STEM Etkinliklerinin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 2, 63 - 84, 20.12.2017

Seda Gökbayrak , Dilek Karışan

Öz

Araştırmada
Fen Öğretimi Laboratuvar Uygulamaları-I Dersinin STEM yaklaşımına yönelik
düzenlenmiş etkinlikler ile yürütülmesi sürecinin Fen Bilgisi Öğretmen
Adaylarının bilimsel süreç becerilerine etkisini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Bu
amaç doğrultusunda nicel araştırma yöntemlerinden öntest-sontest eşitlenmemiş
kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmadaki evren Doğu
Anadolu Bölgesi’ndeki üniversitelerde okuyan fen bilgisi öğretmen adaylarıdır.
Araştırmanın örneklemini Doğu illerindeki bir 
devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan Fen Bilgisi Öğretmenliği
Anabilim Dalı’ndaki 50 üniversite üçüncü sınıf öğrenci oluşturmaktadır.
Araştırmada fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini ölçmek
için Enger ve Yager (1998) tarafından geliştirilen ve Koray, Köksal, Özdemir ve
Presley (2007) tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Bilimsel Süreç Becerileri Testi
(BSB testi)” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS 23.0 paket programı
kullanılmıştır. Uygulama sonrasında STEM temelli fen laboratuvarı
etkinliklerine katılan deney grubu öğrencileri ile tümevarımsal fen
laboratuvarı uygulamalarına katılan kontrol grubu öğrencilerinin BSB testi
başarı puanlarının analiz sonuçlarına göre; grupların BSB testi başarı puanları
arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur. Bu bulgu STEM
temelli etkinliklerin, öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini artırdığı
şeklinde yorumlanabilir.

