İşbirlikli Öğrenme-Öğretme Yaklaşımına Yönelik Bir Derleme Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 630 - 649, 28.12.2021

Seher Çetinkaya Tuğçe Durmuş

https://doi.org/10.51460/baebd.1007193

Öz

Araştırmanın amacı, 2015-2021 yılları arasında ilkokulda işbirlikli öğrenme- öğretme yaklaşımıyla hazırlanmış makale ve tezleri bir araya getirip “Yayın Yılı ve Yayın Türü”, “Disiplin Alanları”, “Sınıf Düzeyi”, “İşbirlikli Öğretim Teknikleri”, “Amaçları”, “Sonuçları” ve “Önerileri” parametrelerine göre inceleyerek sistematik bir derleme çalışması yapmaktır. Sistematik derleme çalışmaları belli ölçütler çerçevesinde literatür taraması yapılarak ulaşılan mevcut araştırmalardan seçilen makale ve tezlerin derinlemesine sentezlendiği bir araştırma yöntemidir. Bu doğrultuda araştırma sistematik derleme çalışması olarak yapılandırılmış ve bu çerçevede incelenmiştir. Öncelikle derlemesi yapılacak makale ve tezlerin ölçütleri yansıtma durumları araştırmacılar tarafından belirlenmiş, dâhil edilecek makale ve tezler için “TR dizinde yayınlanma”, “YÖK Ulusal Tez Merkezinde tam metnine ulaşılma”, “2015-2021 yılları arasında yayınlanmış olma” kriterlerine göre çalışmanın kapsamı daraltılmıştır. İlgili kriterlere göre sekizi makale, onu lisansüstü tez olmak üzere toplam on sekiz yayın incelenerek çalışma yürütülmüştür. Seçilen makale ve tezlerin her biri yıllara göre farklı bir biçimde kodlanmıştır. Araştırma kapsamında makale ve tezler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda çalışmalar amaçlarına göre incelendiğinde “Beceri”, “Akademik Başarı” ve “Tutum” ve “Diğer” olmak üzere dört temaya ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, “Beceri” temasında bir tez hariç diğer makale ve tezlerin tamamının işbirlikli öğrenme-öğretme yaklaşımının anlamlı farklılıkla beceri/tutum akademik başarı üzerinde olumlu yönde katkı sağladığı, işbirlikli öğrenme-öğretme yaklaşımına ilişkin olumlu metaforların üretildiği ve ilkokul 4. sınıf düzeyinde bir “Bütünleşme Ölçeği” geliştirildiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlar doğrultusunda ilkokul düzeyinde işbirlikli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin sosyal becerilerine etkilerinin incelendiği çalışmaların yapılması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

İşbirlikli öğrenme-öğretme yaklaşımı, İşbirlikli Öğretim Teknikleri, İlkokul, Sistematik Derleme.

A Compılatıon Study On The Collaboratıve Learnıng-Teachıng Approach

Öz

The study aim of the research is to bring together the articles and theses prepared with the cooperative learning-teaching approach in primary school between the years 2015-2021, "Publication Year and Publication Type", "Disciplinary Fields", "Class Level", "Collaborative Teaching Techniques", "Aims", " It is to make a systematic review study by examining the results according to the parameters of "Recommendations" and "Recommendations". Systematic compilation studies are a research approach in which the findings from selected articles and theses are synthesized in depth, and existing researches are identified by scanning the literature using specific criteria. The research was constructed as a systematic review study and investigated within this framework in this approach. First and foremost, the researchers identified the research's goal as well as the criteria for the papers and theses that would be assembled. The scope of the project has been reduced. A total of eighteen publications, eight of which were articles and ten of which were postgraduate theses, were evaluated and the study was carried out according to the applicable criteria. The articles and theses chosen for this study were categorized by year and type, and each publication was classified differently. Articles and theses were classified according to similar and dissimilar features within the scope of the study and examined using the content analysis approach in accordance with the study's aim. As a result of the findings, when the studies were examined according to their objectives, four themes were reached, namely "Skill", "Academic Success", "Attitude" and "Other". According to the results of the research, all of the articles and theses, except for one thesis, on the theme of "Skill", showed that the cooperative learning-teaching approach contributed positively to the academic achievement of the skill/attitude with a significant difference, positive metaphors about the cooperative learning-teaching approach were produced, and a 4th grade level of primary school. The “Integration Scale” was developed as a result of the research. According to the findings of the study, investigations exploring the effects of cooperative learning on students' social skills at the primary school level should be conducted.

