Zeka Oyunları Etkinliğinin İlkokul Öğrenci Ebeveynlerinin Okul Algılarına ve Katılımlarına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 129 - 149, 28.06.2023

Ergün Yurtbakan , Salih Akyıldız

https://doi.org/10.51460/baebd.1130848

Öz

Çalışmada ilkokulda ebeveynler ve çocuklarıyla gerçekleştirilen zeka oyunları etkinliğinin ebeveynlerin okul algılarına ve katılımlarına etkisini ve ebeveynlerin okul algısı, katılımı ve zeka oyunları hakkındaki görüşlerini incelemek amaçlanmaktadır. Karma yöntemin açıklayıcı deseninden faydalanılan çalışmanın nicel kısmında ön-son test kontrol grupsuz desenden, nitel kısmında fenomenoloji deseninden faydalanılmıştır. Uygun durum örneklemesi yolu ile seçilen 15 ebeveyne çalışma öncesinde ve sonrasında Akyıldız ve Yurtbakan, (2020) tarafından geliştirilen “Ebeveyn okul algısı ve katılımı ölçeği” uygulanmış ve analizinde Wilcoxon işaretli sıralar testine başvurulmuştur. Ayrıca ebeveynlerin okul algısı, katılımı ve zeka oyunları etkinliği hakkındaki düşüncelerini belirlemek için görüşme formu kullanılmış, analizinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda, zeka oyunları etkinliğinin ölçeğin ebeveyn gelişimi ve aile katılımı boyutunda son test lehine anlamlı farklılık yarattığı tespit edilmiştir. Ebeveynlerle yapılan görüşmeler sonucunda ise ebeveynlerin; okulu çocuklarını eğiten bir yer olarak gördüklerini, okullardan çocuklarının bilişsel gelişimlerini destekleme beklentisi içinde olduklarını ifade ettikleri görülmüştür. Genelde çocuğunun durumunu öğrenmek için okula gelen ebeveynlerin, okul ziyaretine engel bir durumun olmadığı, zeka oyunları etkinliğinin okul ziyaret sıklıklarını artırdığı sonuçlarının yanında ebeveynler, zeka oyunlarının çocuklarının zihinsel gelişimlerine katkı sağladığını belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Okul algısı, aile katılımı, zeka oyunları

