1923 – 1945 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞEN DIŞ GÖÇLER

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 51 - 66, 28.12.2021

Şebnem Oğuz Uzuner

https://doi.org/10.53440/bad.1011417

Öz

İnsanlık tarihi ile birlikte başlayan göç hareketi, en genel tanımı ile insanın, varoluşundan itibaren birçok nedenden dolayı yaşadığı yerden, gönüllü ya da zorunlu, kısa ya da uzun süreli olarak ayrılmış, başka bir yere gitmiş olmasıdır. Anadolu toprakları, tarih boyunca büyüklü küçüklü göç hareketlerine zaman zaman yol olmuş, zaman zaman da bu göçlerin ev sahipliğini yapmıştır. Göçlerle medeniyetler yıkılmış, yenileri yükselmiştir. Aynı zamanda kültürler, diller değişmiş ve birbirlerinden etkilenerek kimi zaman zenginleşmiş, kimi zaman da asimile olmuştur. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan, Cumhuriyet dönemine kadar birçok göçün yaşandığı Anadolu’nun, kültürel gelişimi de birbirinden farklı toplulukların bir arada yaşayabilme kabiliyetleri sayesinde gerçekleşmiştir. 1923’de Cumhuriyet’in ilan edildiği tarihten itibaren günümüze kadar Türkiye’ye farklı ülkelerden gelen, göçmen, mübadil ve sığınanlar, hükümetlerin, hem idari hem de ekonomik bakımdan, gündeminin önemli konuları içinde yer almışlardır. Bu çalışmanın sınırlarını belirleyen 1923 – 1945 yılları arasında 174.999 kişinin göç ettiği tespit edilmiştir. Söz konusu dönemde, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya, Yunanistan’dan Türkiye’ye yapılan göçlerin nedenleri, göç edilen ülkelerdeki hayat koşulları, Türkiye Cumhuriyeti’nin konu ile ilgili aldığı tedbirler, uyguladığı politika ile göçmenlerin yaşadıkları sorunlar incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Balkanlar, Göç politikaları

Kaynakça

• Ağanoğlu, Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın Makus Talihi: Göç, İz Yayınları, İstanbul, 2001.
• Akdeniz, Melih, “Kriz Dönemlerinde Yunanistan’dan Türkiye’ye Yönelen Göç ve İltica Hareketleri (1941-1949)”, Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, C.III, S.6, 2020, s.3-22.
• Altuğ, Yılmaz, “Balkanlardan Anayurda Yapılan Göçler”, Belleten, C.LV, S.212, 1991, s109-120.
• Baytal, Yaşar, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Muhacir ve Mültecilerin İskân ve İaşe Sorunları (1923-1930)”, Geçmişten Günümüze Göç II, Canik Belediyesi Kültür Yayınlar, Samsun, 2017.
• Çağlar, Ali, Türkiye’de Sığınmacılar, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2011.
• Deniz, Taşkın, “Uluslararası Göç Sorunu Perspektifinde Türkiye”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.1, 2014. s.175-204.
• Duman, Önder, “Atatürk Döneminde Romanya'dan Türk Göçleri (1923-1938)”, Bilig, S. 45, 2008, s.23-44.
• Duman, Önder, “Atatürk Döneminde Balkan Göçmenlerinin İskân Çalışmaları (1923-1938)”, Ankara Üniversitesi Türk İnk›lâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S.43, 2009, s. 473-490.
• Emek İnan, Canan, “Türkiye’de Göç Politikaları: İskân Kanunları Üzerine Bir İnceleme”, Göç Araştırmaları Dergisi, C.II, S.3, 2016. s.10-33.
• Emgili, Fahriye, Yeniden Kurulan Hayatlar Boşnakların Türkiye’ye Göçleri (1878-1934), Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2012.
• Geray, Cevat, Türkiye’den ve Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı, Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye Enstitüsü, Türk İktisadi Gelişmesi Araştırma Projesi, Rapor No:9, Ankara, 1961.
• Güllüpınar, Fuat, “Göç Olgusunun Ekonomi-Politiği ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir Değerlendirme”, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.II, S.4, 2012, s.53-85.
• Günay, Enver, Atılgan, Dilek ve Serin, Emine, “Dünya’da ve Türkiye’de Göç Yönetimi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.VII, S.2, 2017, s.37-60.
• https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3523.pdf, erişim tarihi 28.9.2021 (2 Şubat 1937 tarihli sayfa 7616-7617).
• Öksüz, Hikmet, “Batı Trakya’dan Türkiye’ye Göçün Sebepleri 1923 – 1950”, Balkanlar ve Göç, edi. Ali Fuat Görenç, İsmail Mangaltepe, Bursa Kültür A.Ş Yayınları, Bursa, 2013.
• Öksüz, Hikmet, “İkili İlişkiler Çerçevesinde Balkan Ülkelerinden Türkiye’ye Göçler ve Göç Sonrası İskân Meselesi (1923-1938)”, Atatürk Dergisi, C.III, S.1, 2010, s.169-188.
• Ömer, Metin, “Romanya-Türkiye İlişkilerinde Göç Perspektifi (1923-1936)”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, S. 30, 2019, s.310-332.
• Özgiray, Ahmet, “Türkiye-Yugoslavya İlişkileri (1920-1938)”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C.XIV, S.1, 1999, s.11-24.
• Özgür Baklacıoğlu, Nurcan, Dış Politika ve Göç, Yugoslavya’dan Türkiye’ye Göçlerde Arnavutlar 1920 – 1990, Derin Yayınları, İstanbul, 2010.
• Nalbantlar Erdoğan, Dilek, “Cumhuriyet Devri Türk Romanında Balkan Göçleri”, Balkanlar ve Göç, edi. Ali Fuat Görenç, İsmail Mangaltepe, Bursa Kültür A.Ş Yayınları, Bursa, 2013.
• Sarınay, Yusuf, “Cumhuriyet Döneminde Balkan Ülkelerinden Ankara'ya Yapılan Göçler (1923-1990)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XXVII, S.80, 2011, s.351-387.
• Tümtaş, Mim Sertaç, Ergun, Cem, “Göçün Toplumsal ve Mekânsal Yapı Üzerindeki Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.XXI, S.4, 2016, 1347-1359.
• Ünal, Serdar, Demir, Gülşen, “Göç Kimlik ve Aidiyet Bağlamında Türkiye’de Balkan Göçmenleri”, VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı, 2009, s.379 – 407.
• Yıldırım, Bülent, “Bulgaristan’daki Müslüman Türk Azınlığa Baskılar ve Göç (1934 – 1939)”, Balkanlar ve Göç, edi. Ali Fuat Görenç, İsmail Mangaltepe, Bursa Kültür A.Ş Yayınları, Bursa, 2013.
• Yılmaz, Abdurrahman, “Uluslararası Göç: Çeşitleri, Nedenleri ve Etkileri”, Turkish Studies, C.IX, S.2, 2014, s.1685-1704.
• Yusuf, Said, “Türkiye’ye Soydaş Göçü ve Sonuçları”, 8 – 11 Aralık 2005, Uluslararası Göç Sempozyumu Bildirileri, Zeytinburnu Belediye Başkanlığı, İstanbul, 2005.