Anahtar Kelimeler

Cooperative Learning-Teaching Approach, Cooperative Teaching Techniques, Primary School, Systematic Review

Kaynakça

• Açıkgöz, K. Ü. ve Güngör, A. (2006). İşbirlikli öğrenme yönteminin okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı ve okumaya yönelik tutum üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 48(48), 481-502. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10349/126748
• Aktan, O. ve Budak, Y. (2021). Matematik dersinde takım destekli bireyselleştirme tekniğinin kullanılmasına yönelik veli görüşlerinin incelenmesi1. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2021, 11(2), 391-417, https://10.23863/kalem.2021.179
• Arısoy, B. ve Tarim, K. (2013). İşbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarı, kalıcılık ve sosyal beceri düzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 1-14. https://dergipark.org.tr/en/pub/hunefd/issue/7791/101936
• Aslan, A. (2018). Sistematik derleme ve meta-analizi. Acta Medica Alanya, 2(2), 62-63. https://doi.org/10.30565/medalanya.439541
• Bakioğlu, A. ve Göktaş, E. (2020). Ortaokul Matematik ve Fen Bilimleri Derslerinde İşbirlikli Öğrenmenin Başarıya Etkisi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Harran Maarif Dergisi, 5(1), 1-30. http://dx.doi.org/10.22596/2020.0501.1.30
• Batdı, V. (2014). jigsaw tekniğinin öğrencilerin akademik başarılarına etkisinin meta-analiz yöntemiyle incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 58(58), 699-714.
• Bayrakçeken, S., Doymuş, K. ve Doğan, A. (2013). İşbirlikli öğrenme modeli ve uygulanması. Ankara: Pegem akademi.
• Bilgin, İ. ve Gelici, Ö. (2011). İşbirlikli öğrenme tekniklerinin tanıtımı ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 40-70. https://dergipark.org.tr/en/pub/adyuebd/issue/1372/16169
• Carlos Torrego‐Seijo, J., Caballero‐García, P. Á. ve Lorenzo‐Llamas, E. M. (2021). The effects of cooperative learning on trait emotional intelligence and academic achievement of Spanish primary school students. British Journal of Educational Psychology, 91(3), 928-949. https://doi.org/10.1111/bjep.12400
• Cartwright, S. (1993). Cooperative learning can occur in any kind of program. Young Children, 48(2), 12-14. http://www.jstor.org/stable/42726421
• Cohen, S. ve Willis, T. (1985). Stress and social support and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin. 98(2), 310-357. https://doi.org/10.1037/0033-2909.98.2.310
• Çubukçu, Z. (2020). İşbirlikli öğrenme. B. Oral (Ed). Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (467-663). Pegem Yayıncılık.
• Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 3-13.
• Dendup, T. ve Onthanee, A. (2020). Effectiveness of Cooperative Learning on English Communicative Ability of 4th Grade Students in Bhutan. International Journal of Instruction, 13(1), 255-266.
• Deniz, J. Gagne’nin Öğretim Kuramı Temelinde Yapılandırılmış Piyano Derslerinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin İşlevselliği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(31), 4097-4137. https://10.26466/opus.680488
• Dirik, M.Z. (2015). Öğretim ilke ve yöntemleri. Pegem Akademi.
• Doymuş, K., Şimşek, Ü. ve Şimşek, U. (2005). İşbirlikçi öğrenme yöntemi üzerine derleme: ı. işbirlikçi öğrenme yöntemi ve yöntemle ilgili çalışmalar. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 59-83.
• Driscoll, M. P. (2012). Öğretim süreçleri ve öğrenme psikolojisi. Anı Yayıncılık.
• Doğan, A., Doymuş, K., Gök, Ö. ve Karaçöp, A.(2009). İşbirlikli Öğrenme yönteminin ilköğretim öğrencilerinin akademik başarılarına ve fene olan tutumlarına etkileri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29(1), 193-209.
• Erbil, D. G. ve Kocabaş, A. (2019). Sınıf öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımı, tersine çevrilmiş sınıf ve işbirlikli öğrenme hakkındaki görüşleri. İlkogretim Online, 18(1). 31-51. https://10.17051/ilkonline.2019.527150
• Fernandez-Rio, J., Sanz, N., Fernandez-Cando, J. ve Santos, L. (2017). Impact of a sustained Cooperative Learning intervention on student motivation. Physical Education and Sport Pedagogy, 22(1), 89-105. https://doi.org/10.1080/17408989.2015.1123238
