10. Sınıf Öğrencilerinin Kimya Dersi “Doğa ve Kimya” Ünitesi ile İlgili Kavramaları ve Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2021, , 611 - 629, 28.12.2021

Olcay Güneş , Canan Nakiboğlu

https://doi.org/10.51460/baebd.952519

Öz

2018 Ortaöğretim Kimya Dersi Öğretim Programında yer alan "Doğa ve Kimya" ünitesi, çevre ilgili sorunlar, sorunların nedenleri ve bu konuların dayandığı kimyasal temellerin öğretildiği bir ünitelerdir. Bu çalışmada, farklı okul türlerine devam eden 10. sınıf öğrencilerinin "Doğa ve Kimya" ünitesinin öğretilmesinden sonra suyun hayat için önemi, çevre kirliliği ve çevre kirliliğinin azaltılması için alınması gereken önlemler ile ilgili kavramalarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında 10. sınıfa devam eden 421 öğrenciden (221 kadın ve 200 erkek) oluşmaktadır. Veriler, 25 çoktan seçmeli soru ve 4 faktörden oluşan "Doğa ve Kimya Ünitesi Başarı Testi” kullanılarak toplanmıştır. Çalışmada, suyun önemini, su tasarrufu ve su kaynakları ile ilgili konularda öğrencilerin kavramaları yüksek düzeydeyken; yumuşak su, suyun özellikleri ve endüstride su kullanımı gibi daha fazla kimya bilgisi gerektiren konularda öğrenci kavramalarının daha düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ulaşılan diğer bir sonuç, öğrencilerin küresel ısınmaya neden olan gazları tam olarak kavramadıkları ve bu gazları asit yağmuruna neden olan gazlardan tam olarak ayırt edemedikleridir. Son olarak, çevre sorunları için geliştirilen çözüm yollarından en etkili olanı insanların bu sorunlar hakkında bilinçlendirilmesi olacağından, bunun sağlanması için nitelikli bir çevre dersine ortaöğretim programında ayrı bir ders olarak yer verilmesi önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