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1989). Özel ve devlet liselerinde ebeveyn beklentilerinin örgütsel ve yönetsel boyutları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(4), 85-91.
• Alisinanoğlu, F., Bay, D. N. ve Şimşek, Ö. (2014). Okul öncesi eğitimde okul aile işbirliği ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 15, Sayı 1, 1-13.
• Aslan, M. (2019). Zeka oyunları dersine giren öğretmenlerin derste yaşadıkları problemlerin incelenmesi. Scientific Educational Studie, 3(1), 56-73. doi.10.31798/ses.493223.
• Atakan, H. (2010). Okulöncesi eğitiminde aile katılımı çalışmalarının öğretmen ve ebeveyn görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical images of school: School perceptions of students, teachers and parents from four selected schools in Ankara (Unpublished doctoral dissertation). Middle East Technical University, Ankara.
• Bilgi, A. (2005). Bilgisayar oyunu oynayan ve oynamayan ilköğretim öğrencilerinin saldırganlık, depresyon ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bottino, R.M. ve Ott, M. (2006). İntelligence games, reasoningskills, and the primary school curriculum: Hints from a field experiment. Learning Media and Technology, 31(4), 359-375. doi: 10.1080/17439880601022981.
• Bozyiğit, S. (2017). Özel okulların eğitim hizmetlerine ilişkin ebeveyn beklentisi ve algısı: Nitel bir araştırma. 2 nd International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS), 19-22 May 2017
• Can, B. (2009). İlköğretim programının uygulanması sürecine ebeveynlerin katılımları ve okula ilişkin tutumları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi üniversitesi, Eskişehir.
• Carlisle, E., Stanley, L. ve Kemple, K. M. (2005). Openingdoors: Understanding school and family influences on family involvement. Early Childhood Education Journal, 33(3), 155-162.
• Carrasco, C., Alarcón, R. ve Trianes, M. V. (2017). Social adjustment and cooperative work in primary education: Teachers’ and parents’ view. Revista de Psicodidáctica, 22(2), 1-15. doi:10.1387/RevPsicodidact.17133.
• Christenson, S. L. (2004). The family-school partnership: An opportunity to promote the learning competence of all students. School PsychologyReview, 33(1), 83-104.
• Crites, C. V. (2008). Parent and community involvement: A case study (Unpublished doctoral dissertation). Wilmington University, Deleware.
• Çetin, A. ve Özbuğutu, E. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akıl-zeka oyunları ile ilgili görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 93-99.
• Çuhadar, A. ve Sarı, M. (2007). Göç yollarında eğitim: ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okula ilişkin algılarının göç bağlamında değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Kongresi’nde sunulan bildiri, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Devecioğlu, Y. ve Karadağ, Z. (2014). Amaç, beklenti ve öneriler bağlamında zeka oyunları dersinin değerlendirilmesi. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, IX(I), 41-61.
• Eccles, J. S., ve Harold, R. D. (1993). Parent-school involvement during the early adolescent years. Teachers College Record, 94(3), 568-587.
• Erdener, M. A. (2013). Parents’ perceptions of their involvement in schooling (Yayımlanmamış doktora tezi). University of Clemson, South Carolina.
• Erdoğan, Ç. ve Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3), 399-431.
• Ergin, D. Y. ve Kurum, G. (….). Okul yönetimine aile katılımı ölçeği”nin geliştirilmesi. V. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresinde sunulmuş sözlü bildiridir.
• Ertem, H. Y. ve Gökalp, G. (2018). Ebeveynlerin okul iklimi ve ebeveyn katılımı algılarının ebeveynlerin eğitim durumu ve çocuklarının öğrenim kademesine göre incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education)1-18.
• Fantuzzo, J., Tighe, E., ve Childs, S. (2000). Family Involvement Questionnaire: A multivariate assessment of family involvement in early childhood education. Journal of educational psychology, 92(2), 367-376.
• Gençay, Ö., Gür, E., Gençay, S., Gür, Y., Tan, M. ve Gençay, E . (2019). Zeka Oyunlarının 12-15 Yaş Aralığındaki Çocukların Saldırganlık Davranışlarına Etkisi. Spor Eğitim Dergisi, 3(1), 36-43.
• Gonida, E. N. ve Cortina, K. S. (2014). Parental involvement in homework: Relations with parent and student achievement-related motivational beliefs and achievement. British Journal of EducationalPsychology, 84, 376-396.
• Göksu, T. (2007). Sosyal psikoloji. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Griffith, J. (1997). Student and parent perceptions of school social environment: are they group based? The Elementary School Journal, 99(1), 135-150.
• Günay Bilaloğlu, R. ve Aktaş Arnas, Y. (2019). Okul öncesi eğitimde aile katılımı engelleri ve süreçte karşılaşılan sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 804-823. doi: 10.16986/HUJE.2018043536
• Gürşimşek, I., Kefi, S. ve Girgin G. (2007). Okulöncesi eğitime babaların katılım düzeyi ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(33), 181-191.
• Hatipoğlu, A. ve Kavas, E. (2016). Ebeveyn yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034
• Hoover-Dempsey, K. V. ve Sandler, H. M. (1997). Why do parents become involved in their children’s education? Review of Educational Research, 67(1), 3–42.
• Hornby, G. ve Lafaele, R. (2011). Barriers to parental involvement in education: An explanatory model. Educational Review, 63(1), 37-52.