• Garrison, D. R. ve Cleveland-Innes, M. (2005). Facilitating cognitive presence in online learning: Interaction is not enough. The American journal of distance education, 19(3), 133-148. https://doi.org/10.1207/s15389286ajde1903_2
• Genç. M. ve Şahin, F. (2015). İşbirlikli öğrenmenin başarıya ve tutuma etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 375-396. https://10.17522/nefefmed.2127
• Goodwin, M. W. (1999). Cooperative learning and social skills: What skills to teach and how to teach them. Intervention in school and clinic, 35(1), 29-33. https://doi.org/10.1177/105345129903500105
• Gut, D. M. ve Safran, S. P. (2002). Cooperative learning and social stories: Effective social skills strategies for reading teachers. Reading ve Writing Quarterly, 18(1), 87-91. https://doi.org/10.1080/105735602753386351
• Higgins, J. P., Thomas, J., Chandler, J., Cumpston, M., Li, T., Page, M. J. ve Welch, V. A. (Eds.). (2019). Cochrane handbook for systematic reviews of interventions. John Wiley ve Sons.
• Hortigüela Alcalá, D., Hernando Garijo, A., Perez-Pueyo, A. ve Fernandez-Rio, J. (2019). Cooperative learning and students’ Motivation, social interactions and attitudes: perspectives from two different educational stages. Sustainability, 11(24), 7005.
• İleri, Y. E., Selvi, M. ve Köse, M. (2020). Fen bilimleri eğitiminde işbirlikli öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi: bir meta-analiz çalışması. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 51-84. http://ihead.aksaray.edu.tr/en/pub/issue/51451/67932
• Johnson D. W. ve Johnson R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory into Practice, 38(2), 67-73. https://doi.org/10.1080/00405849909543834
• Johnson, D. W. ve Johnson, R. T. (2009). An educational psychology success story: social interdependence theory and cooperative learning. Educational Researcher, 38(5), 365- 379. https://doi.org/10.3102/0013189X09339057
• Johnson, D. W., Johnson, R. T. ve Holubec, E. J. (1991). Cooperation in the classroom. Interaction Book Company.
• Johnson, D. W.,Johnson, R. T. ve Holubec J. E. (2016). İşbirlikli öğrenme el kitabı(1. baskı.) Kocabaş, A. (Ed). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T. ve Smith, K. A. (1991). Cooperative Learning: Increasing College Faculty Instructional Productivity. ASHE-ERIC Higher Education Report No. 4, 1991. ASHE-ERIC Higher Education Reports, George Washington University, One Dupont Circle, Suite 630, Washington, DC 20036-1183.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T. ve Smith, K. A. (2014). Cooperative learning: Improving university instruction by basing practice on validated theory. Journal on Excellence in University Teaching, 25(4), 1-26.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., ve Taylor, B. (1993). Impact of cooperative and individualistic learning on high-ability students' achievement, self-esteem, and social acceptance. The Journal of Social Psychology, 133(6), 839-844. https://doi.org/10.1080/00224545.1993.9713946
• Joyce, B., Weil, M. ve Calhoun, E. (2009). Models of Teaching (8th edition.). Pearson Education.
• Kagan, S. (1986). Cooperative learning and sociocultural factors in schooling. Beyond language: Social and cultural factors in schooling language minority students, 231, 298.
• Kara, C. O. (2016). Flipped classroom. Tıp Eğitimi Dünyası, 15(45), 12-26. https://doi.org/10.25282/ted.256096
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
• Karalı, Y. ve Aydemir, H. (2020). İşbirliğine dayalı öğrenme yönteminin ilkokul matematik dersine ve matematiğe karşı tutuma etkisi1. Journal of History School (JOHS), 13(47) http://dx.doi.org/10.29228/Joh.41432
• Kardaş, M. ve Cemal, S. (2015). İşbirlikli öğrenme tekniklerinin türkçe öğretiminde başarı, tutum ve uygulamalara yönelik öğrenci görüşleriyle ilişkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 231-250. https://dergipark.org.tr/en/pub/mkusbed/issue/19576/208889
• Kartal, Ş. ve Özbek, R. (2017). İşbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin ingilizce dersine yönelik tutumlarina ve başarilarina etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 796-820. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.30227-326598
• Kocabaş, A. (2016). İşbirlikli öğrenme el kitabı. Pegem Akademi.
