Lise Öğrencilerinde İnternet Bağımlılığının Görülme Sıklığı ve Bazı Sosyo-demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 216 - 233, 28.06.2022

Adil Kaval , Diğdem Siyez

https://doi.org/10.51460/baebd.983756

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinde internet bağımlılığının görülme sıklığının belirlenmesi ve internet bağımlılığının bazı sosyo-demografik değişkenlere (cinsiyet, yaş, internet kullanım süresi, internette gerçekleştirilen etkinlikler ve internete ulaşım araçları) göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi çok aşamalı örnekleme yöntemiyle belirlenen 34 farklı lisede eğitim gören, 14-19 yaş arası (M = 16.03, Sd = 1.06) 2197 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Young İnternet Bağımlılık Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular, lise öğrencilerindeki internet bağımlılık oranının % 10.2 olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca internet bağımlılığı puan ortalamasının yaş ve cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermediğini; internet kullanım süresi, internette gerçekleştirilen etkinlikler ve internete ulaşım araçlarına göre ise anlamlı farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Buna göre uzun süre internet kullanan, internette sosyal paylaşım, çevrimiçi oyun, bahis/kumar oynama ve video izleme etkinliklerini gerçekleştiren öğrencilerin internet bağımlılığı puan ortalamaları daha yüksek iken, internette alışveriş yapma ve bilgi edinme etkinliklerini gerçekleştiren öğrencilerin ise internet bağımlılığı puan ortalamaları daha düşüktür. Sonuç olarak lise öğrencilerinde görülen internet bağımlılığına yönelik önleme ve müdahale programlarının geliştirilmesine ihtiyaç duyulduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

“İnternet bağımlılığı”, “ergenler”, “internet kullanım süresi”, “internette gerçekleştirilen etkinlikler”, “internet araçları”