• Jeynes, W. (2012). A meta-analysis of the efficacy of different types of parental involvement programs for urban students, Urban Education, 47(4), 706-742.
• Kel, S. ve Kul, B. (2021). Akıl ve zeka oyunlarının öğrencilere katkıları: eğitmenlerin görüşleri. Uluslararası Bilim ve Eğitim Dergisi, 4(3), 207-225.
• Kesicioğlu, O. S. ve Deniz, Ü. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile eleştirel düşünme ve yaratıcılık becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkishor Turkic., 9(8), 651-659.
• Keskin, A. (2009). Oyunların çocukların çoklu zeka alanlarının gelişimine etkisi ( Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Knisely, K. (2011). Literaturereview: How much does parental involvement really affect the student’s success? http://kniselymtt.pbworks.com/f/EDCI6300_kknisely_LiteratureReview.pdf
• Koç, İ. (…). Zeka ve akıl oyunları (Uygulama yöntem ve teknikler).
• Kohl, G. O., Lengua, L. J., ve McMahon, R. J. (2000). Parent involvement in school conceptualizing multiple dimensions and their relations with family and demographic risk factors. Journal of school psychology, 38(6), 501-523.
• Kotaman, H. (2008). Türk ana babalarının çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 135-149.
• Kula, S. S. (2020). Zekâ oyunlarının ilkokul 2. sınıf öğrencilerine yansımaları: Bir eylem araştırması. Milli Eğitim Dergisi, 49(225), 253-282.
• Lara, L. and Saracostti, M. (2019) Effect of Parental Involvement on Children’s Academic Achievement in Chile. Front. Psychol. 10(1464), 1-5. doi: 10.3389/fpsyg.2019.01464.
• Lindberg, N. ve Demircan, A. N. (2013). Ortaöğretim okullarında aile katılımının değerlendirilmesi: Aile katılım ölçeği ebeveyn ve öğretmen formlarının Türkçeye uyarlanması. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 2(3), 64-78.
• Lochman, J. E. (1994). Social-cognitive processes of severely violent, moderately aggressive, and nonaggressive boys. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62(2), 366-374.
• McGhee, C. (2007). A descriptive study of teacher and parental attitudes towards parent involvement at an elementary school in deleware (Unpublished doctoral dissertation). Wilmington University, Deleware.
• McNeal, R. B. (1999). Parental involvement as social capital: Differential effectiveness on science achievement, truancy, and dropping out. Social forces, 78(1), 117-144.
• Mo, Y., ve Singh, K. (2008). Parents' relationships and ınvolvement: Effects on students' school engagement and performance. RMLE online: Research in Middle Level Education, 31(10), 1-11.
• Nakamura, R. M. (2000). Healthy classroom management: Motivation, communication, and discipline. Wadsworth Thomson Publication, Canada.
• Neugnot-Cerioli, M.,Gagner, C. ve Beauchamp, M. H. (2017). Training of fluid and crystallized intelligence: Agame-based approach in adolescents presenting with below average. IQCogentPsychology, 4(1), 1-25. Özdemir, M. (2012). Lise öğrencilerinin metaforik okul algılarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 96-109.
• Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., Erkan, S. (2010). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
• Öztabak, M. (2017). İlkokul 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Okul Algısı. Yaşadıkça Eğitim, 31(1), 103-124.
• Sağlam, M. ve Çalışkan, Z . (2017). Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımına İlişkin Ebeveyn ve Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 39-49.
• Sargın, M. ve Taşdemir, M. (2020). Seçmeli zekâ oyunları dersi öğretim programının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi (bir durum çalışması). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), 1444-1460.
• Selanik Ay T. ve Aydoğdu, B . (2016). Sınıf öğretmenlerinin aile katılımına yönelik görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 562-590. Sezer, S. (2017). Noviceteachers’ opinions on students’ disruptivebehaviours: A casestudy. EurasianJournal of EducationalResearch, 17(69), 199-219.
• Sheldon, S. B. (2003). Linkingschool–family–community partnerships in urban elementaryschoolstostudentachievement on statetests. The Urban Review, 35(2), 149-165.
• Sliwka, A. veIstance, D. (2006). Parental and stakeholder ‘voice’in schools and systems. European Journal of Education, 41(1), 29-43.
• TTKB, (2013). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu zekâ oyunları dersi öğretim programı, MEB 2013, sayı 118. Url-1, (2020). Reversi oyun kuralları. http://nefilkokulu.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/13/741273/dosyalar/2017_07/31162328_Reversi.pdf adresinden 29.01.2020 tarihinde edinilmiştir.
• Url-2, (2020). Hedef 5 Oyunu Nedir? Hedef 5 Nasıl Oynanır?. https://www.ilkokulmarket.com/hedef-5-oyunu-nedir-hedef-5-nasil-oynanir/ adresinden 29.01.2020 tarihinde indirilmiştir.
• Url-3, (2020). Redka pat pat. https://duyumarket.com.tr/redka-pat-pat-dm10567 adresinden 29.01.2020 tarihinde edinilmiştir.
• Yavuz, O., Yavuz, Y. (2018). Huzurevindeki yaşlı bireylere oynatılan zekâ oyununun yaşlıların bilişsel becerilerine, yalnızlık ve psikolojik iyi oluş düzeylerine etkisi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(3), 127-141.
• Yöndemli, E. N. ve Taş, İ. D. (2018).Zekâ oyunlarının ortaokul düzeyindeki öğrencilerde matematiksel muhakeme yeteneğine olan etkisi. Turkish Journal of Primary Education,3(2), 46-62
• Yurtbakan, E. ve Akyıldız, S. (2020). Aile okul algısı ve katılımı ölçeği: bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(30), 328-346.