• Kocak, R. (2008). The effects of cooperative learning on psychological and social traits among undergraduate students. Social Behavior and Personality: an international journal, 36(6), 771-782.https://doi.org/10.2224/sbp.2008.36.6.771
• Konukoğlu, L., Ağaç G. ve Özmantar, M. F. (2019). Cumhuriyet dönemi ilkokul matematik dersi öğretim programlarının matematik okuryazarlık perspektifinden incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 79-99. https://dergipark.org.tr/en/pub/baebd/issue/50912/645939
• Kutluk, B. (2011). İlköğretim matematik öğretmenlerinin örüntü kavramına ilişkin öğrenci güçlükleri bilgilerinin incelenmesi. [Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Lan, P. S., Liu, M. C. ve Baranwal, D. (2020). Applying contracts and online communities to promote student self-regulation in English learning at the primary-school level. Interactive Learning Environments, 1-12.
• Maelasari, E. (2017). Effects of Cooperative Learning STAD on Mathematical Communication Ability of Elementary School Student. In Journal of Physics: Conference Series, 895(1), 1-6. https://doi.org/10.1088/1742-6596/895/1/012090
• Mason, W. ve Watts, D. J. (2012). Collaborative learning in networks. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(3), 764-769. https://doi.org/10.1073/pnas.1110069108
• Mumcu, H. Y. (2018). Matematiksel ilişkilendirme becerisinin kuramsal boyutta incelenmesi: türev kavramı örneği. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(2), 211-248. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.379891
• Needleman, I. G. (2002). A guide to systematic reviews. Journal of clinical periodontology, 29, 6-9. https://doi.org/10.1034/j.1600-051X.29.s3.15.x
• Olkun, S. ve Toluk Uçar, Z. (2012). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi (5. baskı). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Önder, F. ve Sılay, İ. (2015). İşbirlikli öğrenme yönteminin farklı öğrenme stillerine sahip öğrencilerin fizik dersi başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 843-860. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/22599/241439
• Özden, Y. (20121). Öğrenme-öğretme. Pegem Akademi.
• Öztürk, G. ve Kalyoncu, N. (2018). Müziksel işitme eğitiminde kullanılan işbirlikli öğrenme yönteminin öğrenci kaygı ve başarısına etkisi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(4), 356-375. https://10.21031/epod.411010
• Rahayu, G. D. S. ve Nugraha, F. F. (2018). Effect of cooperative learning model type team game tournament (TGT) on cross-cultural skills in learning science social knowledge in primary school. PrimaryEdu-Journal of Primary Education, 2(1), 63-70.
• Panitz, T. (1999). The motivational benefits of cooperative learning. New directions for teaching and learning, 78, 59-67.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel arastirma ve degerlendirme yontemleri. Qualitative research and evaluation methods].(Trans. Eds. M. Butun ve SB Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Rivera-Pérez, S., Fernandez-Rio, J. ve Iglesias Gallego, D. (2021). Effects of an 8-Week Cooperative Learning Intervention on Physical Education Students’ Task and Self-Approach Goals, and Emotional Intelligence. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(1), 61. https://doi.org/10.3390/ijerph18010061
• Pawattana, A., Prasarnpanich, S. ve Attanawong, R. (2014). Enhancing primary school students’ social skills using cooperative learning in mathematics. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 112, 656-661. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.1214
• Rojas-Drummond, S., Hernández, G., Vélez, M. ve Villagrán, G. (1998). Cooperative learning and the appropriation of procedural knowledge by primary school children. Learning and Instruction, 8(1), 37-61. https://doi.org/10.1016/S0959-4752(97)00001-7
• Rowntree, E. K. (2018). Investigating the relationships between motivation, self-regulation, the learning environment, and cooperative learning in middle school classrooms in Abu Dhabi. [Doctoral dissertation, Curtin University]. http://hdl.handle.net/20.500.11937/75250
• Saban, A. (2014). Öğrenme öğretme süreci (7. baskı). Nobel Yayıncılık.