Destekleyen Kurum

Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

2017.KB.EGT.003

Teşekkür

Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi'ne vermiş olduğu destek için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Abdul-Aziz, M., Wan-Ismail ,WS., Bahar, W., Mahadevan, R. & Azhar-Shas, S. (2018). Internet addiction among secondary school students in klang valley, malaysia: what is the association with depressive symptoms, anxiety symptoms, and self-esteem? International Medical Journal Malaysia, 17(2), 17-25.
• Akar, F. (2015). Purposes, causes and consequences of excessive internet use among Turkish adolescents. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 35-56. doi:10.14689/ejer.2015.60.3
• Aksoy. F. (2016). Ergenlerde İnternet Bağımlılığı ile Şema Mekanizmaları ve Baş Etme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). American Psychiatric Pub.
• Ayas, T. (2012). The relationship between Internet and computer game addiction level and shyness among high school students. Educational Sciences: Theory And Practice, 12(2), 632-636.
• Ayaz, M. F. & Karatas, K. (2016). Examining the Level of Internet Addiction of Adolescents in Terms of Various Variables. World Journal On Educational Technology: Current Issues, 8(3), 238-244.
• Aylaz, R., Güneş, G., Günaydın, Y., Kocaer, M., & Pehlivan, E. (2015). Problematic internet usage among high school students and the relevant factors. Turkish Journal Public Health, 13(3), 184-192.
• Batıgün, A. D. & Hasta, D. (2010). İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(3), 213-219.
• Bayraktar, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bayraktar, F., & Gün, Z. (2006). Incidence and correlates of Internet usage among adolescents in North Cyprus. CyberPsychology & Behavior, 10(2), 191-197.doi: 10.1089/cpb.2006.9969
• Beard, K. W. & Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction. Cyberpsychology & Behavior, 4(3), 377-383. https://doi.org/10.1089/109493101300210286
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Atıf İndeksi, 1-213.
• Canbaz, S., Sunter, T., Peksen, Y. & Canbaz, M. A. (2009). Prevalence of the pathological Internet use in a sample of Turkish school adolescents. Iranian J Publ Health, 38(4), 64-71.
• Christakis, D. A., Moreno, M. M., Jelenchick, L., Myaing, M. T. & Zhou, C. (2011). Problematic internet usage in US college students: a pilot study. BMC Medicine, 9(1), 1-6. http://doi:10.1186/1741-7015-9-77
• Chiu, Y. C., Pan, Y. C. & Lin, Y. H. (2018). Chinese adaptation of the Ten-Item Internet Gaming Disorder Test and prevalence estimate of Internet gaming disorder among adolescents in Taiwan. Journal of Behavioral Addictions, 7, 719-726. doi:10.1556/2006.7.2018.92
• Chou, W. J., Chang, Y. P. & Yen, C. F. (2018). Boredom proneness and its correlation with Internet addiction and Internet activities in adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. The Kaohsiung Journal of Medical Sciences, 34, 467-474. doi:10.1016/j.kjms.2018.01.016
• Çakır, Ö. & Oğuz, E. (2017). Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri ile Akıllı Telefon Bağımlılığı Arasındaki İlişki. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 31, 418-429. doi:10.17860/mersinefd.290711
• Doğan, A. (2013). İnternet bağımlılığı yaygınlığı. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Durualp, E. & Çiçekoğlu, P. (2013). Yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin yalnızlık düzeylerinin internet bağımlılığı ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 29-46.
• Esen, E. (2010). Ergenlerde internet bağımlılığını yordayan psiko-sosyal değişkenlerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Griffiths, M. (1998). Internet addiction: Does it really exist? In J. Gackenbach (Ed.), Psychology and the Internet: Intrapersonal, interpersonal, and transpersonal implications (p. 61–75). Academic Press.
• Griffiths, M. (2000). Does internet and computer "addiction" exist? Some case study evidence. CyberPsychology and Behavior,3, 211-218. doi:10.1089/109493100316067
• Goldberg, I. (1996). Internet addiction disorder. Social and Behavioral Sciences, 191, 1372-1376.
• Gökçearslan, Ş. & Günbatar, M. S. (2012). Ortaöğrenim öğrencilerinde internet bağımlılığı. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 10-24.
