, M. C. (2017). Bazı çeltik (Oryza sativa l.) çeşitlerinde çinkonun verim, verim öğeleri ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ordu.
• Stevenson, F. J., (1982). Humus Chemistry, Wiley, New York.
• Sürek, H. (2002). Çeltik Tarımı. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti. Istanbul,240.
• Şahin, M., Sezer, İ., Dengiz, O., Akay, H., & Öner, F. (2012). Kızılırmak Şartlarında Yetiştirilen Bazı çeltik Çeşitlerinin Verim Performanslarının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 5(1): 33-36.
• Şahin, M., Sezer, İ., Dengiz, O., Öner, F., Akay, H., & Sirat, A. (2016). Osmancık şartlarında yetiştirilen bazı çeltik çeşitlerinin verim performanslarının belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(1), 1-5. Şapaloğlu, A. (2015). Pirinç üretim-tüketim zincirinde pazarlama kanallarının yapısı ve pirinç pazarlama marjları: Edirne ili örneği Namık Kemal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Şavşatlı, Y., Köycü, C., & Gülümser, A. (2006). Fideleme ve serpme ekim yöntemlerinin bazı çeltik çeşitlerinde verim ve verim unsurlarına etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 21(1), 6-13.
• Taşligil, N., & Şahin, G. (2011). Türkiye’de çeltik (Oryza sativa L.) yetiştiriciliği ve coğrafi dağılımı. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 182-203.
• Temür, G. (2016). Bazı çeltik (Oryza sativa l.) çesitlerinde silisyumun verim, verim öğeleri ve kaliteye etkilerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Ordu.
• Ünan, R. (2011). Çeltikte (Oryza sativa L.) trinexapac-ethyl dozları ve ekim sıklığının yatma ile bazı agronomik ve kalite özelliklerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Samsun.
• Vergara, B. S. (1970). Rice plant growth and development (second ed. Vol. 1): Springer, Boston, MA.