Anahtar Kelimeler

STEM, Bilimsel Süreç Becerileri, Fen Bilgisi, Öğretmen Adayları

Kaynakça

• Akgündüz, D. (Ed.). (2015). STEM eğitimi çalıştay raporu Türkiye STEM eğitimi üzerine kapsamlı bir değerlendirme. İstanbul Aydın Üniversitesi STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi.
• Akgündüz, D., ve Ertepınar, H. (Eds.). (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu “Günün modası mı yoksa gereksinim mi?”. İstanbul Aydın Üniversitesi STEM Merkezi ve Eğitim Fakültesi.
• Altan, E. B., Yamak, H., ve Kırıkkaya, E. B. (2016). Hizmetöncesi öğretmen eğitiminde FeTeMM eğitimi Uygulamaları: Tasarım temelli fen eğitimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 212-232.
• Baran, E., Canbazoğlu-Bilici, S., ve Mesutoğlu, C. (2015). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) spotu geliştirme etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi( ATED), 5(2), 60-69.
• Bozkurt, E. (2014). Mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının karar verme becerisi, bilimsel süreç becerileri ve sürece yönelik algılarına etkisi. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. http://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/searchResultviewListThesis.jsp sayfasından erişilmiştir.
• Bozkurt- Altan, E., Yamak, H., Buluş- Kırıkkaya, E. (2016). FeTeMM eğitim yaklaşımının öğretmen eğitiminde uygulanmasına yönelik bir öneri: Tasarım temelli fen eğitimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 212-232.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bybee, R. W. (2010). What is stem education?. Science, 329(5995), 996-996.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul fen bilimleri dersindeki asitler ve bazlar konusunda fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) yaklaşımı ile öğretim tasarımı hazırlanmasına yönelik bir çalışma. ( Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa. http://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/searchResultviewListThesis.jsp sayfasından erişilmiştir.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis fort he behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Corlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Çıray, F., Küçükyılmaz, E. A., ve Güven, M. (2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Dicle üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 31-56.
• Enger, K.S. ve Yager, R.E. (1998). The Iowa assessment handbook. The Iowa- SS&C Project, (pp.110-123) Science Education Center, The University of Iowa, Iowa City, http://www.academia.edu/26228023/The_Iowa_Assessment_Handbook.
• Eroğlu, S., ve Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin stem temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi( ENAD), 4(3), 43-67.
• Gencer, A. S. (2015). Fen eğitiminde bilim ve mühendislik uygulaması: Fırıldak Etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi( ATED), 5(1), 1-19.
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016a). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences, 602-620. doı:10.14687/ijhs.v13i1.3447
• Gülhan, F. ve Şahin, F. (2016b). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına ve mesleklerle ilgili görüşlerine etkisi. Pegem Atıf İndeksi, 283-302. doı: http://dx.doi.org/10.14527/9786053183563.019
• Günüç, S., Odabaşı, H. F. ve Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: bir twitter uygulaması/the defining characterıstıcs of students of the 21st century by student teachers: a twitter activity. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., ve Yıldırım, H. İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,13, 80-88.
• Holdren, J. P., Lander, E., ve Varmus H. (Eds.) (2010). Report to the presıdent prepare and inspıre: K-12 educatıon in scıence, technology, engıneerıng, and math (STEM) for Amerıca’s future. Executive Office of the President President’s Council of Advisors on Science and Technology, Prepublıcatıon Versıon. http://www.whitehouse.gov/ostp/pcast sayfasından erişilmiştir.
• Ürey, M., & Çepni, S. (2014). Fen Temelli ve Disiplinlerarası Okul Bahçesi Programının Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutumları Üzerine Etkisinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 537-548.
• Karahan, E., Canbazoglu-Bilici, S., ve Unal, A. (2015). Integration of media design processes in science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 221-240. doı: 10.14689/ejer.2015.60.15
• Kavacık, L., Yelken, T. Y., ve Sürmeli, H. (2015). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde inovasyon (yenilikçi) proje uygulamaları ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Eğitim Ve Bilim, 40(180), 247-263.
• Kılıç, S. (2014). Etki Büyüklüğü-Effect size. Journal Of Mood Disorders, 4 (1), 44-6. DOI: 10.5455/jmood.20140228012836
• Koray, Ö.,Köksal, M. S., Özdemir, M., ve Presley, A. İ. (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online,6(3), 377-389. http://ilkogretim-online.org.tr sayfasından erişilmiştir.
• Lind K (1998). Science process skills: Preparing for the future. Monroe 2-Orleans Board of Cooperative Education Services. Retrieved March 10, 2011 from http://www.monroe2boces.org/shared/instruct/sciencek6/process.htm
• Marulcu, İ. ve Sungur, K. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının mühendis ve mühendislik algılarının ve yöntem olarak mühendislik-dizayna bakış açılarının incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12 (2012), 13-23.
• Meriç, G.,ve Tezcan, R. (2005). Fen bilgisi öğretmeni yetiştirme programlarının örnek ülkeler kapsamında değerlendirilmesi (Türkiye, Japonya, Amerika ve İngiltere örnekleri). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 62-82.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3.-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2016a). STEM eğitimi raporu. Ankara: Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
• National Research Council [NRC]. (1996). National science education standards: Observe, interact, change, learn. Washington, DC: National Academy Press.
• Özdemir, O. (2010). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fen okuryazarlığının durumu. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 42-56.
• Özmusul, M. ( 2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 731-746.
• Siew, N. M., Amir, N., ve Chong, C. L. (2015). The perceptions of pre-service and in-service teachers regarding a project-based STEM approach to teaching science. SpringerPlus, 4 (8), 1-20.
• Strong, M. G. (2013). Developing elementary math and science process skills through engineering design ınstruction. Hofstra University.
• Sullivan, F. R. (2008). Robotics and science literacy: Thinking skills, science process skills and systems understanding. Journal of Research in Science Teaching, 45(3), 373–394.
• Sungur Gül, K.,ve Marulcu, İ. (2014). Yöntem olarak mühendislik-dizayna ve ders materyali olarak legolara öğretmen ile öğretmen adaylarının bakış açılarının incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(2), 761-786.
• Şahın, A., Ayar, M. C., ve Adıguzel, T. (2014). STEM related after-school program activities and associated outcomes on student learning. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(1), 309-322.
• Ünal, S., Çoştu, B., ve Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 183-202.
• Wang, H. H., (2012). A new era of science education: science teachers‘ perceptions and classroom practices of science, technology, engineering, and mathematics (STEM) integration. (Doctoral Thesis). Minnesota University, Minnesota.
• Yamak, H., Bulut, N. ve Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249-265.
• Yıldırım, B., ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Journal of Scienceand Engineering, 2(2), 28-40.
• YÖK, Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Öğretmen Eğitimi Dizisi. (1997). Fizik öğretimi. Ankara.