• Günüç, S. (2009). İnternet Bağımlılık Ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı demografik değişkenler ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Günüç, S. & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 220-232.
• Hardie, E. & Tee, M. Y. (2007). Excessive Internet use: The role of personality, loneliness and social support networks in Internet Addiction. Australian Journal of Emerging Technologies and Society, 5(1), 34-47
• Internet World Stats (2020). Usage and population statistics. https://www.internetworldstats.com/stats.htm
• Johansson, A. & Götestam, K. G. (2004). Internet addiction: characteristics of a questionnaire and prevalence in Norwegian youth (12–18 years). Scandinavian journal of psychology, 45, 223-229. doi:10.1111/j.1467-9450.2004.00398.x
• Kaess, M., Durkee, T., Brunner, R., Carli, V., Parzer, P., Wasserman, C., Sarchiapone M., Hoven, C., Apter, A., Balazs, J., Balint, M., Bobes, J., Cohen, R., Cosman, D. & Cotter, P. (2014). Pathological Internet use among European adolescents: psychopathology and self-destructive behaviours. European Child and Adolescent Psychiatry, 23(11), 1093-1102. http://doi:10.1007/s00787-014-0562-7
• Kaltiala-Heino, R., Lintonen, T. & Rimpelä, A. (2004). Internet addiction? Potentially problematic use of the Internet in a population of 12–18 year-old adolescents. Addiction Research and Theory, 12, 89-96. doi:10.1080/1606635031000098796
• Kelleci, M., Güler, N., Sezer, H. & Gölbaşı, Z. (2009). Lise öğrencilerinde internet kullanma süresinin cinsiyet ve psikiyatrik belirtiler ile ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(3), 223-230.
• Kim, K., Ryu, E., Chon, M. Y., Yeun, E. J., Choi, S. Y., Seo, J. S. & Nam, B. W. (2006). Internet addiction in Korean adolescents and its relation to depression and suicidal ideation: a questionnaire survey. International Journal of Nursing Studies, 43(2), 185-192. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2005.02.005
• Kim, J. H. (2018). Psychological issues and problematic use of smartphone: ADHD's moderating role in the associations among loneliness, need for social assurance, need for immediate connection, and problematic use of smartphone.
• Computers in Human Behavior, 80, 390-398. doi:10.1016/j.chb.2017.11.025
• Kimbrough, A. M., Guadagno, R. E., Muscanell, N. L. & Dill, J. (2013). Gender differences in mediated communication: Women connect more than do men. Computers in Human Behavior, 29, 896-900. doi:10.1016/j.chb.2012.12.005
• Ko, C. H., Yen, J. Y., Chen, C. C., Chen, S. H. & Yen, C. F. (2005). Proposed diagnostic criteria of Internet addiction for adolescents. The Journal of Nervous and Mental Disease, 193, 728-733. doi: 10.1097/01.nmd.0000185891.13719.54
• Lee, J., Sung, M. J., Song, S. H., Lee, Y. M., Lee, J. J., Cho, S. M., ... & Shin, Y. M. (2018). Psychological factors associated with smartphone addiction in south korean adolescents. The Journal of Early Adolescence, 38(3), 288-302.
• Li, N. & Kirkup, G. (2007). Gender and cultural differences in Internet use: A study of China and the UK. Computers and Education, 48, 301-317. doi:10.1016/j.compedu.2005.01.007
• Liu, T. C., Desai, R. A., Krishnan-Sarin, S., Cavallo, D. A. & Potenza, M. N. (2011). Problematic Internet use and health in adolescents: data from a high school survey in Connecticut. Journal of Clinical Psychiatry, 72(6), 836-845. https://doi.org/10.4088/JCP.10m06057
• Mak, K. K., Lai, C. M., Watanabe, H., Kim, D. I., Bahar, N., Ramos, M., Young, K. S., Ho, R. C. M., Aum, N. & Cheng, C. (2014). Epidemiology of internet behaviors and addiction among adolescents in six Asian countries. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 17(11), 720-728. https://doi.org/10.1089/cyber.2014.0139
• McMillan, J.H. & Schumacher, S. (2006). Research in education. Evidence-based inquiry (6th ed). Boston: Pearson Education Inc
• McNicol, M. L., & Thorsteinsson, E. B. (2017). Internet addiction, psychological distress, and coping responses among adolescents and adults. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20(5), 296-304. https://doi.org/10.1089/cyber.2016.0669
• Morahan-Martin, J. & Schumacher, P. (2000). Incidence and correlates of pathological Internet use among college students. Computers in Human Behavior, 16, 13-29. doi:10.1016/S0747-5632(99)00049-7
• Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Eraslan, D., Genç, Y. & Kalyoncu, Ö. A. (2007). İnternet bağımlılığı: Kliniği ve tedavisi. Bağımlılık Dergisi, 8(1), 36-41.