10. Sınıf öğrencileri, kimya dersi, “Doğa ve Kimya” ünitesi.

Kaynakça

• Akgün, A., Tokur, F. ve Duruk, Ü. (2016). Fen Öğretiminde Öğrenilen Kavramların Günlük Yaşamla İlişkilendirilmesi: Su Kimyası ve Su Arıtımı. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 161-178. Doi: 10.17984/adyuebd.87973
• Akyol, B. ve Kahyalıoğlu, H. (2012). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgi düzeyleri üzerine bir çalışma (Niğde Örneği), X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı, 27-30 Haziran. Niğde: Pegem Akademi, 53.
• Arsal, Z. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının sera etkisi ile ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 9(1), 229-240.
• Atasoy E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Ayvacı, H. Ş. ve Şenel Çoruhlu, T. (2009). Öğrencilerin küresel çevre sorunlarına bakışları ve kavram yanılgılarının belirlenmesine yönelik gelişimsel bir araştırma. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 11-25.
• Bahar, M. ve Aydın, F. (2002). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin sera gazları ve global ısınma ile ilgili anlama düzeyleri ve hatalı kavramları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri. Eylül 2002, ODTÜ, Ankara.
• Bakırcı, H. ve Yıldırım, İ. (2017). Ortak bilgi yapılandırma modelinin sera etkisi konusunda öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve bilginin kalıcılığına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(18), 45-63.
• Başaran Uğur, A. R., Bektaş, O., & Güneri, E., (2019). Sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevre tutum düzeyleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12(63), 775-788. Doi:10.17719/jisr.2019.3275
• Boyes, E. ve Stanisstreet, M. (1998). High school students’ perceptions of how major global environmental effects might cause skin cancer. Journal of Environmental Education, 29(2), 31-36. Doi:10.1080/00958969809599110
• Bozkurt, O. ve Cansüngü Koray, Ö. (2002). İlköğretim öğrencilerinin çevre eğitiminde sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 67-73.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demircioğlu, G., Demircioğlu, H. ve Yadigaroğlu, M. (2015). Fizik, kimya ve biyoloji öğretmen adaylarının çevre bilinç düzeylerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 167-193. Doi:10.14520/adyusbd.41708
• Frick, J., Kaiser, F. G. ve Wilson, M. (2004). Environmental knowledge and conservation behavior: Exploring prevalence and structure in a representative sample. Personality ve Individual Differences, 37(8), 1597-1613. doi: 10.1016/j.paid.2004.02.015
• Gambro, J. S. ve Switzky, H. N. (1996). A National survey of high school students' environmental knowledge. The Journal of Environmental Education, 27(3), 28–33. Doi:10.1080/00958964.1996.9941464
• Güven, E. (2013). Çevre sorunları başarı testinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 3(2), 114-127.
• Hungerford, H. ve Volk, T. (1990). Changing learner behaviour through environmental education. The Journal of Environmental Education 21(3), 8–21. Doi: 10.1080/00958964.1990.10753743
• Jeffries, H., Stanisstreet, M. ve Boyes, E. (2001). Knowledge about the “greenhouse effect”: have college students improved? Research in Science and Technology Education, 19(2), 205-221. Doi: 10.1080/02635140120087731
• Kaplowitz, M. ve Levine, R. (2005). How environmental knowledge measures up at a big ten university. Environmental Education Research, 11(2), 143-160. Doi: 10.1080/1350462042000338324
• Kahyaoğlu, M. ve Kaya, M.F. (2012). Öğretmen adaylarının çevre kirliliğine ve çevreyle ilgili sivil toplum örgütlerine yönelik görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi Uluslararasi e-dergi, 2(1), 91-107.
• Kınay, A., Stanisstreet, M. ve Boyes, E. (2008). Turkish Students’ ideas about global warming. International Journal of Environmental & Science Education, 3(2), 89 – 98.
• Kışoğlu, M., Gürbüz, H., Sülün, A., Alaş, A. ve Erkol, M. (2010). Çevre okuryazarlığı ve çevre okuryazarlığı ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 772-791.
• Kutu, H. ve Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
• Leeming, F. C., Dwyer, W. O. ve Bracken, B. A. (1995). “Children's environmental attitude and knowledge scale: Construction and validation.” The Journal of Environmental Education, 26(3): 22–31. Doi:10.1080/00958964.1995.9941442
• Liu, W. ve Chen, J. (2019). Modified two major environmental values scale for measuring Chinese children’s environmental attitudes. Environmental Education Research, 1–18. Doi:10.1080/13504622.2019.1697431
• McBeth, W., Hungerford, H., Marcinkowski, T., Volk, T. ve Meyers, R. (2008). National environmental literacy assessment project: Year 1, National baseline study of middle-grade students; final research report. Unpublished Project Report. Florida Institute of Technology, Melbourne, USA.
• Österlind, K. (2005). Concept formation in environmental education: 14‐year olds’ work on the intensified greenhouse effect and the depletion of the ozone layer. International Journal of Science Education, 27(8), 891–908. doi:10.1080/09500690500038264
• Palmer, J. A. (2003) Environmental education in the 21st century: Theory, practice, progress, and promise. UK, London: Routledge. Pe'er, S., Goldman, D. ve Yavetz, B. (2007). Environmental literacy in teacher training: attitudes, knowledge, and environmental behavior of beginning students. The Journal of Environmental Education, 39(1), 45–59. Doi:10.3200/JOEE.39.1.45-59
• Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351-365.
• Soran, H., Morgil, F., Yücel, S., Atav, E. ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128-139.
• Timur, S. ve Yılmaz, M. (2011). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının çevre bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 303-320.
• Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). UNESCO-UNEP himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16(17), 142 – 15.
• Ünlü, İ., Sever, R. ve Akpınar, E. (2011). Türkiye’de çevre eğitimi alaninda yapılmış küresel ısınma ve sera etkisi konulu akademik araştırmalariı sonuçlarinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 39-54.
• Yılmaz, A., Morgil, İ, Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.