• Safitri, S., Dwijanto, D. ve Yusuf, A. (2020). Mathematics communication skills reviewed by emotional quotient of primary school students on circ typed cooperative learning. Educational Management, 9(1), 75-81. http://journal.unnes.ac.id/sju/index.php/eduman
• Slavin, R. E. (1980). Cooperative learning. Review of Educational Research, 50(2), 315-342. https://doi.org/10.3102/00346543050002315
• Slavin, R. E. (1990). Research on cooperative learning: Consensus and controversy. Educational Leadership, 47(4), 52-54.
• Slavin, R. E. (2011). Instruction based on cooperative learning. Handbook of research on learning and instruction, Routledge.
• Sulisworo, D. ve Suryani, F. (2014). The effect of cooperative learning, motivation and information technology literacy to achievement. International Journal of Learning ve Development, 4(2), 58-64. http://dx.doi.org/10.5296/ijld.v4i2.4908
• Şimşek, Ü., Doymuş, K. ve Şimşek, U. (2008). İşbirlikli öğrenme yöntemi üzerine derleme çalışması: II. İşbirlikli öğrenme yönteminin sınıf ortamında uygulanması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 123-142.
• Şimşek, U., Şimşek, Ü. ve Doymuş, K. (2006). İşbirlikçi öğrenme yöntemi üzerine derleme çalışması ııı: işbirlikçi öğrenme yönteminin eğitim ortamındaki faydaları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 414-430.
• Sobieraj, D. M. ve Baker, W. L. (2021). Research and scholarly methods: Systematic reviews. Journal of the American College of Clinical Pharmacy, 4(7), 849–854. https://doi.org/10.1002/jac5.1440
• Şen Ş. ve Yılmaz, A. (2013). İşbirlikçi öğrenmenin kavramsal değişim üzerindeki etkisi: Bir meta analiz çalışması. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 21-32.
• Capar, G. ve Tarim, K. (2015). Efficacy of the Cooperative Learning Method on Mathematics Achievement and Attitude: A Meta-Analysis Research. Educational Sciences: Theory and Practice, 15(2), 553-559.
• Taş, G. ve Akoğlu, K. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde işbirlikli öğrenme yaklaşımının etkisi: meta-sentez çalışması . Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 956-983. https:// 10.37217/tebd.790160
• Torgerson, C. (2003). Systematic reviews. Bloomsbury Publishing.
• Tuğral, Z. ve Güvenç, H. (2016). İşbirlikli Öğrenmenin Lise Öğrencilerinin Matematik Özyeterlik Algıları, Başarı ve Etkin Katılımlarına Etkileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 259-274. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59426/853574
• Tuncer, M. ve Dikmen, M. (2017). İşbirlikli öğrenmenin başarıya etkisi: Çalışma grubu ile etki büyüklüğü arasındaki ilişkiye dair bir meta analiz çalışması. Journal of Human Sciences, 14(1), 473-485.
• Turgut, S. (2018). Türkiye’de işbirlikli öğrenmenin matematik tutumuna etkisi: meta-analitik bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 1233-1254. https://doi.org/10.17152/gefad.401187
• Tsay, M. ve Brady, M. (2010). A Case Study of Cooperative Learning and Communication Pedagogy: Does Working in Teams Make a Difference?. Journal of the Scholarship of Teaching and Learning, 10(2), 78-89.
• Wiener, H. S. (1986). Collaborative learning in the classroom: A guide to evaluation. College English, 48(1), 52-61. https://doi.org/10.2307/376586
• Yaman, H. ve Umay, A. (2013). İlköğretim öğrencilerinin sunum biçimlerine göre matematiksel örüntüleri algılayışları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-1), 405-416. https://dergipark.org.tr/en/pub/hunefd/issue/7789/101857
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, E., Ağgül, Ö., Çalıklar, Ş. ve Şimşek, Ü. (2021). Eğitsel oyun ve işbirlikli öğrenmenin 6. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına, sosyal becerilerine ve öğrenme motivasyonlarına etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1703-1716. https://doi.org/10.18506/anemon.671575
• Yıldız, E., Şimşek, Ü. ve Ağdaş, H. (2017). Eğitsel oyun entegre edilmiş işbirlikli öğrenme modelinin öğrencilerin fen öğrenimi motivasyonları ve sosyal becerileri üzerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 37-54. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefad/issue/59416/853275
• Yılmaz, M. (2007). Görsel sanatlar eğitiminde işbirlikli öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 747-756.