• Sağlan, R. (2019). Adolesanlarda internet bağımlılığı ve sosyal fobi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eskişehir.
• Shapira, N.A., Lessig, M.C., Goldsmith, T.D., Szabo, S.T., Lazoritz, M., Gold, M.S. & Stein, D.J. (2003). Problematic internet use: proposed classification and diagnostic criteria. Depression and Anxiety, 17, 207-216. doi:10.1002/da.10094
• Shaw, M. & Black, D.W. (2008). Internet addiction: Definition, assessment, epidemiology and clinical management. CNS Drugs, 22, 353-365. doi:10.2165/00023210-200822050-00001
• Shi, J., Chen, Z., & Tian, M. (2011). Internet self-efficacy, the need for cognition, and sensation seeking as predictors of problematic use of the internet. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(4), 231-234. https://doi.org/10.1089/cyber.2009.0462
• Sığrılı, H. (2017). Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı ile bağlanma biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Skipper, J.K., Guenther, A.L., & Nass, G. (1967). The sacredness of. 05: a note concerning the uses of statistical levels of significance in social science. The American Sociologist, 2(1), 16–18.
• Subrahmanyam, K. & Lin, G. (2007). Adolescents on the net: Internet use and well-being. Adolescence, 42(168), 659.
• Suler, J. (1996). Why is this thing eating my life? Computer and cyberspace addiction at the "palace". http://users.rider.edu/~suler/psycyber/eatlife.html
• Suler, J. R. (1999). To get what you need: healthy and pathological Internet use. CyberPsychology and Behavior, 2, 385-393. doi:10.1089/cpb.1999.2.385
• Tarı Cömert, I. & Ögel, K. (2009). İstanbul örnekleminde internet ve bilgisayar bağımlılığının yaygınlığı ve farklı etkenlerle ilişkisi. Türkiye Klinikleri Journal of Forensic Medicine, 6(1), 9-16.
• Tahiroğlu, A.Y., Çelik, G.G., Uzel, M., Özcan, N. & Avcı, A. (2008). Internet use among Turkish adolescents. CyberPsychology and Behavior, 11, 537-543. doi:10.1089/cpb.2007.0165
• Thompson, S. H. & Lougheed, E. (2012). Frazzled by Facebook? An exploratory study of gender differences in social network communication among undergraduate men and women. College Student Journal, 46(1), 88-98.
• TODAİE. (2017). İzmir ilçeleri nüfus listeleri. http://izmir.yerelnet.org.tr/il_ilce_nufus.php?iladi=%DDZM%DDR adresinden 22.09.2017’de alınmıştır.
• Tsai, H. F., Cheng, S. H., Yeh, T. L., Shih, C. C., Chen, K. C., Yang, Y. C. & Yang, Y. K. (2009). The risk factors of Internet addiction—a survey of university freshmen. Psychiatry Research, 167, 294-299. doi:10.1016/j.psychres.2008.01.015
• Tsitsika, A., Janikian, M., Schoenmakers, T. M., Tzavela, E. C., Olafsson, K., Wójcik, S., Macarie, G.F., Tzavara, C., Consortium, E. N. A. & Richardson, C. (2014). Internet addictive behavior in adolescence: a cross-sectional study in seven European countries. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 17(8), 528-535. https://doi.org/10.1089/cyber.2013.0382
• TÜİK. (2019). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması.
• TÜİK. (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması.
• Wang, H., Zhou, X., Lu, C., Wu, J., Deng, X. & Hong, L. (2011). Problematic Internet use in high school students in Guangdong Province, China. Plos One, 6, 1-8. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0019660
• Xin, M., Xing, J., Pengfei, W., Houru, L., Mengcheng, W. & Hong, Z. (2018). Online activities, prevalence of internet addiction and risk factors related to family and school among adolescents in China. Addictive Behaviors Reports, 7, 14-18. doi:10.1016/j.abrep.2017.10.003
• Yılmaz, E., Şahin, Y. L., Haseski, H. İ. & Erol, O. (2014). Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 133-144. http://dx.doi.org/10.12973/jesr.2014.41.7
• Yılmaz, G., Şar, A. H., & Civan, S. (2015). Investigation of Adolescent Mobile Phone Addiction by Social Anxiety Effect of Some Variable [Ergenlerde Mobil Telefon Bağımlığı İle Sosyal Kaygı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.]. Online Journal Of Technology Addiction Cyberbullying, 2(2), 20-37.
• Young, K. S. (1998a). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237-244. https://doi.org/10.1089/cpb.1998.1.237
• Young, K. S. (1998b). Caught in the net: How to recognize the signs of internet addiction and a winning strategy for recovery. John Wiley and Sons.
• Young, K.S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402-415. https://doi.org/10.1177/0002764204270278